arrómu , nm Definition est su betare frores o erbas o cambos po bellesa Synonyms e antonyms arramadura Sentences ant portau fròngia po arromu ◊ po Corpus Domini andastus a segai arromu e arromastus sa bia Scientific Terminology sntz Etymon srd. Translations French jonchée de fleurs English decking with flowers Spanish el decorar con flores Italian infiorata German Blumenschmückung.

assabiàdu , agt, nm Definition chi o chie at cagiau a crebedhu, si est fatu sàbiu Synonyms e antonyms acabadu, acuntzentau, atinadu Etymon srd. Translations French assagi, devenu sage English become sane again Spanish que ha recobrado el juicio Italian rinsavito German wieder zu Verstand gekommen.

assòrte , nf: sorte Definition pruschetotu, bestiàmene arregortu a pagu a pagu o postu a parte po dhu bèndhere, fàere a petza Synonyms e antonyms cedha, ereu, fiotu, grústiu, issorta, majone, pasa, retolu, sinnissoni, trechinzu, tropa, tropedhu Sentences un'assorte de bacas, de cadhos Etymon srd. Translations French assortiment English assortment Spanish el juntar reses para venderlas Italian assortiménto German Sortiment.

atórigu , nm: atúrigu Definition su atorigare; bérchidu, tzérriu Synonyms e antonyms aturigada, atzitzamentu, insúliu 1, insullamentu, intzídia, tzuntzullada, tzuntzullu Sentences s'intendit s'arretumbu de is insullamentus, atórigus, agiannitus, iscupetadas ◊ candho la finides cun cust'atúrigu e batides sas proas de s'abbolotu? Etymon srd. Translations French instigation English instigation Spanish el azuzar, riña Italian aizzaménto German Hetze.

atzipàre , vrb Definition aconciare su fogu ponendhodhoe bene is tzipas, is tzitzones Synonyms e antonyms abbibare, achicai, assissai, ateneae, atzipajare, ischichinare, scarrabbussonai Sentences est a s'atzipa atzipa duos mutzigones in su foghile Etymon srd. Translations French alimenter le feu English to foment Spanish atizar el fuego Italian fomentare, alimentare il fuòco German das Feuer unterhalten.

atzoladúra , nf Definition su fàere is atzolas, is madassas, sa lana filada o àteru filu a lobos mannos a matzu Etymon srd. Translations French action de faire des écheveaux English skeining Spanish el aspar el hilo Italian matassatura German Legen in Strähnen.

atzotzàre , vrb Definition guastare, nau de s'ou, agiummai comente a èssere frochiu Etymon srd. Translations French devenir couvi English to go rotten Spanish podrirse el huevo Italian diventare barlàccio German faulig werden.

aufàre , vrb Definition istare a ufas!, nau de chie dhi giaet ifadu dónnia cosa Synonyms e antonyms abbrodhiare, abbrufulai, abbudhai, acasidhare, aconchedhare, acubare, amprudhiare, annicare, annozare, atrafudhai, pirmare, strugnai Etymon srd. Translations French bouder, se fâcher English to sulk, to be vexed Spanish enfadarse, torcer el morro Italian imbroncire, corrucciarsi German schmollen, sich ärgern.

avesadúra , nf Definition su si avesare, su pònnere abbitúdine Synonyms e antonyms abesada, abesu, imbitzu / cdh. avitzatura Etymon srd. Translations French accoutumance English using Spanish el acostumbrarse Italian avvezzaménto German Gewöhnen.

barantésimu , agt Definition su de coranta Translations French quarantième English fortieth Spanish el cuarenta Italian quarantèsimo German vierzigste.

bicaméntu , nm Definition su bicare, su istare bicandho, mescamente nau de su istare a su tasta tasta cosas de papare Synonyms e antonyms bicadura Etymon srd. Translations French dégustation English nibbling, tasting Spanish el picar, el picotear Italian spilluzzicaménto German Picken.

bragài , vrb: abbragare 1, bragare Definition fàere braga, èssere cuntentone de una cosa, de sèi etotu, su si pigare a bàntidu o su si giare bàntidos Synonyms e antonyms lantarinare, spamparrai Sentences fit bragandhe ca giuchiat sa camisa ammedonada a beculeris mannos ◊ una corròncia si che tzacat braghendhe in mesu de sos paones, bestida cun pumas de paone ◊ de su monte chi tenent ant resone a si ndhe bragare Etymon srd. Translations French faire le m'as- tu-vu, faire le fanfaron English to boast Spanish hacer el fanfarrón Italian spacconeggiare, fare lo spocchióso German prahlen.

cacanídu , nm: caganidu Definition s'úrtimu naschiu de is pigionedhos de unu niu (e fintzes de is fígios de una famíglia) Etymon srd. Translations French dernier né d'un oisillon, cadet English unfledged Spanish el último nacido Italian nidiace German Nestling.

cambizàre , vrb Definition annestrare, domare unu cuadhu a camminare comente bolet chie dhu cicit Etymon srd. Translations French dresser un cheval English horse training Spanish adiestrar el caballo Italian addestrare il cavallo German zureiten.

carcagliaméntu , nm Definition su istare carcagliendhe, agrogostiandho Translations French croassement English croaking Spanish el croar continuo Italian gracchìo German Gequake.

carmieràre , vrb Definition pònnere su carmieri, regulare is prétzios de is cosas a bèndhere comente faet unu guvernu a manera chi no crescant po aprofitamentu Translations French taxer English to control the price of officially Spanish establecer el precio político Italian calmierare German Höchstpreise amtlich festsetzen.

carràlzu , nm: carrarju, carrarzu, carraxu, carrazu Definition fossu chi si faet in terra po orrostire unu pegus intreu imbodhigau in murta, carragiau e fatu su fogu in pitzu: coi un'animali a carraxu; logu inue si chistit petza in friscu, cuadórgiu de cosa furada; cosas betadas a muntone, boghes betadas apare, isterratzu fuliau; cosa chi serbit a carragiare Synonyms e antonyms abbatúliu, abbolotu, atrepógliu, bullíssiu, chichígliu, chimentu, derreore, digorju, sciumbullu, trambullu, tregollu, trinellu / isterratzu / carragliatura Idioms csn: fai una cosa a carraxu = male, chentza régula; carrazu de pannos = muntone, cabidhada de pannos Sentences aiant furadu una baca, l'aiant fata a peta e cuada in su carrarzu, in sa tuva de unu beterone élighe ◊ in d-una conchedha aiat sistemau su carrarju ca in intro bi aiat una perca funguda e frisca ◊ depiat picare unu ladus de peta dae su carrarju chi teniat in sas bírghines ◊ sa limba sua paret peta de carrarzu! 2. at nadu unu carralzu de fàulas ◊ dhoi fiat unu carraxu de genti ◊ pro aparizare su terrinu peseint unu muru e fateint una cora chi bi betaiant totu su carrarzu pro la pienare 3. custus funt bellus isceti a fai carraxu, a tzérrius e a sàrtidus 4. est iscriendi a carraxu ◊ est unu carralzu de domos lampadas ◊ custu logu est totu a carraxu: circai de dh'allichidiri! 5. si sunt drommidos sentza carralzu, in fora, mancu una tupa e ne unu barracu ◊ a monte no si dhue podet erribbari ca sa ní fait carràrgiu Etymon ltn. carnariu(m) Translations French tollé English place to cook or store meat, din Spanish foso en el suelo para cocer la carne Italian carnàio, putifèrio, bailamme, gazzarra German Fleischkammer, Krawall.

carrucàre , vrb: carrugare Definition portare a carruga, carrare o portare su trigu, su laore, a s'argiola po dhu treulare, a domo a dh'incungiare Synonyms e antonyms assedare, isseidare Sentences los bido carruchendhe in sas costeras cun sa màrghine a cúcuru ◊ bi cheriat su carru a carrugare trigu e lana ◊ carrucat a s'arzola sos mannucros de su tricu Etymon srd. Translations French porter les graines à l'aire English to carry grain to barnyard Spanish rebañar el trigo en la era Italian portare il grano all'àia per la trebbiatura German den Weizen auf den Dreschplatz bringen.

casigiài , vrb: casizare Definition fàere a casu, fàere su casu Scientific Terminology csu Etymon srd. Translations French faire le fromage English to make cheese Spanish hacer el queso, quesear Italian fare il formàggio German Käse bereiten.

cenadórgiu, cenadróxu , nm, nf: chenadolzu, chenadorju, chenadorza, chenadorzu, chenadroxu, chenatòglia, chenatógliu, chenatòrgia Definition s'ora candho e su logu inue si chenat; paschimentu chi su bestiàmene faet addenote Idioms csn: istedhu de chenadorzu o istedhu chenatógliu (ma fintzas "sa chenadorza")= su primu istedhu chi si podet bídere su sero irmurinendhe (ma est su pianeta Vènere); noti de chenadroxu = note de tempus malu addata pro piscare ambidha in su stàinu Sentences sos pastores inie cun sas bamas a chenadorzu sòlene passare (P.Mossa)◊ sas bamas a chenadorzu essint a pàschere ◊ sa robba a chenadorza s'isprabinaiat in sas palas umbrinas 2. dae donzi cussòglia no si pesant sas robbas pro sa chenatòglia Scientific Terminology sdi Etymon srd. Translations French heure du dîner, lieu du dîner English time and place of the supper Spanish la hora y el lugar donde se cena Italian l'óra e il luògo della céna German Uhrzeit und Ort des Abendessens.

«« Search again