fadhína , nf Definition
ibbàlliu chi si faet chentza si ndhe acatare, po pagu atentzione, credendho de fàere giustu, de fàere bene / fàghere o nàrrere una cosa in f., ibballiandho
Synonyms e antonyms
fadhida,
fadhichia,
fadhoca,
fadhu,
ilmarru,
imbàgliu,
malavadhia
Sentences
pro me no bi at fadhina: est comente naro deo! ◊ bufendhe, in fadhina pro tatza ant leadu su conzu!…◊ in fadhina, creindhe chi in s'ampulla bi aiat abba, at bufadu varichina ◊ is bonas meris de domu de raru arruint in sa fadhina de coi su pani pagu axedu ◊ cussu no faghet bene si no est in fadhina! ◊ at pigau in fadhina una cosa po un'àtera
Surnames and Proverbs
prb:
chine faet faina faet fadhina
Etymon
srd.
Translations
French
faute,
erreur,
lapsus
English
mistake,
slip
Spanish
error (m),
equivocación,
lapsus,
falta
Italian
sbàglio,
erróre,
lapsus,
fallo
German
Irrtum,
Lapsus.
fuzída , nf Definition
su fuzire, su illascinare; lassare una cosa po ndhe fàere un'àtera, unu pagu impresse, pag'ora
Synonyms e antonyms
alliscinada,
iscadriada,
iscafudhida,
lascinada,
liscigada
/
fritida
/
cdh. busciconi
Sentences
apo fatu una fuzida in cuss’astrau azummai m'ischérbigo!
2.
no apo pótidu fàghere una fuzida pro cussu cumandhu e pro cussu est chentza fatu
Etymon
srd.
Translations
French
glissade
English
slip
Spanish
resbalón
Italian
scivolóne
German
Rutsch.
incalancàre , vrb Definition
pònnere in calecuna calanca; foedhandho de animales (sórighes, margianes, bobbois), cuare in sa cala, in sa calanca
Synonyms e antonyms
impelciare,
imprecolare,
incalare,
incolonconare,
ingarghilare,
intergare
/
abbuare,
atanai
| ctr.
essire,
bocare
2.
in catza at bidu pegos incalancados
Etymon
srd.
Translations
French
mettre quelque chose dans une fissure
English
to slip in
Spanish
meter algo en un agujero,
encavarse
Italian
métter qlcs. déntro una fessura
German
etw. in einen Spalt stecken.
intzudhíre , vrb Definition
intrare unu pagu a fortza in logu malu, difícile, de malesa, de gente meda
Synonyms e antonyms
atzutzudhire,
fichire,
ifertzire,
imbèlghere,
incotzigare,
infruncuai,
intzutzudhire
Sentences
no ti agatant mai in posse: no isco inue ti che intzudhis! ◊ si che intzudhiat in totue fintzas si no bi aiat logu ◊ si no intzudhis, cun totu custas màchinas no colas mai! ◊ a ue ses intzudhindhe: no bides chi no che at logu?!
Etymon
srd.
Translations
French
enfoncer,
s'introduire,
se faufiler
English
to hammer,
to enter,
to slip in
Spanish
clavar,
introducir
Italian
conficcare,
introdursi,
intrufolarsi,
ficcarsi
German
einschlagen,
sich einschleichen,
sich bringen.
iscalusciàre , vrb Synonyms e antonyms
allescinai,
cadriare,
fugire,
illascinare,
illiscigare,
illiscighinare,
iscadriare,
lascinare,
lassingiare
Sentences
sa cosa li est iscalusciada dae manos
Translations
French
glisser
English
to slip
Spanish
resbalar
Italian
sdrucciolare
German
ausgleiten.
liscigàda , nf Synonyms e antonyms
alliscinada,
fuzida,
iscadriada
Etymon
srd.
Translations
French
glissade
English
slip
Spanish
resbalón
Italian
scivolóne
German
Rutsch,
Sturz.
liscinài , vrb: allescinai,
lissinai Definition
nau de css. cosa, su si mòvere o andhare in logu lisu (o de cosa lisa), ma mescamente orruendho, chentza pòdere firmare su pei
Synonyms e antonyms
cadriare,
fugire,
illascinare,
illiscigare,
iscadriare,
istrissinare,
lascinare*,
lissiniri
Sentences
cumenti ghetat su pei po ci cabai, líssinat e ci arrúmbuat a bàsciu ◊ su pisci liscinat de manus
Translations
French
glisser
English
to slip
Spanish
deslizarse,
resbalar
Italian
scivolare
German
gleiten,
rutschen.
smuròni , nm Definition
trèmene, terra chi si che calat a bàsciu totu impare
Synonyms e antonyms
immàrgine,
isteremamentu,
procuabba,
smuronamentu
Etymon
srd.
Translations
French
éboulis
English
land slip
Spanish
desmoronamiento
Italian
frana
German
Bergrutsch.
tzacàre , vrb Definition
istichire, intrare in mesu, aintru, a fortza, ue dhue at pagu logu o no andhat tanti bene; su si pònnere aintru, in mesu de ccn. chistione
Synonyms e antonyms
fichire,
imberzire,
infruncuai,
insertai,
intupire,
istichire,
pònnere
| ctr.
bocare,
leai
/
essire
Idioms
csn:
tz. in ragas = manigare, bufare, betare a corpus, fai su mangiufoni; tz. fogu = apuntai o pònnere fogu; tzacaresiche una cosa in s'ogru (nadu cun fele) = fagheresindhe própiu nudha, èssere cosa chi no serbit a nudha (comenti a nàrriri ca no est bella mancus a si nci dha istichiri in is ogus); tzacàresi fora = fai su bandidu, abbandidai
Sentences
che mere, si che tzacheit in domo de cudhu a prepoténtzia ◊ una corròncia si che tzacat braghendhe in mesu de sos paones ◊ inue ti che ses tzachendhe: no bides chi no bi at logu?! ◊ no che tzaches sas berbeghes a s'ortu ca podent fàghere dannu! ◊ leat impresse e si che tzacat in petorras su tzoculate chi aiat furadu!
2.
su pane si che l'at tzacadu in ragas totu isse! ◊ custa cosa guasta in s'ogru ti la tzacas? frundhichela, aite ti la muntenes?!
3.
- Ehi si mi tzaco fora!… - nachi naraiat unu afelonadu, e a bandhidare etotu est essidu!
Etymon
srd.
Translations
French
introduire,
se faufiler,
se fourrer,
s'entremettre
English
to drive in,
to slip in,
to meddle
Spanish
meter,
entremeterse
Italian
introdurre,
inserire,
ficcare,
intrufolarsi,
introméttersi
German
stecken,
sich einmischen.