A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

obrigài , vrb: abbrigai*, orbigai Synonyms e antonyms arrubiai, cardiare, cardigiai, ingrujare.

óbru , nm Definition trebballu de agu chi si faet po bellesa in s'orrobba, ricamu Synonyms e antonyms abbordau, bordadura, borderia Etymon srd. Translations French broderie English embroidery Spanish bordado Italian ricamo German Stickerei, Sticken.

óbu , nm: ou, ovu Definition céllula fémina chi, si est ingendrada e aguantada in caente, giaet unu fedu nou: matucu o piticu segundhu s'animale, si narat mescamente de su chi criant is pigiones (o fintzes animales, es. sa tziligheta, su coloru, chi fedant che is pigiones), a corgioledhu tostau e fine a fora, tundhatzu ma longhitu, e prus puru si narat de su chi criant is pudhas, unu de is méngius alimentos / pl.: oos, obos, ous; min. oighedhu, ovedhu; partes de s'ou: còrgia, làpara, arbu, oidedhu, ànima Idioms csn: iscroxu o corza de ou = su pizu tostu de s'ala de fora; ou cun s'ànima = inzendradu, crochidu; ou sentza ànima = chi no bi inzendrat, chi no faghet a crochire; ou bitzu = cun sa corza modhe, a pilloncu, chentza cumprida; ous a duus ollanus = a duos oidedhos; ou assurau = chi est guastu, isciaculadori; ou pàbaru o ortíciu = criadu cun sa corza chentza lómpida, a pizolu modhe, chentza su pizu tostu; ou in gioca = chi est crochidu; ou late late = cotu a modhe; ou cotu a tostu = cun s'arbu e cun s'oidedhu belados, tostos; ispíritu de ou, s'animedha de s'ou = ovu abbatatu, minau, oidedhu abbatadu cun túcaru fintzas a candho custu est bene sortu; iscumbàtere o cariare obos = abbatare, murigai a forti (e cun tzúcuru); pitzinna d'ovu, o pipia cun s'ou = cotzuledha de s'ou, zenia de pane pintadu chi faghent a Pasca cun s'ou intreu in mesu, cotu totu paris; s'obu de sa gula o de sa gorgobena = orgumedhu, sa mela de su gúturu, zenia de nodu in s'oru de s'ingullidorzu; èssere prenu che ou = prenu a intipu; èssere a os (nadu de nidos) = chi dhoi sunt is ous frucendi; bènnere in ou = (nadu de sa pudha) chi est a tretu de criare e comintzendhe a criare, (nadu de fémina) chi est a tretu de bènnere ràida (e li at comintzadu su mese); segai is ous a ccn. = istrobbare Sentences gei megat de si biri s'arrisurtau, ca no scit coi mancu un'ou! ◊ cussu nci calat cincu ous a budhiu! ◊ parides pudhighinos essidos dae s'ou ◊ su puzone est crochindhe sos ovos in su nidu ◊ a su pipiu sa mama dhi at giau a papare s'ou cotu a modhe in su chinisu 2. li dabat sa parte de cada disizu, fintzas azicu de ispíritu de obu chi fachiat pro s'irmurzare 3. ita s’apu, segau is ous? nau ca fustis colessendi! Surnames and Proverbs prb: chie furat ou furat pudha Scientific Terminology mng Etymon ltn. ovum Translations French œuf English egg Spanish huevo Italian uòvo German Ei.

obúru , cng: opuru Definition o puru, o fintzes: congiuntzione chi serbit a pònnere duas cosas a iscéberu pigandho s'una in parte de s'àtera, s'una contra a o chentza s'àtera Synonyms e antonyms o, sinono Sentences po su dolore de origas si ponet un'istídhigu de ógiu de olia caente opuru chinisu caente ◊ dèu no isciu si dh'iat mandau in Sardigna po is méritus, opuru po punitzioni ◊ custu dhi cumbenit oburu dhi faet piaghere ◊ podeus andai oburu dhoi at cosa de fai? ◊ si fis istadu a su fiancu meu, oburu a su costazu de Tucone, ti aia dadu unu pagu 'e resone! (Piras)◊ fut a seidare a s'argiola de Paules oburu a S'Ena ◊ su fresi s'intinghiat a niedhu po su costúmene de is fiudas, opuru àteros colores po su costúmene orrúbiu de Désulu.

óbus , nm Definition atzione, faina, su chi si faet Synonyms e antonyms faina, òbera, trabàgiu Sentences candho faghes obus de bonu faghennollu ischire! Etymon ltn. opus.

ocalítu , nm: ucalitu Definition genia de linna chi benit de s'Austràlia e faet a mata manna meda Scientific Terminology mtm, Eucalyptus camaldulensis, E. globulus Etymon itl. Translations French eucalyptus English eucalyptus Spanish eucalipto Italian eucalipto German Eukalyptus.

ocànno, ocànnu , avb Definition s'annu chi seus passandho, cust'annu / o. chi benit = s'annu chi depet bènnere, su fatante de su chi semus Sentences mi aia fatu contu chi ocannu mi devia cogiuare ◊ già l'ischis ca ocanno est annada mala: at piópidu pagu! ◊ est ora de tocare su vinu de ocannu! ◊ ocannu, genti meda bandat a sa festa? ◊ ocannu no est pruendi! ◊ si no si moveus, patata a domu no ndi portaus nimmancu ocannu chi benit! Etymon ltn. hoc + anno Translations French année courante English this year Spanish este año Italian quest'anno, l'anno corrènte German dieses Jahr.

ocàrgiu , nm: barcaxu*, ecaxu, ocraxu, orcaxu Definition tretu apertu, apertura po passare, in d-una cresura, in d-unu muru; a logos, fintzes bighinau Synonyms e antonyms àghedu, ciassu, ingiassu Sentences me is murus fatus a perda de bullu dhoi fiant is orcaxus.

ocasionài , vrb Definition fàere naschire o fàere bènnere calecunu efetu, mescamente dannu; giare ifadu a s'àteru de dh'annervare Synonyms e antonyms causai / intzidiare, ispurtighisonai, purruntzare, suberiare Sentences cussu mali nos at ocasionau dannus ◊ no depeis ocasionai dannu a nisciunus! 2. no mi ocasionis, oi, ca seu de ispétzia mala! Translations French causer, provoquer English to cause Spanish causar, ocasionar Italian causare, provocare German verursachen, bewirken, veranlassen.

ocasionàu , pps, agt Definition de ocasionai; chi dh'ant giau ocasione, oféndhiu, istrobbau, chi ndhe ant foedhau male 2. s'ómini bivit sen'e seguresa, sempri ocasionau de is malis Translations French causé, provoqué English to have designs Spanish ocasionado, insidiar Italian causato, insidiato German verursacht, bewirkt, gefährdet.

ocasiòne , nf: acasione, ocaxone, ocasioni Definition su capitare o acontèssere a sola de ccn. cosa, pruschetotu de una possibbilidade Synonyms e antonyms possibbilidade Idioms csn: donai o dare o. = dare ifadu, faedhare male, fàghere carchi cosa de fàghere arrennegare o dispiàghere a s'àteru; apartai is ocasionis = chircare de fàghere a mancu de si pònnere in arriscos de fàghere male Sentences amus tentu s'ocasione de pòdere comporare unu terrinu e comporadu l'amus ◊ ocasione menzus de cussa cherias, sendhechei fizu tou a ti azuare, pro fàghere cudha faina?! 2. isperaus chi no dhi donint prus ocasioni! ◊ a su tzurrundedhu dhi donat ocasioni sa luxi meda ◊ dimandhabbilu a bídere si deo li apo mai dadu ocasione: mancu peràula, mai! Translations French occasion English chance Spanish ocasión Italian occasióne German Gelegenheit.

ocasionéri , agt, nm Definition chi o chie cun foedhos o atziones istat giaendho ifadu, ofendhendho, faendho arrennegare a s'unu e a s'àteru, buscandhosidha puru Synonyms e antonyms atropegliadori, atzitzadori, derreri, insulladori, intzidiante, mintzidiarzu, tzuntzulladore Sentences sa musca est ocasionera meda ◊ calincunu fiat ocasioneri e mandroni ispaciau ◊ segadhi s'atza a is ocasioneris! Etymon srd. Translations French importun English importunate, nuisance Spanish importuno Italian importuno German lästig, aufdringlich, störend.

ocasiòni ocasiòne

ocaxòne ocasiòne

océanu , nm Definition istérria de mare deasi manna tanti de inghiriare is continentes Translations French océan English ocean Spanish océano Italian ocèano German Ozean.

ocedhàre , vrb Definition su si bíere unu pagu a lampalughe, coment'e ogu chi si aperit e tancat dónnia tanti; fàere s'ocedhu Synonyms e antonyms lampai, lampigiai Sentences a largu ocedhavat petzi una luche de carvonajos e s'istedhu de chito.

ocèras , nf pl: ogheras, orcieras, otzeras, uceras Definition genia de lentes chi si ponent a loba in ogos po crèschere sa capacidade de sa vista, o fintzes solu a badrare sa lughe tropu forte de su sole Synonyms e antonyms atzales, ochiales Sentences zughiat sas otzeras nighedhas che a su trumentu Etymon srd. Translations French lunettes English glasses Spanish gafas Italian occhiali German Brille.

ocèta , nf Definition genia de mógliu de su ferreri po fàere s'ogu a is ferramentas Scientific Terminology ans.

ochiàles , nm pl Synonyms e antonyms atzales, oceras Etymon itl. occhiali.

ochialísta , nm Definition maistu chi cumprendhet de ochiales e ndhe bendhet puru.