A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

nacarrèdha 1, nacarrédhu, nacarriédhu , nf, nm Definition genia de sonàgia chi ponent a is canes in cassa Synonyms e antonyms nacarrinu Scientific Terminology snl.

nacarrínu , nm Synonyms e antonyms nacarredha 1 Scientific Terminology snl.

nàcaru , nm Definition granu de s'orrosàriu Synonyms e antonyms padennoste.

nàchi , bvrb: nanca, nanchi, ninca Definition de nàrrere: narat, si narat, narant chi…, e fintzes namus, nades, amus nadu, azis nadu chi…, a cantu paret, a su chi s'ischit (o fintzes solu in su sensu de faghindhe su contu de…, pessendhe chi…, e chiesisiat chi fatzat su contu o pentzet) e si manígiat fintzes coment'e congiuntzione; a bortas si ponet fintzes tanti de acumpangiare unu foedhu de ispantu / nachi no?! = manera de nàrrere de meraviza, dispiaghere: m'abbàida!, labai, oh!, mancu mali! Synonyms e antonyms anca 1, bénechi Sentences e nanca funt torrendi?! ◊ candho mi ponzo a nanchi mi dormire, che cane arrajolau issu mi arrivat ◊ a cantu paret nachi ses biraira de cuntentesa! ◊ sos frades mannos no cheriant su frade minore ca nachi fit faulalzu ◊ aici nanca bandat mali ◊ e nois nachi fizis bonos!…◊ millu cojadu, cudhu, mih: e nois nachi si faghiat a preíderu! ◊ deo puru za so acontzu, ca nachi faghia cudha faina e irmentigadu mi ch'est! ◊ - E nachi muzere tua s'est illierada?! - Nachi! ◊ su suore nanca l’impediat de fàchere sas fainas comente s’ispetat ◊ mi at peri chistionau de sa serradura de s’erriu po ninca fae sa luxe 2. irighedha, nachi, de puzones chi bi at in binza!…◊ mi apo bidu unu sonnu, nachi comintzant a colare totu custos ariopranos…, irighedha de ariopranos, nachi, totu s'aera cuguzada!… 3. - Finas isse li at iscutu un'iscavanada a sa criadura! - Nachi no!… ◊ - Si est postu a iscríere sa frimma sua e bi est reséssidu! - Nachi no?!…

naciòla , nf: nagiola, nantzola, nenciola, nentzola, ninciolla, nintzola, nitzola, nonciola, nuciola, nugiola, nunciola, nuntzola, nunzola, nutzola, nuzola Definition genia de mata, no tanti manna, e frutu (upm) mannu cantu unu landhe, a pisu tundhitu, corgiolu tostau, agguantau in parte aintru de unu nasedhu (genia de crobedha) chi s'istacat candho lompet; genia de guronedhu chi essit in cambúcios a su cuadhu / n. americana = pistàciu de terra (Arachis hypogea) Synonyms e antonyms lantzola, nucedha, odhana / ttrs. nizora Sentences a prugadóriu giaent trigu, chíghere, pabassa, nenciola e castàngia Scientific Terminology frt, Corylus avellana Etymon itl. nicciola, ninsola Translations French noisetier, noisette English hazel (tree) Spanish avellano, avellana Italian nocciòlo, nocciòla German Haselnuss-Strauch, Haselnuss.

nàcula , nf Definition genia de granu o pedra de una cannaca Synonyms e antonyms nàcara.

nàculu , nm Synonyms e antonyms pitiolu, sonàgia.

nàda , nf: narada, narara Definition cosa chi si narat (mescamente a s'afaiu, de s'unu e de s'àteru), cosa chi s'ischit o chi si narat de unu, fintzes manera de nàrrere / essire de totuna narada = totus a una boghe, cuncordos Synonyms e antonyms bodheta, contulàntzia, naravèglia, naratia, narinzu / fama, incionnu, lúmena, sonedhu Sentences cussas nadas s'intendhent in bidha ◊ ite che fato inchesuradu a frazados impreos e a nadas cobertas de murgone? ◊ est essida sa narada de su tali…◊ ruiant solas solas sas naradas de babbu argumentosas ◊ su mundhu isperimenta, no cretas a is naradas! ◊ làstima po mei su èssiri crétiu is naradas tuas! ◊ si funt istorraus po is nararas allenas ◊ no pongais a menti a totu is naradas ch'intendeis! Etymon srd. Translations French racontar, réputation English rumour, fame, reputation Spanish habladuría, rumor, fama Italian dicerìa, vóce, fama German Gerücht, Ruf.

nàda 1 , nf Definition su naschire Synonyms e antonyms nàschida, naschimentu.

nadàbi , nm: nadale, nadali, natale, nedali, norali Definition su de dóighi meses de s’annu, s’úrtimu, candho si arregodat sa naschia de Cristos, acabbandho s'atóngiu e intrandho s'ierru / Pasca de nadale = su 25, sa nàschida de Cristos, Paschighedha Synonyms e antonyms meseidas Sentences a nadabi, mancai cun frius e cibixia, su nascimentu tocat a festai! ◊ a nàrrere sas maladias chi apo ceo bi cherent dies de maxu e notes de nadale! ◊ su binti chimbe de nadale est naschiu Sarbadore… Surnames and Proverbs smb: Nadali, Natale Scientific Terminology tpc Etymon ltn. natalis Translations French décembre English december Spanish diciembre Italian dicèmbre German Dezember.

nadàda , nf: annadada, nadrada Definition su nadare, su andhare a nàdigu, su si mòvere a nàdigu Sentences in sa baltza si faghiat una nadada, girendhe in tundhu, chi si pariat in cudhos pojos mannos de riu Etymon srd. Translations French nager, nage English swim Spanish el nadar Italian nuotata German Schwimmen.

nadadòre, nadadòri , nm: annadadore, nadradore, nedadori, nodadore Definition chie annadat, o est pràtigu o àbbile a nadare, dh'ischit bene a nadare Etymon srd.

nadài , vrb: anatare, nadare, nadrare, narai 1, natare, nedai Definition andhare in s'abba a nàdidu, movendho is bratzos, is peis a manera de no che calare a fundhu e de fàere tretu Sentences seo nadanno, apo imparau! ◊ dèu pentzau ca fiast tui nedendi in mesu mari ◊ babbai t'imparat a nedai asuta de s'àcua ◊ su ribu est artu chi azicu colat su cabadhu nadrandhe ◊ si bit su pisci nadendu in s’àcua 2. so nadrendhe in d-unu mare de pistichinzos! Etymon ltn. natare Translations French nager English to swim Spanish nadar Italian nuotare German schwimmen.

nadàle nadàbi

nadalésu , agt Definition de nadale, de s'úrtimu mese de s'annu.

nadàli nadàbi

nadàre nadài

nadía , nf Definition sa famíglia o aredeu de ue unu est dipéndhiu, naschiu, ma fintzes su naschire, su logu ue unu est naschiu Synonyms e antonyms aredeu, arrampile / nàschida Sentences sos emigrados sunt cun su disizu de torrare a su logu de sa nadia ◊ cantas boltas sa terra chi apeuto in s'ànima suguzat sos ammentos e torro a sa nadia! Etymon ltn. nativa.

nàdia , nf: nàdica, nàdiga, nàriga, nàtica Definition in sa carena de su cristianu, su tretu prus imprupiu e tundhu a parte de fora de sa còscia in artu apalas Synonyms e antonyms cadràdhara, cúmburu Idioms csn: caentare sas nàdigas a unu = leàrelu a isculivitas; pònnere un’oju per nàdica = pònnere su nasu in culu; punta de n.= su tretu chi essit de prus Sentences sendhe pitzinnu deo, dogni pisedha fit tapada dae conca a pes: oe usant sa minigonna sestada a puntighedha de nàdiga ◊ si no mi l'agabbas de dare ifadu ti caento sas nàdigas! ◊ nara, mali arrispetau, chi mi dha fais pigai una pértia de sarmentu ti dhas iscardígiu bèni bèni is nàdias!… Scientific Terminology crn Etymon ltn. natica Translations French fesse English buttock Spanish nalga Italian nàtica German Gesäßhälfte, Gesäßbacke.

nadiàda , nf: nadigada, nariara Definition cropu giau cun sa manu aperta a nàdigas Synonyms e antonyms culifita, innadiada, isculivita Sentences dhi at donau unas cantu nadiadas po no èssi postu in menti ◊ càstia, chi no dhi apu donau una passara de nariaras est ca femus in cussu logu! Etymon srd. Translations French fessée English spank Spanish nalgada Italian sculacciata German Schlag auf den Hintern.