A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

nannimendhulíta , nm Definition genia de pigionedhu piticu Synonyms e antonyms nanne Sentences peri s'uturinu cíulat e brinchitat nannimendhulita! Scientific Terminology pzn Etymon srd.

nannínu , agt Definition its, fadhina po "manninu"? Sentences nanninu avantzo bistiu de modéstia connota pro chie mi at bistu ispricàndhemi in poajolas de abba frimma.

nànte, nànti , avb Definition pònnere a punta ’e nanti = a parai faci Synonyms e antonyms ananti* Sentences no ti apo dimandhadu un'elefante, ma no cheria custu tzodhiolu cun sa coa che unu furriolu trotu a pes de fatu e pes de nante (A.Casula)◊ isparit dae nanti issoro 2. tue pones sempre a mie a punta ’e nanti: poi nachi so deo su malu, pro fiza tua!

nàntis , prep: innante Definition foedhu chi si manígiat a prep. impare cun àtera avatu (de) e inditat tempus antecipau, tempus prima Synonyms e antonyms | ctr. apusti, posca Sentences pregat nantis de si ponni a prandi, nantis de cumentzai su trabballu ◊ nantis de m'isposai bollu chi mi fàcias un'àturu bestiri.

nantzòla naciòla

nànu , nm, agt Definition chi o chie est pitichedhedhu, bascitedhedhu de carena, chi est de mannària minore meda a cunfrontu de su normale / min. naitedhu Synonyms e antonyms bagatu, bàrrinu | ctr. debberone, gigante Sentences is nanus e is gianas bivint in is grutas ◊ de su cràchiri ndi at essiu unu nanu chi possedèt poderis màgicus 2. no ndhe sentint sos grodhes antzianos pro apedhare sos catedhos nanos! ◊ in binza bi tenet arburedhas de mela nana Surnames and Proverbs smb: Nanu Scientific Terminology zcrn Etymon ltn. nanus Translations French nain English dwarf Spanish enano Italian nano German Zwerg, zwergartig.

nàpa , nf, nm: napu Definition genia de raba, siat sa chi si prantat e siat sa chi faet a sola / napu tamburru, o fintzes tapu tamburru = túvara vitània, genia de erba chi narant fintzes patata americana (benit de s'América, nms. Helianthus tuberosus), faet una genia de nodos mannos e longos, coment'e una patata / tontu che n. = tontu meda Synonyms e antonyms raba Sentences mi ammento cudhos napos chi faghiat de duos chilos, sena chímica! ◊ unu massaju chi no osservat sa Pasca podet bídere sas aligarzas bortadas in napos 2. sa rughe si ridiat de su tzapu: ca mai apo connotu it'est sudore, e oe, tontu che napu, imbídio s'onestu tzapadore (P.Mereu)◊ est lègia che su tiau e tonta che sa napa ◊ ma càstia cussa cópia de isposus príngius e tontus che sa napa! Surnames and Proverbs smb: Nappa Scientific Terminology rbzc, Brassica napus Etymon ctl. nap Translations French navet English bird-rape Spanish nabo Italian navóne German Kohlrübe, Steckrübe.

nàpa 1 , nf, nm: napu 1 Definition napa de arangiolu, genia de tela chi faent is arangiolos; fintzes pilloni annapau,genia de animaledhu chi essit a denote Synonyms e antonyms beluemuru, lanarràngiu, naparangiolu, tadharanu, telaemuru, tirinnia / alaepedhe, napone Idioms csn: n. de sedatzu = sa tela de seda de sos sedatos fines; n. de sos ojos = impannu, innapu, itl. cataratta; calai sa n. = bídere male, bídere una cosa pro un'àtera; n. de su cherbedhu = una de is tres medhighinas, su pilloncu de mesu, chi assimbillat a sa telaragna; n. de is prumonis = préura; napu de sa canna = arroghedhu tundhu de pilloncu biancu chi si fait intr'e duus nuus in sa canna, itl. opèrcolo; n. de late, de binu = pillu chi fait su lati, in pitzus, pillu de binu axedendisí (fiore); n. de ozu = assunza, àbiles; napa de arroca = lanedha de roca, de pedra Sentences s'órriu de su trigu est abbarrau bóidu e carrigau de napos ◊ est totu coment'e doxi annus fait, fintzas is napus de sa cannitzada ◊ immoi gei teneis a chi si nd'ispicai is napus!… Etymon ltn. mappa.

nàpa 2 , nf Definition genia de pígiu (in parte paret un'arretza e portat ogiuseu) chi carràgiat e agguantat is istentinas coment'e apicadas; a logos dhu narant a su pígiu chi ponet su late Synonyms e antonyms tamàciu Sentences su figau de su procu o de s'angioni est bellu arrustiu cun sa napa Scientific Terminology crn Translations French épiploon English omentum Spanish omento, mesenterio Italian oménto German Netz (Anat.).

naparagnólu, naparangiólu , nf Definition sa napa chi faent is arangiolos Synonyms e antonyms beluemuru, lanarràngiu, leperangiolu, tadharanu, telaemuru, tirinnia Sentences is giualis dhus as lassaus isciagus, su carru est postu francas a sus, naparangiolus in is odrinagus e oi no domas mancu prus giús (D.Erriu)◊ dhue n'at de narapagnolos!…

naparrangiólu , nm Synonyms e antonyms aragnolu, naparràngiu Sentences su súlidu suu dhi passat in pilus che unu naparrangiolu (P.Doneddu).

naparràngiu , nm Synonyms e antonyms aragnolu, cantupiludu, francadossu, mamarosi, mariavarranca Scientific Terminology crp.

napèdha , nf Definition genia de istrégiu de ortigu, de su tretu de unu giúmburu de suérgiu, fatu cun s'asa po umprire abba a bufare in su sartu Synonyms e antonyms agionedha, bajonedha, conchedha Scientific Terminology stz.

napemúru , nf Definition sa napa chi faent is arangiolos Synonyms e antonyms beluemuru, lanarràngiu, naparangiolu, tadharanu, telaragna, tirinnia.

napíle , nm Definition pígiu de napa, ma nau pruschetotu in cobertantza po bregúngia manna, iscàranu, cosa chi annapat s'onore de unu Synonyms e antonyms aggràviu, bergugna, cavanile, desdoru, gutipéria, navra / cdh. napili | ctr. bàntidu, unore Sentences su mastru de ferru in mesu de ischintzidhas e napile colat sa bida ammasedandhe ferru ◊ bellu napile pítzigas a nois si pro sorte cun frútures anzenas ti che truvant in àbbidu a presone! (G.Raga) 2. est istadu unu napile mannu a ti agatare in cussas cundisciones! Etymon srd. Translations French horreur, honte English shame Spanish vergüenza, oprobio Italian obbròbrio, scòrno German Scham, Schande, Schmach.

napiólu , nm Definition napa de arangiolu, tallaranis, pigighedhu fine de cosa (fintzes velighedhu in sa natura de sa fémina = itl. imène) Synonyms e antonyms cheluemuru, tadharanu, tirinnia Etymon srd.

Nàpoli , nf Definition ciidade a mesania de s'Itàlia / biri a N., learesila in N. = in cobertantza, pigaisidha in cudhu logu, andai a pasci cocas.

napòne, napòni , nm Definition pilloni annapau, de noti, de su tiàulu o sóriche càmpinu o pinnàdigu, tzuntzurredhu, genia de animaledhu múrinu chi essit solu a denote: assimbígiat unu pagu a is pigiones ca bolat, ma est unu mammíferu e faet su fedu che custos Synonyms e antonyms alaepedhe, arratapignata, cincidedhu, napunapone, satzamurredhu, terriolubedhe Scientific Terminology anar Etymon srd.

napòni 1 , nm Definition napa o napu areste, genia de raba o cauledhu areste ogiosu Synonyms e antonyms cabiscu, caulina, lànsana, pirisca Scientific Terminology rba, Brassica rapa Translations French rave sauvage, colza English bird-rape Spanish colza Italian rapa selvàtica, còlza German Raps, Rübsamen, Rübsen.

napósu , agt Definition chi est o paret o no lassat bíere a límpiu comente faet sa napa; de napa / ogus naposus = annapaus, impannaos Synonyms e antonyms cruculiosu, crucuriatzu, inghelatu, iscuricosu Etymon srd.