fadhína , nf Definitzione
ibbàlliu chi si faet chentza si ndhe acatare, po pagu atentzione, credendho de fàere giustu, de fàere bene / fàghere o nàrrere una cosa in f., ibballiandho
Sinònimos e contràrios
fadhida,
fadhichia,
fadhoca,
fadhu,
ilmarru,
imbàgliu,
malavadhia
Frases
pro me no bi at fadhina: est comente naro deo! ◊ bufendhe, in fadhina pro tatza ant leadu su conzu!…◊ in fadhina, creindhe chi in s'ampulla bi aiat abba, at bufadu varichina ◊ is bonas meris de domu de raru arruint in sa fadhina de coi su pani pagu axedu ◊ cussu no faghet bene si no est in fadhina! ◊ at pigau in fadhina una cosa po un'àtera
Sambenados e Provèrbios
prb:
chine faet faina faet fadhina
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
faute,
erreur,
lapsus
Ingresu
mistake,
slip
Ispagnolu
error (m),
equivocación,
lapsus,
falta
Italianu
sbàglio,
erróre,
lapsus,
fallo
Tedescu
Irrtum,
Lapsus.
fuzída , nf Definitzione
su fuzire, su illascinare; lassare una cosa po ndhe fàere un'àtera, unu pagu impresse, pag'ora
Sinònimos e contràrios
alliscinada,
iscadriada,
iscafudhida,
lascinada,
liscigada
/
fritida
/
cdh. busciconi
Frases
apo fatu una fuzida in cuss’astrau azummai m'ischérbigo!
2.
no apo pótidu fàghere una fuzida pro cussu cumandhu e pro cussu est chentza fatu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
glissade
Ingresu
slip
Ispagnolu
resbalón
Italianu
scivolóne
Tedescu
Rutsch.
incalancàre , vrb Definitzione
pònnere in calecuna calanca; foedhandho de animales (sórighes, margianes, bobbois), cuare in sa cala, in sa calanca
Sinònimos e contràrios
impelciare,
imprecolare,
incalare,
incolonconare,
ingarghilare,
intergare
/
abbuare,
atanai
| ctr.
essire,
bocare
2.
in catza at bidu pegos incalancados
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
mettre quelque chose dans une fissure
Ingresu
to slip in
Ispagnolu
meter algo en un agujero,
encavarse
Italianu
métter qlcs. déntro una fessura
Tedescu
etw. in einen Spalt stecken.
intzudhíre , vrb Definitzione
intrare unu pagu a fortza in logu malu, difícile, de malesa, de gente meda
Sinònimos e contràrios
atzutzudhire,
fichire,
ifertzire,
imbèlghere,
incotzigare,
infruncuai,
intzutzudhire
Frases
no ti agatant mai in posse: no isco inue ti che intzudhis! ◊ si che intzudhiat in totue fintzas si no bi aiat logu ◊ si no intzudhis, cun totu custas màchinas no colas mai! ◊ a ue ses intzudhindhe: no bides chi no che at logu?!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
enfoncer,
s'introduire,
se faufiler
Ingresu
to hammer,
to enter,
to slip in
Ispagnolu
clavar,
introducir
Italianu
conficcare,
introdursi,
intrufolarsi,
ficcarsi
Tedescu
einschlagen,
sich einschleichen,
sich bringen.
iscalusciàre , vrb Sinònimos e contràrios
allescinai,
cadriare,
fugire,
illascinare,
illiscigare,
illiscighinare,
iscadriare,
lascinare,
lassingiare
Frases
sa cosa li est iscalusciada dae manos
Tradutziones
Frantzesu
glisser
Ingresu
to slip
Ispagnolu
resbalar
Italianu
sdrucciolare
Tedescu
ausgleiten.
liscigàda , nf Sinònimos e contràrios
alliscinada,
fuzida,
iscadriada
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
glissade
Ingresu
slip
Ispagnolu
resbalón
Italianu
scivolóne
Tedescu
Rutsch,
Sturz.
liscinài , vrb: allescinai,
lissinai Definitzione
nau de css. cosa, su si mòvere o andhare in logu lisu (o de cosa lisa), ma mescamente orruendho, chentza pòdere firmare su pei
Sinònimos e contràrios
cadriare,
fugire,
illascinare,
illiscigare,
iscadriare,
istrissinare,
lascinare*,
lissiniri
Frases
cumenti ghetat su pei po ci cabai, líssinat e ci arrúmbuat a bàsciu ◊ su pisci liscinat de manus
Tradutziones
Frantzesu
glisser
Ingresu
to slip
Ispagnolu
deslizarse,
resbalar
Italianu
scivolare
Tedescu
gleiten,
rutschen.
smuròni , nm Definitzione
trèmene, terra chi si che calat a bàsciu totu impare
Sinònimos e contràrios
immàrgine,
isteremamentu,
procuabba,
smuronamentu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
éboulis
Ingresu
land slip
Ispagnolu
desmoronamiento
Italianu
frana
Tedescu
Bergrutsch.
tzacàre , vrb Definitzione
istichire, intrare in mesu, aintru, a fortza, ue dhue at pagu logu o no andhat tanti bene; su si pònnere aintru, in mesu de ccn. chistione
Sinònimos e contràrios
fichire,
imberzire,
infruncuai,
insertai,
intupire,
istichire,
pònnere
| ctr.
bocare,
leai
/
essire
Maneras de nàrrere
csn:
tz. in ragas = manigare, bufare, betare a corpus, fai su mangiufoni; tz. fogu = apuntai o pònnere fogu; tzacaresiche una cosa in s'ogru (nadu cun fele) = fagheresindhe própiu nudha, èssere cosa chi no serbit a nudha (comenti a nàrriri ca no est bella mancus a si nci dha istichiri in is ogus); tzacàresi fora = fai su bandidu, abbandidai
Frases
che mere, si che tzacheit in domo de cudhu a prepoténtzia ◊ una corròncia si che tzacat braghendhe in mesu de sos paones ◊ inue ti che ses tzachendhe: no bides chi no bi at logu?! ◊ no che tzaches sas berbeghes a s'ortu ca podent fàghere dannu! ◊ leat impresse e si che tzacat in petorras su tzoculate chi aiat furadu!
2.
su pane si che l'at tzacadu in ragas totu isse! ◊ custa cosa guasta in s'ogru ti la tzacas? frundhichela, aite ti la muntenes?!
3.
- Ehi si mi tzaco fora!… - nachi naraiat unu afelonadu, e a bandhidare etotu est essidu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
introduire,
se faufiler,
se fourrer,
s'entremettre
Ingresu
to drive in,
to slip in,
to meddle
Ispagnolu
meter,
entremeterse
Italianu
introdurre,
inserire,
ficcare,
intrufolarsi,
introméttersi
Tedescu
stecken,
sich einmischen.