vitamína , nf Definition
genia de elementu chi si agatat in is cosas de papare (mescamente cruas, ma dhue at v. chi si dha faet sa carena etotu) e agiuat s'organísimu a dhi fàere prus efetu o profetu su papare, a assimilare is àteras sustàntzias de s'alimentu (tzúcuros, proteinas, grassos) e po cussu etotu a crèschere: dónnia v. est inditada cun lítera majúscula de s'alfabbeto
Translations
French
vitamine
English
vitamin
Spanish
vitamina
Italian
vitamina
German
Vitamin.
vitaniamènti , avb Definition
in manera vitània, a sa sighia in su tempus chentza bènnere mai mancu
Translations
French
perpétuellement
English
perennially
Spanish
perennemente
Italian
perenneménte
German
immerwährend.
vitàniu , agt: fetianu*,
vitanu Definition
chi no benit mai mancu, chi sighit
Synonyms e antonyms
fetivu,
manantiale,
petivu
Idioms
csn:
àcua vitània = funtana chi no sicat mai; túvara vitània = napu o fintzas tapu tamburru, patata americana (Helianthus tuberosus)
Sentences
aggradessi is versus mius e sa stima mia vitània! (G.Solinas)◊ brotat che abba de funtana vitània
Translations
French
éternel
English
perennial
Spanish
perenne
Italian
perènne
German
immerwährend.
vitàntza , nf Definition
bidu, bivu, totu su chi serbit a papare, su papare, is alimentos
Synonyms e antonyms
bivitóriu,
màndhicu,
nordítziu
Etymon
itl.
vitto + pietanza
Translations
French
nourriture,
repas
English
provision
Spanish
alimento,
comida
Italian
vitto
German
Kost.
vitànu vitàniu
vitàre , vrb: aviai* 1 Definition pònnere is vias, firmare cosa cun is vias Sentences bisonzat vitare cussas duas tàulas.
víte 1 víde
vitèlla , nf: bitella* Definition su fedu fémina de is bacas fintzes a chimbe o ses meses Sentences cussu tenet tàgios de bacas cun su bigu e vitellas ◊ custa pipiedha no si mòrgiat mai, méngius chi si mòrgiat baca e vitella, ca sa vitella si dh'aus a papare!
vitéllu , nm: bitellu* Definition su fedu mascu de is bacas fintzes a chimbe o ses meses; foedhandho de pedhe, pedhe de vitellu Sentences prangiat coment'e unu vitelledhu ◊ est unu vitellu allatadinu ◊ is vitellos chi tèngio funt bellos, parent frores! 2. tengu una pariga de crapitas de vitellu.
vítes , nf pl: bitas* Definition in s'animale mascu, is cundhutos de is butones ue passat su sèmene po ndh'essire Synonyms e antonyms saita, subiles.
vitichígnu, vitichíngiu, vitichínzu vidichíngiu
vitiparàu , agt Definition
nau de unu, chi est a bregúngia, disonorau
Synonyms e antonyms
abbirgonzadu,
atzantaradu,
bregungiu,
ibregungiu,
sbragungiu
Translations
French
déshonoré
English
dishonoured
Spanish
deshonrado
Italian
disonorato
German
entehrt.
vitirinàju veterinàju
vitória , nf: bitória Definition
su bínchere in ccn. cosa
Synonyms e antonyms
bínchida
Sentences
surdos e inturpados, faghent sa gherra cumbintos de leare sa vitória
Translations
French
victoire
English
victory
Spanish
victoria
Italian
vittòria
German
Sieg.
vitoriósu , agt: bitoriosu Definition
chi est arrennésciu a bínchere, chi at bintu
Synonyms e antonyms
binchidore,
bintore
| ctr.
peldidore
Translations
French
victorieux
English
victorious
Spanish
victorioso
Italian
vittorióso
German
siegend.
vítricu vídrigu
vítu 1 , nm Definition totu su chi si papat, chi serbit a papare Synonyms e antonyms bivitóriu, màndhicu, nutrimentu, vitantza Sentences totus si tzapaiant su narvone pro su vitu de su trigu a si fàghere su pane Etymon itl. vitto.