serronónzu , nm Definition su serronare, serronadura, segadura a serrone Synonyms e antonyms secadura, serradura 1, serramentu, serrognu Etymon srd. Translations French sciage English sawing, cut Spanish el serrar, corte Italian segatura, tàglio German Sägen, Schnitt.

sícas , nf pl Definition genia de ingestu chi si faet ponendho su pódhighe mannu in mesu de is àteros primos duos a púngiu serrau e ispudandho in su matessi tempus, dispretziandho a ccn. o calecuna cosa de mala manera, fintzes naendho Chi ti siches!, Chi si sichet! / pònnere o fàghere sas sicas Synonyms e antonyms fica* Sentences est partiu dae vidha, sa prima vorta, ponèndheli sas sicas ◊ li at fatu fintzas sas sicas de cantu no lu podet bídere! Translations French crachement pour mépris English hand superstitious practice Spanish gesto hecho con el puño cerrado para traer mala suerte Italian fiche German Feigen (derb).

speturriài , vrb: ispetorrare*, spiturriai Definition bogare is petorras fora ibbutonandho su bestimentu, ispogiare is petorras, istare a petorras nuas Synonyms e antonyms sborciai Sentences si spitúrriat sa camisa e nci fait arrui a terra su chi iat cuau in piturras Translations French découvrir sa poitrine English to throw off one's breast clothes Spanish despechugarse, descubrir el pecho Italian scoprirsi il pètto German die Brust entblößen.

spitiolài , vrb Definition sonare su pitiolu, sa sonàgia Synonyms e antonyms pitiolai Sentences is tallus spitiolant beulendi in is tancas ◊ seu spitiolendi is crais Etymon srd. Translations French carillonner English to ring long and loudly Spanish tocar fuerte el timbre Italian scampanellare German lang und heftig läuten.

stalladúra , nf: staxadura Definition su istagiare unu pegus, su che dhu istesiare de sa chedha, su separare duas chedhas de bestiàmene innanti betadas a unu (che in is cumones); fintzes cosa chi si ponet in mesu coment'e tramesu Synonyms e antonyms stallamentu, stallu 1 2. una stalladura de linna separàt is duus bixinaus Etymon srd. Translations French sortie du troupeau English separation from the flock Spanish el descarriar Italian sbrancaménto German Absonderung aus der Herde.

su , art, prn: ciú, tzu Definition artículu impreau po acumpangiare e distínghere su númene mascu singulare (su babbu, su corpus, su fillu, su logu, su mare, su nàrrere, su pane, su para, su pentzai, su pipiu, su soli, su tempus), si apòstrofat sèmpere cun númenes chi cumènciant cun vocale (s’amore, s’antigóriu, s’artículu, s’ereu, s’erriu, s’ollu, s’ómine, s’ortu, s’ufrore): si ponet sèmpere cun númenes singulares upm. (su chíghere, su frori, su pische, su péssighe, su pibitziri) e candho inditant su paru, sa genia (es. su porcu = totu is porcos, sa porchina; su cuadhu = totu is cuadhos, su paru cadhinu); che a totu is artículos est pronúmene puru (agiummai sèmpere cun su prn. relativu chi aifatu ca si agatat in fràsias acapiadas apare) e si podet pònnere a su postu de cudhu, cussu, sa cosa, calesisiat cosa o idea; cun prep.: a, cun, de, in, pro su (sèmpere istacaos ca no mudat ne art. e ne prep.); pl. is, sos / a/c.: cun númene de parentella inditat sèmpere cussu chi apartenet o pertocat a sa persona 3ˆ in sa fràsia (es. su pobidhu – de sa fémina chi seus naendho – est andau a segai linna) o unu calesiògiat, in generale; su sardu no ponet mai artículu ne cun númene personale e ne cun sambenau / su ’e… (númene de bidha) = sartu, terrinos de… (bidha); su ’e domo = chini est de domu, chie faet parte de sa famíglia; como, su chi est est! = est aici e citu!, si acuntentaus de cussu, comenti est si dhu pigaus; su de…, su no… (+ vrb) = lómpidas a…, cunsiderau su fatu chi…; cussu [efetu, arresurtau] est su… + prop. = po curpa, po neghe de… Synonyms e antonyms ita Sentences o su pastore! o su meri! o su dutore! o su mastru! 2. su de domo podet istare fintzas gai ma su de fora, un'istranzu, cheret tratadu menzus ◊ fai su chi bolis! ◊ nàrami su chi so, no su chi fia! ◊ dhus alabant po su chi faint ◊ si fait su chi si podit ◊ custu est su chi dhoi fiat iscritu ◊ su chi mi ses tue mi est isse ◊ su chi est su minore est su mannu ◊ su chi tenet cosa in contràriu si abboghet! ◊ su chi faghes andhat bene ◊ su chi benit nos leamus! ◊ su chi mi azuat lu pago ◊ chini est su chi ti at saludau? ◊ sa zente narat fintzas su chi no est ◊ depes ligi su ci mi ant iscritu! 3. su de s'intèndhere totu custa moida cheret nàrrere chi est proindhe meda ◊ su de fàghere gai isse cheret nàrrere chi andhaiat bene gai! ◊ su de no èssere torradu a como, at tentu dannu ◊ non mi mancat su de fàere! ◊ sunt annados a sant'Antoni in su de Macumere ◊ su porcu forrogat ◊ su barracoco s'iferchit in sa méndhula ◊ bae a ti fàghere fintzas una zoronada: su chi est est! ◊ proite l'iscries su de mi nàrrere? ◊ cussu est su nu èssi torrau prima! ◊ cussu est su no ti ndhe pesare chito! 4. Damiana fiat ascurtendi is contzillus de su pobidhu Etymon ltn. ipsu(m) Translations French le, celui, ça English the, that Spanish el, lo Italian il, quéllo, ciò German der.

sulitài , vrb Definition sonare su sulitu; istare a surbiedhu Synonyms e antonyms afruschiare, ammuinai 1, fruscidare, frusiai, frusitai, moidare, múere, sulietai, sulvare, surbiai, zumiai Sentences ndi fiat lómpiu un'ómini basciotu, sulitendi: fiat s'uscieri ◊ no serbit chi suliti po cuaranta po cantu su burricu est tanti acanta! (C.Saragat) Etymon srd. Translations French jouer du pipeau English to pipe Spanish tocar el caramillo, silbar Italian zufolare German die Hirtenflöte blasen.

surbúschiu , nm Definition su surbuschiare Synonyms e antonyms arràmiu, giarràspidu, irbórchidu Sentences pipajolos de guàrdias a un'ala e surbúschios de sirbones a s'àtera ◊ a múlios, a surbúschios, a tzàrridos, a órrios, a mílios, a apedhos, a pílios curriant sas béstias a sos frúschios (A.G.Solinas)◊ labadidhu abbrungiuladu, a surbúschios no bogat foedhu! Etymon srd. Translations French soufflement English snort Spanish el bufar Italian stronfiaménto German Schnauben, Murren.

tartalía , nf, nm: tataliu, tatalliu, tratabia, tratalia, trataliu, tratalliu, trotobie, trotoia Definition sa frisciura (de pegus piticu, mescamente de angione) imbodhigada in sa napa, cun s'istentina e fata a orrostu Synonyms e antonyms fressura, revea, tatareu Sentences femu fúrria fúrria coment'e una tratalia posta a araxi a fogu ◊ si che at mandhigadu totu su tratalliu ◊ tratalios, cordedhas e boltados fint in bancas in terra aparitzadas ◊ fit aprontendhe su tatalliu de duos anzones chi aiat mortu Scientific Terminology mng Etymon itl. frattaglie Translations French fressure à la broche English pluck roasted on the spit Spanish asaduras asadas en el espetón Italian coratèlla còtta allo spièdo German am Spieß gebratene Geschlinge.

tramúdu, tràmudu , nm: tramuru, tràmutu Definition bestimentu càmbiu, límpiu; fintzes cambiamentu de logu Synonyms e antonyms muda, mudadura, mudóngiu / tràmmudu / tramuda Sentences mi apo bestidu su tràmudu chi mi at ammanitzadu mamma Etymon srd. Translations French vêtements propres, changer le linge English change of clothes Spanish el mudarse de ropa Italian càmbio della biancherìa, dei vestiti German Wäsche zum Wechseln.

tratèsa , nf Definition su si tratènnere Synonyms e antonyms biltentu, intertenimentu, intratesa, istallia, stentu Sentences in sas musas mi fato tratesa ca sullevu mi sunt in donzi pena (M.Dore)◊ ti che cuas apalas de su monte, ue t'est possíbbile a fàghere tratesa (C.Longu) Etymon srd. Translations French action de rester English entertainment Spanish el quedarse, entretenimiento Italian tratteniménto German Unterhaltung.

tróulu , nm Definition su troulare, su andhare orrumbulandho / èssere a t. de risu = arriri a rúmbulus, aici meda de no si aguantai istrantaxus Synonyms e antonyms arrúmbiu, bórinu, bórtule, carrúmbulu, córriu, lúdhuru, ródhule, rúmbulu, torulonzu Sentences est a tróulu a tróulu che crastu falanne de sa roca Etymon srd. Translations French roulement English rolling Spanish el rodar en el suelo Italian rotolaménto German Fortrollen.

«« Search again