A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

òbera , nf: òpera Definition trebballu, mescamente in su sensu de totu su chi abbarrat fatu de pòdere serbire Synonyms e antonyms faina, trabàgiu Idioms csn: òperas mortas = s'intelajadura a ue si fissant sas abberturas, in sas domos; linna de òpera = linna bona pro fàghere mobbília, abberturas Sentences cun cussa manu puru, chi si bollit, si pòdinti fai òperas bonas!…◊ torreit in ànimos bonos e de bon'àschidu a che congruire s'òbera de sa die (A.Canalis)◊ de sas òperas suas sa reina l'at Cumédia solu intitulada (Cubeddu)◊ deo no chirco anzenas fantasias ca mi coronant sas òperas mias! (Tucone)◊ seus seguros ca cust'òpera una die at a bènnere istudiada po is argumentos chi tratat Etymon itl. Translations French œuvre, travail English work Spanish obra, trabajo Italian òpera German Werk.

oberàgiu, oberàju , nm: oberàrgiu, oberarzu, oberazu Definition chie atendhet a aprontare una festa púbblica, po unu santu Synonyms e antonyms obbreri.

oberàre , vrb: operai, operare Definition fàere faina, òperas, èssere impreaos in calecunu trebballu, in calecunu impreu, cuncordare calecuna cosa de cabbale; foedhandho de males de sa carena, segare calecuna parte malàida po ndhe bogare su malu o po dha mediare Synonyms e antonyms trabagiare Sentences - E ite sezis operendhe? - Pesèndheche custa foga de muru semus! ◊ custu cristianu no est operendhe nudha, petzi in ziru! ◊ est pretzisu de istare a ocros apertos e a pessare in su malu pro operare in su bonu (M.Columbu) 2. a Fulanu l'ant operadu a su coro ◊ in custu bràciu chi mi ant operau parera ca portai fogu tenendi Translations French agir, opérer English to work, to operate on Spanish obrar Italian operare German wirken, arbeiten, operieren.

oberàrgiu oberàgiu

oberaría obbrería

oberàrzu, oberàzu oberàgiu

obericúngia , avb Definition apèrrere e serrare: avb., èssiri o. = pagu pagu apertu Synonyms e antonyms irganzadu, scarangiau Etymon srd.

oberidúra , nf Definition aperidura, su apèrrere, nau de sa manera Synonyms e antonyms | ctr. serradura, tancadura.

obèrrere, obèrri, obèrriri , vrb: abbèrrere* Definition istesiare duas partes o duas cosas, fatas po abbarrare impare, a manera de fàere passare o de pòdere passare ccn. cosa: si narat fintzes in su sensu de scriai una serradura manigiandho sa crae / cong. 2ˆ p. pl. obrexestas = abberzedas; pps. obertu Synonyms e antonyms abberberedhare, afilai, cannire, fresai, irganzare, sacai, scaringiai / isfrisciare | ctr. cugnare, serrai, tancare Idioms csn: oberri su coru de s'atzíchidu = fai sa spramma, leare assuconu mannu; oberri is origas = iscurtare bene Sentences no obrexestas sa porta! ◊ at obertu is bratzus po imprassai sa filla ◊ a it'ora oberint is butegas? ◊ oberei sa buca e serrai is ogus! 2. agiummai mi nd'oberit su coru, de s'atzíchidu! ◊ obèrgiat bèni is origas: issu depit iscabulai su bufóngiu, su fumóngiu e papai chena sali!

obértu , pps, agt Definition de obèrriri Synonyms e antonyms abbeltu | ctr. serradu, tancau.

obertúra , nf: abbeltura* Definition su obèrriri; tretu buidu chi abbarrat tra duas cosas chi s'istésiant de pare o fintzes lassau apostadamente Synonyms e antonyms abberta, afiladura 2. tocat a tupai dogna obertura.

obèschere , vrb: ovèschere Definition arrèschere in su gúturu, nau de sa cosa de papare chi no andhat a bia dereta e faet a tussire o chi s'ingurtit a trebballu / mi so obéschiu = m'est postu su mossu in bula, femu allupendimí Synonyms e antonyms abèschere, ammadèschere, arrancare, arrèghere, arrèschere, iscaussire / arròsciri Sentences si mi obeschet su pane de chiarju in s'obu de sa gorgobena (G.Delogu)◊ cudhu binu nche l'at ghetau a imboladura e azomai s'est obéschiu! 2. ma proite mi sichis a ingromorare, a obèschere solu a ti bíere acoconau, incolonconiu, barrosu? Translations French avaler de travers English to go the wrong way Spanish atragantarse Italian andare di travèrso (détto di cibo) German sich verschlucken, in die Falsche Kehle geraten.

obéschiu , pps, agt Definition de obèschere Synonyms e antonyms aéschidu / arrósciu, cascaviadu 2. nanchi ti dimitias ca nanchi ndhe fis obéschiu ◊ zuchiat sos ocros in fora pariat obéschiu, papandhe che alarpu.

obescósu , agt Definition chi aeschet, chi arreschet in su gúturu Synonyms e antonyms aescosu, aoschijolu Sentences su pirastru est una frútora obescosa Etymon srd.

obetài , vrb Synonyms e antonyms abertai*, aisetare, aispetare, ibertare, ispetare.

obía , nf: olia, oliba, oria, uia Definition mata in Sardigna e in totu su Mediterràniu connota meda, no tanti manna, innestada in s'ogiastu, creschet totue fintzes in logu de orroca ma no prus in artu de unos seschentos metros, faet a fògia lada e longhita puntuda, a oros lisos, de colore birde craru, e bogat unu frutu (upm) cantu sa conca de su pódhighe, longhitu, niedhu candho est cotu (in ierru), cun s'ossu o pisu in mesu, sa prupa errica meda de ógiu, su méngius ógiu alimentare / calidades de o.: bosana, magiolca o majorca, carroga, de cunfetu (prus matuca, po papare coment'e ingaúngiu, a pònnere a papares), de ógiu (prus pitica e agiummai solu po mòlere), pudhina, zenuisca; o. cariasina = genia de olia de cunfetu, tundha; o. sebigliana = àtera calidade de olia de cunfetu Idioms csn: s'olia podet èssere liera, punta (punciada de su bremi), madura, minuda, irmurtida; tachedhai s'o. = trapare pro l'indurcare in s'abba; o. alluada = posta in murza; iscutinare, ispilire, collire o pigiare, maghinare o., o ispilinzu, cullinzu, molinzu de s'uliba; andhare a s'o. = essiri in campu a bodhiri, arregòlliri olia; donai olias = dare corpos cun s'annugradorzu de sos pódhighes serrados; o. de mari = zenia de frutighedhu chi faghet un'àliga de mare (sa Posidonia oceanica) Sentences sas olias zughent sa càmula noa e ancora olia betza ◊ a manu manca de s'istrada dhoi at olias bàscias, bèni tentas, a manuesta matas de arroli artas ◊ sas olias ocannu zughent olia meda ◊ tziu Sisinni fiat propietariedhu de càncua terrixedha a bíngia e obias 2. su pane arridadidhu in su fogu e dh'incaúngias cun olia! ◊ sos manzanos essit pro andhare a s'olia ◊ in su tempus de s'arregorta de s'olia sa barraca serbit po si dhoi podi acojai ◊ che sunt totugantos in s'olia pro ndhe la collire ◊ mi apo manigadu pagas olias ◊ s'olia ocannu at dadu su bíndhighi a maghinada ◊ càmbiali s'abba a s'olia, ca indurcat! Surnames and Proverbs smb: Olia, Olias, Olibas, Oliva, Olivas Scientific Terminology mt, Olea europaea ssp. europaea Etymon ltn. oliva Translations French olive, olivier English olive (tree) Spanish olivo, aceituna, oliva Italian olivo, oliva German Olive

óbia , nf, nm: óbiu Definition istare o èssere a óbiu = a càstiu, a iscoca, abbaidadho si… Idioms csn: fàghere óbia = atobiai, obiai; leare a óbiu su bestiàmine = istàreli acurtzu, in dainanti, remàrelu, nàrrereli cosa pro lu tratènnere paschindhe Sentences zúghelas a óbiu, sas berbeghes, e fàghelas pàschere! ◊ su pudhu est sempre a óbiu de sa pudhighina pro si la zogare ◊ cussu fit tota die a óbiu e comente at bidu chi sa mere ch'est essida a s'interru che li est intradu a domo a furare Etymon ltn. obviam.

obiàda , nf: obiata Definition su obiare, logu ue duos si atóbiant Synonyms e antonyms abboju, addobiada, atóbiu, obiadura Sentences cussu fit su puntu de obiata ◊ seus fendi s'obiada a su logu chi s'ant nau Etymon srd.

obiadúra , nf Definition su obiare, atóbiu chi si faet po cumbinatzione Synonyms e antonyms addóbiu, obiata Idioms csn: frades, sorres de o. = de unu lados; cumpanzos de o. = pro cumbinassione Etymon srd.

obiàe, obiài, obiàre, obiàri , vrb: opiare 1, oviare Definition fàere óbia, bènnere apare de personas, animales o cosas chi si movent s'unu a cara a s'àteru, nau fintzes in su sensu de si cricare, de si bíere, de parare fronte a unu male po dhu pòdere bínchere o fintzes firmare o furriare Synonyms e antonyms abbogiare, addopare, adobiai, azobiare, coviare, ogiare Idioms csn: obiare cosa apare = collire, pònnere paris, acabidai; obiare sa binza = acapiai su pàmpinu, prèndhere; obiare sa basca = pònnere cosa a fàghere umbra Sentences no mi podiat biri e candu mi obiàt nci furriàt su bruncu ◊ dh'at obiau torrendu a funtana ◊ a su piciocu dhu obiàt a iscusi ◊ custu crabineri si est opiau cun zente ladra ◊ si mi óbias naras chi no mi as bidu! 2. su fogu tocat a dh'obiari innantis chi abbruxit totu! ◊ obiadhus a fusti cussus animalis, chi no passint! ◊ óbiami sas bacas no ch'essant atesu!◊ cussu pastori no dhas óbiat is brebeis e po cussu gei fàinti dannu! 3. candho beniat de obiare apare su dinare de nosi picare su bestire ince furint is pacamentos ◊ si at afachiau zente obiada dae cada bidha ◊ assortau, cussu: at obiau una bella picioca! Etymon ltn. obviare Translations French rencontrer English to meet Spanish encontrar, topar Italian incontrare German treffen.