tzórulu , nm: tzúrulu Definition cambighedhu nou o ànima chi bogant is sèmenes cumenciandho a naschire / èssere a tzúrulu de sudore, fàcheresi a tzúrulu de abba = isciustu colagola, cun s'abba calandho a tziri, istidhigandho meda Synonyms e antonyms inseurru, serione, tudhu, tzaurra.
tzòrxa tzòge
tzòta , nf: aciota*, ciota Definition tira longa de corria fata po iscúdere (ma fintzes àteru podet serbire o fàere de tz.); a logos dhu narant a una genia de pilu de seda (deosi po su colore) chi s'ispiga de su moriscu ndhe bogat in punta Synonyms e antonyms aciotu, gigota, làtigu, passillu, tziraónia Sentences faghiat tzotas de pilu cadhinu e las bendhiat a mesu reale ◊ onzi tantu mi azis dadu unu corpu, ma unu babbu bonu no istràviat sa tzota! 2. seo a illúinos: gei mi est calada sa tzota!…
tzòtza , nf: ciòcia* Definition
sa pudha chi frochit, frochindho / èssere in tz. = èssere in gnogna, istare ibertandho
Synonyms e antonyms
croca 1
/
ttrs. tzotza
Sentences
tzotzas e pudhighinos istaiant raspendhe in giru ◊ bi aiat tzotzas e pudhighinos
Translations
French
poule couveuse
English
brood-hen
Spanish
clueca
Italian
chiòccia
German
Glucke.
tzòtza 1 , nf Definition porcu fémina; nau in cobertantza, fémina mala, pagu séria / fàgheresi a tz. = imbrutare meda, acoment'e unu procu, fàgheresi a befe 2. no ndhe baliat sa pena de si leare matana pro duas tzotzas chi l'aiant trampadu a s'iscufidada 3. fit brutu, púdidu, a tzotza, ischintuladu ◊ imbriagos, si faghiant a tzotza!
tzotzàda , nf Definition
su tzotzare; is oos e is pigionedhos (de pudha e de pigione) frochios e naschios a una borta
Synonyms e antonyms
frucida,
tzutzida
Etymon
srd.
Translations
French
couvée
English
clutch
Spanish
echadura,
pollada
Italian
covata,
nidiata
German
Bruteier,
Brut.
tzotzàre , vrb Definition arregòllere e mantènnere is oos asuta in caente po fàere naschire is pudhighinos, comente faent is pudhas (binti una die) e is pigiones chi si cicint in pitzu; fàere sa boghe de sa pudha candho est cicia in is oos o portat is pudhighinos piticos Synonyms e antonyms acloai, chiochire, clocire, crochidare, forcire, tzotzire Sentences sunt giagarendhe a pedra de frundha sa rúndhine assussegada tzotzendhe Etymon itl. chiocciare.
tzòtze , nm Synonyms e antonyms pandheredha, podhiale, tzacatzaca 1, tzocadore 1, tzocatzoca Scientific Terminology rbc.
tzotzídu , pps, agt: tzutzidu Definition
de tzotzire; nau de s'ou, chi est frochiu o fintzes isciaculadori, guastu; nau de gente, chi est intzimiau, pigau de ccn. male
Synonyms e antonyms
crochidu
/
incimiau,
sentinau,
temadu,
tunconidu
Translations
French
couvé,
couvi,
maladif
English
brooded,
sickly,
rotten egg
Spanish
empollado,
enfermizo
Italian
covato,
barlàccio
German
ausgebrütet,
faules Ei,
faulig.
tzotzímine , nm: tzotzúmene Definition brutore, su èssere brutos coment'e porcos Synonyms e antonyms brutore, cadhossímini, cadràngia, caldíngiu, lorra, muga, sudre | ctr. limpidore, netesa Sentences su tzotzímine fintzamentr'a trugu, iscurtzos, nudos, a chiza de malària, prenos de rusta, púlighe e preugu Etymon srd.
tzotzíre , vrb Definition
arregòllere e mantènnere is oos asuta in caente cicindhosi in pitzu po fàere naschire is pudhighinos, comente faent is pudhas (binti una die) e is pigiones in su niu; fàere sa boghe de sa pudha candho est cicia in is oos o portat is pudhighinos piticos; nau de ideas e sentidos, su dhos fàere crèschere e contivigiare fintzes a giare un'arresurtau
Synonyms e antonyms
acloai,
chiochire,
clocire,
cocolae,
crochidare,
forcire,
neulire,
tzotzare*
Sentences
nidos lassados cun s'ou tzotzidu ◊ sa rúndhine tzotzit
2.
galiotos a préides unidos sunt tessendhe tírrias e brigas isfoghendhe sos ódios tzotzidos (P.Mereu)◊ su dolu tzotzit fortzas noas in sa carena
Translations
French
couver,
glousser,
féconder
English
to brood,
to fertilize
Spanish
empollar,
cloquear,
fecundar
Italian
covare,
chiocciare,
fecondare
German
ausbrüten,
brüten,
befruchten.
tzòtzo , nm Synonyms e antonyms arrassanajolu, passailanti Scientific Terminology pzn.
tzòtzo 1, tzotzói , nm, agt: ciòcio*, tzotzu 1 Definition prus che àteru in su foedhóngiu de o po is pipios, porcu; cosa fata male, improdhu; nau de ccn., chi est totu brutu Synonyms e antonyms pólcu / abbaunzu, aciorodhu, coredhu, porcheria / brutu Sentences s'est fatu brutu che tzotzo, che tzotzu 2. as atza de los giamare "poesia" totu sos tzotzos chi tue impiastas, ma est totu un'imbrunzumu su chi impastas! 3. su riu est diventadu cumbessu, brutu, isciumosu, tzotzu.
tzotzòne , nm: ciocioni Definition porcu, prus che àteru po nàrrere chi unu est brutu o chi s'imbrutat che unu porcu.
tzotzórju , nm Synonyms e antonyms tatarógiu*, tzatzarou.
tzotzoròi, tzotzoróju, tzotzorróu tzatzaróu
tzótzu , agt Definition nau de ou, chi est ingendrau, o guastu, isciaculadori Synonyms e antonyms ciucitu, loguniu, tzotzidu Etymon srd.
tzótzu 1 tzòtzo 1
tzotzúmene tzotzímine
tzóu , nm: ciou,
tzovu Definition
genia de púncia, prus che àteru a conca grussa (pl. tzoos, tzos): una calidade de ciòs dhos ponent a ferrare cuadhos, boes, àinos / min. tzoighedhu
Synonyms e antonyms
aciolu,
cioi,
unciou
Idioms
csn:
a tzos chi lu fetant!, a tzovos de cabadhu los facant! = zenia de frastimu; èssere cosa de tzou (nau de unu)= èssiri cosa de giudu, bonu o bellu a ccn. cosa; no ndhe fàghere ne crau e ne tz. de unu, ne tzou e ne tzau = no arrennèsciri a dhu cumandai, a si ndi fai meri, a dhu ghetai in pinta; no ndhe fàghere una de tzou = no fai nudha bèni, mancu una de pòdiri andai bèni
Sentences
unu corfu a su ferru, unu a s'incúdine, sichiat a ischertzare ferru e a fàchere tzoos e ferros de boe ◊ su rellozu lu tenzo apicadu a unu tzou in su muru ◊ unu tzou li ponzo a su cosinzu
2.
non ses como cosa de tzou pro gulpa de s'idea tolta! ◊ no bi ndh'at unu de tzou de cussos pisedhos! ◊ mutu che tzou, est sichitu a annare a su travàgliu ◊ no ndhe poto fàghere ne crau e ne tzou, de isse ◊ de tantas chistiones sentza fundhu no ndhe at bogadu ne crau e ne tzou
Surnames and Proverbs
smb:
Zou
Translations
French
clou de ferrure
English
nail
Spanish
clavo baladí,
claveta
Italian
chiòdo da maniscalco
German
Hufnagel.