óbru , nm Definizione
trebballu de agu chi si faet po bellesa in s'orrobba, ricamu
Sinonimi e contrari
abbordau,
bordadura,
borderia
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
broderie
Inglese
embroidery
Spagnolo
bordado
Italiano
ricamo
Tedesco
Stickerei,
Sticken.
óbu , nm: ou,
ovu Definizione
céllula fémina chi, si est ingendrada e aguantada in caente, giaet unu fedu nou: matucu o piticu segundhu s'animale, si narat mescamente de su chi criant is pigiones (o fintzes animales, es. sa tziligheta, su coloru, chi fedant che is pigiones), a corgioledhu tostau e fine a fora, tundhatzu ma longhitu, e prus puru si narat de su chi criant is pudhas, unu de is méngius alimentos / pl.: oos, obos, ous; min. oighedhu, ovedhu; partes de s'ou: còrgia, làpara, arbu, oidedhu, ànima
Modi di dire
csn:
iscroxu o corza de ou = su pizu tostu de s'ala de fora; ou cun s'ànima = inzendradu, crochidu; ou sentza ànima = chi no bi inzendrat, chi no faghet a crochire; ou bitzu = cun sa corza modhe, a pilloncu, chentza cumprida; ous a duus ollanus = a duos oidedhos; ou assurau = chi est guastu, isciaculadori; ou pàbaru o ortíciu = criadu cun sa corza chentza lómpida, a pizolu modhe, chentza su pizu tostu; ou in gioca = chi est crochidu; ou late late = cotu a modhe; ou cotu a tostu = cun s'arbu e cun s'oidedhu belados, tostos; ispíritu de ou, s'animedha de s'ou = ovu abbatatu, minau, oidedhu abbatadu cun túcaru fintzas a candho custu est bene sortu; iscumbàtere o cariare obos = abbatare, murigai a forti (e cun tzúcuru); pitzinna d'ovu, o pipia cun s'ou = cotzuledha de s'ou, zenia de pane pintadu chi faghent a Pasca cun s'ou intreu in mesu, cotu totu paris; s'obu de sa gula o de sa gorgobena = orgumedhu, sa mela de su gúturu, zenia de nodu in s'oru de s'ingullidorzu; èssere prenu che ou = prenu a intipu; èssere a os (nadu de nidos) = chi dhoi sunt is ous frucendi; bènnere in ou = (nadu de sa pudha) chi est a tretu de criare e comintzendhe a criare, (nadu de fémina) chi est a tretu de bènnere ràida (e li at comintzadu su mese); segai is ous a ccn. = istrobbare
Frasi
gei megat de si biri s'arrisurtau, ca no scit coi mancu un'ou! ◊ cussu nci calat cincu ous a budhiu! ◊ parides pudhighinos essidos dae s'ou ◊ su puzone est crochindhe sos ovos in su nidu ◊ a su pipiu sa mama dhi at giau a papare s'ou cotu a modhe in su chinisu
2.
li dabat sa parte de cada disizu, fintzas azicu de ispíritu de obu chi fachiat pro s'irmurzare
3.
ita s’apu, segau is ous? nau ca fustis colessendi!
Cognomi e Proverbi
prb:
chie furat ou furat pudha
Terminologia scientifica
mng
Etimo
ltn.
ovum
Traduzioni
Francese
œuf
Inglese
egg
Spagnolo
huevo
Italiano
uòvo
Tedesco
Ei.
obúru , cng: opuru Definizione o puru, o fintzes: congiuntzione chi serbit a pònnere duas cosas a iscéberu pigandho s'una in parte de s'àtera, s'una contra a o chentza s'àtera Sinonimi e contrari o, sinono Frasi po su dolore de origas si ponet un'istídhigu de ógiu de olia caente opuru chinisu caente ◊ dèu no isciu si dh'iat mandau in Sardigna po is méritus, opuru po punitzioni ◊ custu dhi cumbenit oburu dhi faet piaghere ◊ podeus andai oburu dhoi at cosa de fai? ◊ si fis istadu a su fiancu meu, oburu a su costazu de Tucone, ti aia dadu unu pagu 'e resone! (Piras)◊ fut a seidare a s'argiola de Paules oburu a S'Ena ◊ su fresi s'intinghiat a niedhu po su costúmene de is fiudas, opuru àteros colores po su costúmene orrúbiu de Désulu.
óbus , nm Definizione atzione, faina, su chi si faet Sinonimi e contrari faina, òbera, trabàgiu Frasi candho faghes obus de bonu faghennollu ischire! Etimo ltn. opus.
ocalítu , nm: ucalitu Definizione
genia de linna chi benit de s'Austràlia e faet a mata manna meda
Terminologia scientifica
mtm, Eucalyptus camaldulensis, E. globulus
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
eucalyptus
Inglese
eucalyptus
Spagnolo
eucalipto
Italiano
eucalipto
Tedesco
Eukalyptus.
ocànno, ocànnu , avb Definizione
s'annu chi seus passandho, cust'annu / o. chi benit = s'annu chi depet bènnere, su fatante de su chi semus
Frasi
mi aia fatu contu chi ocannu mi devia cogiuare ◊ già l'ischis ca ocanno est annada mala: at piópidu pagu! ◊ est ora de tocare su vinu de ocannu! ◊ ocannu, genti meda bandat a sa festa? ◊ ocannu no est pruendi! ◊ si no si moveus, patata a domu no ndi portaus nimmancu ocannu chi benit!
Etimo
ltn.
hoc + anno
Traduzioni
Francese
année courante
Inglese
this year
Spagnolo
este año
Italiano
quest'anno,
l'anno corrènte
Tedesco
dieses Jahr.
ocàrgiu , nm: barcaxu*, ecaxu, ocraxu, orcaxu Definizione tretu apertu, apertura po passare, in d-una cresura, in d-unu muru; a logos, fintzes bighinau Sinonimi e contrari àghedu, ciassu, ingiassu Frasi me is murus fatus a perda de bullu dhoi fiant is orcaxus.
ocasionài , vrb Definizione
fàere naschire o fàere bènnere calecunu efetu, mescamente dannu; giare ifadu a s'àteru de dh'annervare
Sinonimi e contrari
causai
/
intzidiare,
ispurtighisonai,
purruntzare,
suberiare
Frasi
cussu mali nos at ocasionau dannus ◊ no depeis ocasionai dannu a nisciunus!
2.
no mi ocasionis, oi, ca seu de ispétzia mala!
Traduzioni
Francese
causer,
provoquer
Inglese
to cause
Spagnolo
causar,
ocasionar
Italiano
causare,
provocare
Tedesco
verursachen,
bewirken,
veranlassen.
ocasionàu , pps, agt Definizione
de ocasionai; chi dh'ant giau ocasione, oféndhiu, istrobbau, chi ndhe ant foedhau male
2.
s'ómini bivit sen'e seguresa, sempri ocasionau de is malis
Traduzioni
Francese
causé,
provoqué
Inglese
to have designs
Spagnolo
ocasionado,
insidiar
Italiano
causato,
insidiato
Tedesco
verursacht,
bewirkt,
gefährdet.
ocasiòne , nf: acasione,
ocaxone,
ocasioni Definizione
su capitare o acontèssere a sola de ccn. cosa, pruschetotu de una possibbilidade
Sinonimi e contrari
possibbilidade
Modi di dire
csn:
donai o dare o. = dare ifadu, faedhare male, fàghere carchi cosa de fàghere arrennegare o dispiàghere a s'àteru; apartai is ocasionis = chircare de fàghere a mancu de si pònnere in arriscos de fàghere male
Frasi
amus tentu s'ocasione de pòdere comporare unu terrinu e comporadu l'amus ◊ ocasione menzus de cussa cherias, sendhechei fizu tou a ti azuare, pro fàghere cudha faina?!
2.
isperaus chi no dhi donint prus ocasioni! ◊ a su tzurrundedhu dhi donat ocasioni sa luxi meda ◊ dimandhabbilu a bídere si deo li apo mai dadu ocasione: mancu peràula, mai!
Traduzioni
Francese
occasion
Inglese
chance
Spagnolo
ocasión
Italiano
occasióne
Tedesco
Gelegenheit.
ocasionéri , agt, nm Definizione
chi o chie cun foedhos o atziones istat giaendho ifadu, ofendhendho, faendho arrennegare a s'unu e a s'àteru, buscandhosidha puru
Sinonimi e contrari
atropegliadori,
atzitzadori,
derreri,
insulladori,
intzidiante,
mintzidiarzu,
tzuntzulladore
Frasi
sa musca est ocasionera meda ◊ calincunu fiat ocasioneri e mandroni ispaciau ◊ segadhi s'atza a is ocasioneris!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
importun
Inglese
importunate,
nuisance
Spagnolo
importuno
Italiano
importuno
Tedesco
lästig,
aufdringlich,
störend.
ocasiòni ocasiòne
ocaxòne ocasiòne
océanu , nm Definizione
istérria de mare deasi manna tanti de inghiriare is continentes
Traduzioni
Francese
océan
Inglese
ocean
Spagnolo
océano
Italiano
ocèano
Tedesco
Ozean.
ocedhàre , vrb Definizione su si bíere unu pagu a lampalughe, coment'e ogu chi si aperit e tancat dónnia tanti; fàere s'ocedhu Sinonimi e contrari lampai, lampigiai Frasi a largu ocedhavat petzi una luche de carvonajos e s'istedhu de chito.
ocèras , nf pl: ogheras,
orcieras,
otzeras,
uceras Definizione
genia de lentes chi si ponent a loba in ogos po crèschere sa capacidade de sa vista, o fintzes solu a badrare sa lughe tropu forte de su sole
Sinonimi e contrari
atzales,
ochiales
Frasi
zughiat sas otzeras nighedhas che a su trumentu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
lunettes
Inglese
glasses
Spagnolo
gafas
Italiano
occhiali
Tedesco
Brille.
ocèta , nf Definizione genia de mógliu de su ferreri po fàere s'ogu a is ferramentas Terminologia scientifica ans.
ochialísta , nm Definizione maistu chi cumprendhet de ochiales e ndhe bendhet puru.