Abbreviations Legenda | Symbols Legend

acatàre 2 , vrb: catare* Definition fàere a una cata, ladu, ciatu, coment’e candho a una cosa dhi calat unu pesu mannu apitzu Synonyms e antonyms abbullonare, aggatare, cerfai, ischerfare, ischitzare, istercare Translations French écraser English to crush Spanish aplastar Italian schiacciare German quetschen.

aggatàre , vrb Definition fàere a una cata, istrecare, coment'e candho a una cosa (es. istrégiu de làuna) si ponet unu pesu tropu mannu apitzu o si acropat cun cosa grae (es. martedhu): dhu narant po cosas chi no s'istrecant coment'e cosa modhe (comente funt is frutos) ma chi agiúmburant (pagu o meda) Synonyms e antonyms abbugnai, abbullonare, acatare 2, agiumbare, ammacigai, atzumbarare, atzumbonare, catulare, cerfai, ischerfare, ischertzare, ischitzare, strecae Sentences sa màchina at aggatadu unu botighedhu chi che at dadu a suta Etymon srd. Translations French écraser English to squash Spanish aplastar Italian schiacciare German quetschen.

ammacigài , vrb: ammaciucari, ammaciugai, maciugai* Definition pistare unu pagu, fàere a giúmburu, fàere pistadura Synonyms e antonyms abbugnai, abburrutonare, aggatare, atzumbarare, atzumbonare Sentences portamu is palas totu ammacigadas fortzendi paris, sentza de podi artziai (Maxia L.)◊ dh'iat donau una punta de pei a sa serra de sa camba e iat iscramiau frighendusí su tretu chi dh'iat ammaciugau ◊ soe benniu po ti ammaciucari Translations French écraser, battre English to bruise, to crush Spanish abollar, aplastar Italian acciaccare, pestare German treten auf.

bíncere, bínchede, bínchere , vrb: binci, bínciri, bínghere, bíntzere, vínchere Definition su arrennèscere in calecuna cosa superandho is dificurtades, is fortzas contràrias; su èssere méngius o prus de un'àteru in calecuna cosa; lòmpere, nau de erbas, de frutuàriu / pps. bínchidu, binsu, bintu, bissu, vinsu; bínciri un'annu a Deus = èssere betzos meda Synonyms e antonyms abbadinare, abbotinare, acacigai, cavacai, subbacare | ctr. pèrdere Sentences in is guerras, chi unu no perdit s'àteru no bincit ◊ sos laoradores, sos pòveros, de gherra no ndh'amus bissu mai ◊ as bissu su primu prémiu ◊ si cheres bínchere impara a zogare! ◊ l'at postu in zustíssia, ma de pretu no ndh'at bínchidu etotu 2. su triballu est meda e a solu no lu poto bínchere ◊ bi aiat zente meda bochindhe fogu, ma azigu l'ant bínchidu ◊ e chie los binchet, a issos, candho si trubbant?!…◊ mi cheriant seighimiza contonadas in duos meses ma no bi la podia bínchere e apo negadu 3. in sa bidha binciat a totus po sa bellesa ◊ isse est prus mannu de a mie, mi binchet duos annos ◊ cussus no funt avedalis, si bincint unus cantu annus Surnames and Proverbs prb: su vítziu bincit a su giudítziu ◊ chie binchet azuat Etymon ltn. vincere Translations French gagner, vaincre, surmonter, accabler, écraser English to win Spanish ganar, arrollar, vencer Italian vìncere, assoggettare, superare, sopraffare, sconfìggere German besiegen, überwältigen.

bruscàu , nm Definition tina o cobedina a fundhu cuadrau, de linna, po catzigare s'àghina e fintzes genia de mola a rullos móvios a orroda a manu (como a motore, fatu cun àteru materiale), sèmpere po mòlere s'àghina po dh'incubonare Synonyms e antonyms cracadolza Sentences po mòliri s'àxina manigiaus su bruscau, po dha prenciai sa prència Scientific Terminology ans Translations French meule à écraser le raisin English grindstone Spanish moledora Italian màcina per uva German Traubenmühle.

iddoàre , vrb: ildoare, irdoare, irdogare, isdoare, sdogai Definition essire o bogare de pare is doas (nau de carrada); nau in cobertantza, apèrrere, bogare de pare, fàere a orrugos de su cropu o de s’orruta, nau de ccn. crepare de su tzacu o de àteru Synonyms e antonyms cherpai, ildeossare, isdegorare, isteressare Sentences mai carrada apo bidu ildoendhe ◊ est a puntu de s'irdogare che una cupa, imbriacu! 2. sa gente tostada de s'errisu agiummai si dhue iddoànt candho iant inténdiu sa cosa ◊ su coro mi si fit irdoganne dae sa gana de li nàrrere chi emmo ◊ indunindunu, iscostiànnesi che pípera, su babbu si fit irdogatu: si fint pesatas sas tràchitas de sas voches (A.Pau) Etymon srd. Translations French enlever les douves, démolir, écraser English to smash, to unstave Spanish quitar las duelas, romper, destrozar Italian sdogare, sfracellare, sfasciare German die Dauben entfernen von, zertrümmern, zerbrechen.

ifasciàre , vrb: ilfascare, irfascare, irfassare, irfiassare, isfasciai, isfasciare, isfassare, isfrasciare, sfasciai Definition segare, bogare de pare, fàere a orrugos (fintzes faendho sa cosa a fuliadura, betandho o faendho orrúere a terra) Synonyms e antonyms abbotinare, arroinare, chimentare, derrocai, dissantarare, iscalabrare, iscempiai, isciarrocai, isciasciai, isciusciai, istrossare, staulai Sentences zòbanos che a nois irfassant sa galera! ◊ bos sezis irfassaos prenandhe sa terra a marrone ◊ sa tzente si fit irfassanne de su risu ◊ s'élighe est acultzu a ndhe ifasciare: dioi gàrrigu de nie no si fit bidu mai ◊ irdobbandhe a su crastu, a puntos e a minas l'irfiassas ◊ a mie mi at isfrasciadu su tempus! Etymon itl. Translations French démolir, écraser English to smash Spanish romper, destruir Italian sfasciare, sfracellare German zerbrechen, zertrümmern.

illeuràre , vrb Definition istrecare is leas in sa terra arada o arandho Synonyms e antonyms illocinare, ischelviare, launai, sleorai Etymon srd. Translations French briser, écraser les mottes English to break clods Spanish desterronar Italian rómpere le zòlle German umgraben.

ischelviàre , vrb: ischervare, ischerviare, iscrebare, iscrevare Definition istrecare is leas de terra, segare is crevas, is bàrdulas, comente si faet trebballandho a marra aifatu de s'aradore in s'aríngiu (o a iscatadorza) Synonyms e antonyms gherbare, illeurare, illocinare, irbardulare, launai, sleorai Sentences redorchiant su terrinu arvatadu e a marrinfatu l'ischerviaiant 2. un'ispiga si l'at iscreviada in sa manu a bídere si su ranu fit maduru Etymon srd. Translations French écraser les mottes English to crush clods Spanish roturar Italian rómpere le zòlle German umgraben.

ischerfàre , vrb: ischerfiare, iscrefare, iscrefiare Definition crepare, fàere sa cosa a una cata (istrecada) mescamente cun pesu mannu in pitzu Synonyms e antonyms abbullonare, acatare 2, aggatare, cerfai, ischitzare, istercare Sentences si che daet suta de su càmiu l'ischérfiat che rana! ◊ comente at faladu su pè at ischerfiadu sa figu ◊ sos ovos ruinne dae cudh'artària s'ischerfiaiant a terra ◊ sos boes t'iscréfiant si ti ponent sos pes! Translations French écraser English to squash Spanish aplastar Italian schiacciare German quetschen.

ischitzàre , vrb Definition crepare, fàere a una cata, istrecare mescamente cun pesu mannu in pitzu; bínchere o isfrutare s'àteru de mala manera, de no si ndhe pòdere prus istrantagiare; foedhandho cun tzacu, est foedhu furriau de ischire (sigomente tenent is primos sonos oguales, ischi)/ i. una fruschedha = afíerela a manera de ndhe fàghere essire sa martza Synonyms e antonyms abbullonare, acatare 2, aggatare, cerfai, ischerfare, istercare / acacigai, tilpiare Sentences si che li daes a suta t'ischitzat che rana, cun totu cussu pesu! ◊ sa mola ischitzat s'olia in su radu, maghinendhe ◊ su prejoneri che passaiat su tempus ischitzendhe tíntula e legendhe totu su chi li ruiat in manos 2. su piús chi los arrennegat est su d'èssere ischitzados in sa povertade issoro dai graves e odiosos afoghizos 3. - Cantu at a durare, ocannu, sa festa? - Issos l'ischitzant: a nois no nos narant nudha! Etymon itl.l skisá Translations French écraser English to crush Spanish aplastar Italian schiacciare German quetschen.

istercàre , vrb: istrecai, istrecare, strecae Definition incracare a forte, faendho pesu o fortzandho, pistare sa cosa a manera de dh'alladiare e crepare; istidhigare apitzu o atesu cosa istrecandhodha; nau de su foedhare, nàrrere cosas chi no si cumprendhent bene, foedhare chentza ischire is cosas Synonyms e antonyms aggatare, cerfai, ischerfare, ischitzare, istrechedhai / strichidhai / morrugnare Sentences chi nd'arruit sa bòvida istrecat totu su chi agatat 3. ma ita est totu su chi ses istrechendi, totus custus fuedhus chi naras?! Etymon srd. Translations French écraser, broyer English to grind Spanish aplastar, machacar Italian stritolare German zermalmen.

pistàe , vrb: pistai, pistare, pistari Definition nau de cosa (mescamente tostada o àrrida), fàere a orrughedhos minudos, a farinos, o segundhu fintzes a pasta, istrecare acropandho cun calecuna cosa o aina tostada: nau de cosa chi no segat, ammodhigare a cropos, a istrecadura, ponendho pesu in pitzu o poderandhodha a istrintu meda; lassare singiale de cropu (e fintzes atumbare a cropu a logu tostau); giare surra, atripare meda, pigare a cropos a meda (fintzes iscúdere a una mata po ndhe fàere orrúere su frutu, es. landhe, olia, nughe); pigare o giare cadha, múngia / pps. pistadu, pistu Synonyms e antonyms cerfai, ischitzare, pistatzare / abbugnai, atzumbarare / magiare, surrai / batacollare, matanare Idioms csn: pistai a fini, a grussu; pistare a unu chei s'azu, che tilipirche, chei su nie = surraidhu meda; pistai àcua = pistare a modhe, fàghere cosas in debbadas; pistàresi sa limba = (puru) faedhare in debbadas; dare pedra ’e pistare a unu = pònnereli dificurtades meda (mescamente andhèndheli in contràriu); pistai is pabaristas = istare abberindhe e serrendhe sas pibiristas a meda, pistincai Sentences pístadi sa limba, pro nàrrere machines! ◊ si pistat su sale russu pro lu fàghere fine ◊ no ti che seas subra de sas pumatas ca si pistant! ◊ chie lu at pistu custu labiolu, chi est totu a marcos?! ◊ su ferreri pistat su ferru in s'ancódina ◊ sa figu posta a càtigu si est totu pista in s'isterzu ◊ mi apo pistu unu pódhighe corpendhe a martedhu ◊ ndh'est rutu dae cadhu e at pistu sa conca a una pedra (P.Pillonca) 2. si no mi l'agabbas, oe ti pisto! ◊ ti pisto chi ti apo a fàghere modhe che tamata! 3. Gonàriu at isprimitziau a si pistai ◊ debbadas ti pistas: cusse no ti cheret ◊ chissaghi cantu as pistau in sa vida!…◊ in cussu logu est totu unu pistai: est fortunau chini ndi torrat sanu! ◊ ses tota vida pista pista! Etymon ltn. pistare Translations French piler, écraser, se donner du mal English to crush, to do one's best Spanish machacar, afanarse Italian pestare, arrabattarsi German zerstoßen, stoßen, schlagen, sich bemühen, sich anstrengen.

pistatzàre , vrb: apistuzare, pistazare, pistutzare Definition is matessi significaos de pistare cun is prus s'idea de meda, a sa sighia Synonyms e antonyms cerfai, iggragnare, ischerfiare, ischitzare, pistae, pistorjare / abbugnai, atzumbarare / magiare, surrai / batacollare, matanare Idioms csn: ómine pistatzadu = istracu e cossumidu, pistu de triballu; vida pistatzada = tropu trabballosa, sacrificada Sentences mancari eo a solu e bois tantos, bos pistatzo sa conca a totugantos! ◊ totu sa die apo pistatzadu e sento sa fadiga ◊ sas àmbrias rúgias de sa cambigana si pistatzant e si frigant che una pumada in sa parte malaidosa (N.Pianu)◊ pustis de tantu pistatzare in sa vida, totugantos recuimus a campusantu Etymon srd. Translations French piler, écraser English to crush, to grind Spanish machacar, moler Italian pestare, triturare German zerstoßen, zerkleinern.

sciarinài , vrb Definition fàere a farra, a farinos, pistare a pruine Synonyms e antonyms irfarfaruzare, irfarinare* Sentences as a perdi su sonnu aconcendi teulàcius chi si sciarinant…◊ chi ti cassat asuta, cussa perda ti sciarinat!◊ apu sciarinau is leas Translations French écraser, broyer, pulvériser English to grind, to pulverize Spanish triturar, pulverizar Italian stritolare, polverizzare German zermalmen, zerpulvern.

sciasciài, sciasciàri , vrb: isciasciai* Definition fàere sa cosa a crantos ma coment'e a crepadura, a istrecadura, a orrughedhos piticos e a farinos Synonyms e antonyms destrui, idarrocai, ifàghere, ifasciare, isciusciai, isconciare, isordulare, sculai Sentences sa cosa tropu cota si sciàsciat ◊ is messajus marrant sas terra po sciasciai e iscirinai sa léura ◊ cussu est cument'a una cubidina: chi arruit si sciàsciat! ◊ chi pigu una pedra ti sciàsciu! ◊ tenit su carru totu sciasciau ◊ su lióngiu de is mànigas si sciàsciat in s'argiola Translations French écraser, briser, mettre en pièces English to shatter Spanish romper, destrozar Italian sfasciare German zerbrechen, zertrümmern.

strecàe, strecài , vrb: istercare* Definition incracare a forte o cun pesu tropu, pistare sa cosa a manera de dha crepare e alladiare / strecai fàuas = contare o istare contandho fàulas Synonyms e antonyms aggatare, cerfai, ischerfare, ischitzare, istrechedhai 2. si dha strecais una fàua, is carabbineris!…◊ ma bai, toca, ita mi strecas?! Translations French écraser English to crush, to press Spanish aplastar Italian schiacciare German quetschen.

«« Search again