istelevràre , vrb Definition istare pentzandho e torrandho a pentzare a sa cosa chentza arrennèscere a cumprèndhere o lòmpere a un'arresurtau Synonyms e antonyms immaginai, immelmedhare, istorronare, penciai, scimingiai Sentences no t'istelevres, tantu dai su meu no mi bogas! ◊ comintzeit a istelevrare cun atentzione subra de sa natura de cussu cristianu (M.Bua)◊ candho est ammurrionadu m'istelevro deo pro cuntentare a isse! Etymon spn. descerebrar Translations French se creuser la cervelle English to rack one's brain Spanish comerse el coco Italian lambiccarsi il cervèllo German sich den Kopf zerbrechen.

istutuinàre , vrb Definition illebiare, abbrandhare su sabore forte (de is papares grassos) Translations French atténuer la saveur English to moderate a flavour Spanish atenuar el sabor Italian attutire il sapóre dei cibi German den Geschmack mildern.

magiadúra , nf: malladura, mazadura, mazatura Definition su magiare, pistare a màgiu (es. fintzes su linu, sa fae, su chígere); manera de crastare is tentòrgios po dhos fàere a boes domaos, a pistadura a màgiu Synonyms e antonyms mallamentu, pista, pistadura / cdh. maciatura 3. a mazadura si ndhe iscútinat sa landhe e fintzas s'olia (ma chentza pistare tropu s'àrbure) Etymon srd. Translations French rossée, raclée English beating (up) Spanish el machacar, paliza Italian pestàggio German Schläge.

mémula , nf: mímula, mímulos, múmula Definition genia de murmutu ifadosu, cantighedhu, boghe o sonu no tanti fortes ma sighios; male, genia de doloredhu chi si sapit in sa carena, aintru (es. m. de coro, de istògomo) Synonyms e antonyms càntara 1, laredha, mumuliu, taja / ttrs. mímmura Sentences s'intendhet sa mémula de una cantone ◊ s'intendhet sa mímula de sos ribos ◊ cheres cantare sa mímula de sas chícheras ◊ s'intendhet coment'e una mémula: sunt sas pregadorias de sa zente ◊ ammuinada dae su caldu a múmulas de chígula ti drommias (G.Branca) 2. nosse, su dutore, no est dolore a su coro: una mímula est! Etymon srd. Translations French rhonchus English dirge, painful sensation Spanish cantilena, dolor en el pecho Italian rónco, nènia, sensazióne dolorósa German Röcheln, Geleier, kleiner Schmerz.

nadàda , nf: annadada, nadrada Definition su nadare, su andhare a nàdigu, su si mòvere a nàdigu Sentences in sa baltza si faghiat una nadada, girendhe in tundhu, chi si pariat in cudhos pojos mannos de riu Etymon srd. Translations French nager, nage English swim Spanish el nadar Italian nuotata German Schwimmen.

oghitéri , agt, nm Definition chi o chie costumat a fàere su tzinnu, a fàere s'ogu coment'e po si dha intèndhere, po si fastigiare Synonyms e antonyms cdh. scurugiunatu Sentences tombacu e tombachera fait s'ómini macu e sa fémina oghitera! Scientific Terminology ntl Etymon srd. Translations French langoureux English languid Spanish quien guiña el ojo Italian lànguido German matt, schmachtend.

orchidàre , vrb: orchitare, orghidare Definition abboghinare, pesare a tzérrios, a órchidos, po dolore o dannu mannu Synonyms e antonyms abbochinare, abboigare, addolimai, berchidai, iscramorai Sentences luego torraiat a orchitare comente fachent sos tzecos Etymon srd. Translations French crier de douleur English to howl with pain Spanish gritar por el dolor Italian urlare di dolóre German vor Schmerzen schreien.

oridúra , nf Definition su orire, su segare sa pasta de su cumossu faendho su pane, cumenciare su pane Synonyms e antonyms abbessiada | ctr. finidura Etymon srd. Translations French ébauchage, ébauche English sketch Spanish el cortar un trozo de masa del amasijo para hacer el pan Italian abbozzatura, abbòzzo German Entwurf.

oríre , vrb Definition fàere is oros; segare de su cumossu is panes a tèndhere, sestare su pane, cumenciare a dhu fàere Synonyms e antonyms orivetai, orizare, orulare 1 / abbessiare | ctr. isorulare 3. sos isterzos no cherent oridos ca che ndhe ruet a terra betendhe Etymon srd. Translations French ébaucher du pain English to sketch the bread Spanish orillar, cortar un trozo de masa del amasijo para hacer el pan Italian abbozzare il pane German mit der Brotvorbereitung beginnen.

pipionidúra , nf: pupugionadura Definition su èssere infarratzau, nau de sa linna po comente si dha papat su greme Synonyms e antonyms pupughinadura, pupujonadura Sentences za ndhe zughet de bella pipionidura, cussa linna! ◊ sa zente fuit lastimosa de pupugionadura de linna in su pane, de bremmes in su frutuáriu e àteru Etymon srd. Translations French vermoulure English wormhole Spanish el estar carcomido Italian tarlatura German Wurmstich.

pudhérigas , nf pl Definition casus cotus, màncias orrúbias chi essint in is cambas a fortza de dhas aparare nuas a su fogu, cosa chi a logos narant casuéciu Synonyms e antonyms càricas, chichiridhas, pudhedras Translations French taches rouges de la peau à cause de la chaleur English caloric spot Spanish cloasma producido por el calor Italian cloasma calòrico German Leberfleck (wegen der Feuerhitze).

refàciu , nm: refatzu, rifatzu, rinfàciu, rinfatzu Definition su rifatzare, cosa chi si narat a unu betandhosidha a curpa, coment'e a briga Synonyms e antonyms afetuada, apoboretada, atzúrridu, ripitimenta, rimbicu, sfacidhamentu Sentences mai unu refatzu de neune at tentu, cussa! ◊ si no fit ca ses antzianu ti tias meritare unu rifatzu: curpa de su cuidu o de su bratzu, raru sa die a ti agatare sanu! ◊ sas peràulas suas sunt ammunimentu e rinfatzu pro un'ammentu eternu ◊ cosa mala a dèpiri arriciri refàcius pustis de ai trabballau cun cunsiéntzia! Etymon srd. Translations French action de reprocher English reproach Spanish el echar en cara Italian rinfacciaménto German Vorwurf.

rúschida , nf, nm: rúschidu, rúscida, rúscidu Definition su sonu a sorrogu chi faet cun s'ogroena, cun sa buca e su nasu unu dormiu chi arrespirat male; assúpidu de isalenadas mannas / rúscidu de refreu = sarragadura Synonyms e antonyms corróschiu, forróschiu, sarragu, sorroscru / irbúfida, isúlfida Sentences isse lasseit sos amigos a rúschida e che esseit a pònnere mente a su trabàgliu ◊ s'intendhiant sas rúschidas de cudhos duos drommidos ◊ fit drommida a rúschida 2. su pudhedru est cadredhendhe a brincos e a rúschidos ◊ a rúscidas sos pudhedros brincant dae mata in mata (B.Truddaju) Etymon srd. Translations French ronflement, ébrouement English snore, puff Spanish ronquido, el bufar del caballo Italian russaménto, sbuffo del cavallo German Schnarchen, Schnauben.

scambilladúra , nf Definition su scambillai / s. de una bia = tretu chi si atóbiant duas orrugas (o un'orruga s'ispartzit in duos) Synonyms e antonyms scumpangiadura / gruxeri, iscambiadura, iscansada / acabbada Sentences in sa scambilladura de dogni bia s'intendit unu mari de saludus (Gd.Piras) 2. comenti si costumat, a sa scambilladura de s'annu is piciochedhus andant peri is domus a si candelai Etymon srd. Translations French désaccouplement English uncoupling Spanish el desparejar Italian spaiaménto German Trennung.

scambíllu , nm Definition su scambillai Etymon srd. Translations French désassortiment English splitting up Spanish el desparejar Italian scompagnaménto German Trennung.

sceberadúra , nf: seberadura Definition su sceberai, su pigare e pònnere abbandha cosas diferentes; nau de is frores, su fàere su frutu, colare (iscolu 1) de frore a frutu Synonyms e antonyms chirrionzu, iscolu 1, seberamentu / sceberu, sceradura | ctr. ammisturamentu Etymon srd. Translations French tri, nouement English setting, choice Spanish selección, criba, el transformarse el ovario en fruto Italian cèrnita, allegaménto German Auslese, Sortierung, Fruchtbildung.

sceberài, sceberàri , vrb: scioberai, sebarai, seberai, seberare, seperare, severare Definition pigare e pònnere a parte, abbandha una cosa de un'àtera; pigare su bonu, su méngius e lassare su malu, su peus, su metzanu, pigare ccn. cosa precisa chi torrat paris cun calecunu critériu, sa chi andhat bene a un'iscopu, o fintzes arregollendho de mesu de àteras; foedhandho de frores o de matas de frutuàriu, iscúdere o lassare andhare su frore e ingendrare su frutu, chi deasi si cumènciat a bíere / seberai/-are bijos, angionis, crabitos = pònnere abbandha dae sas mamas pro no che lis súere su late Synonyms e antonyms asseperare, chirrare, isceberai, iscedhai, iscerai, istagiai / acorruntzulare | ctr. ammasturai, meschiare Sentences seis prontus a sceberai s'arritzu in su cossu, ma nc'ingurteis unu cammellu intreu! ◊ po issa no nc'est calidadi de seberai, no sèberat ratza, mannus o pitius ◊ candu passais in mesu de is froris seberai is peis po no ndi apetigai 2. as seberadu bene, cojendhe: as leadu una prendha de fémina! ◊ si at seberadu su menzus fiadu dae mesu de s'ama ◊ mi tiro unu frore: in mesu de sos chentu che sèbero s'orrosa… ◊ sciobera sciobera, su peus nd'iscerat ◊ cussa cosa est totu amméschiu: ndhe cheret seberada sa parte bona e frundhida sa mala ◊ ti ponzo a severare in mesu de duos coros: su chi cheres ti lea! ◊ est bellu, severadu che ispiga de trigu 3. sa cariasa, sa pira, su frutuàriu como est totu seberendhe ◊ su fiore chi zughiat, s'àrbure, l'at seberadu totu ◊ s'àchina est seperendhe ◊ in su pàltinu nou sa ua est severendhe… Surnames and Proverbs prb: a cuadhu donau no scioberis piu Etymon ltn. seperare Translations French séparer, choisir, nouer (bot.) English to divide, to select, to set Spanish elegir, seleccionar, transformarse el ovario en fruto Italian separare, scégliere, selezionare, allegare (détto di piante) German trennen, wählen, auswählen, ansetzen (Bot.).

scexiài , vrb: scixiai Definition lassare o istare fora a irbentiare, a pèrdere s'efetu de s'àrculu, a isturdire s'imbriaghera: nau de su furru allutu inchesu, pèrdere calore, ifridare; fàere o lassare passare s'arrennegu Synonyms e antonyms ibentiare, ifegare*, ilbarulire, iscoturare, ismarmire / irfriargiare Sentences candu s'imbriagu at scixiau si ndi est pesau ◊ si torrat imbriagu, bogancedhu a foras a scixiai! ◊ a is tres de merí funt ancora a scexiai, imbriagus ◊ su forru candu si ponit su civraxu a coi benit tupau po no scexiai 2. sa sorga dha lassat scixiai, a sa nura, ca gei torrat sola sola! Translations French cuver son vin English to get over one's drunkenness Spanish dormir el vinola mona Italian smaltire la sbòrnia German den Rausch ausschlafen.

sciampitài , vrb: isciampitai Definition fàere sa sciampita, mòvere is cambas coment'e ballandho, fàere is passitedhos de su ballu, fàere genia de giogos cun su ballu Synonyms e antonyms aciapitai, atzopitai, brinchitare, istripitare Sentences sciampitat sa cónduma e faint s'anchita e su passu torrau (A.Cannas)◊ ci fiat essiu cuntentu e sciampitendi ◊ no sciampitat foras unu pipiu ca est tempus mau ◊ beni a mesu de su ballu ca ti fadeus biri comenti si sciampitat! ◊ is pobidhas sciampitendisí su paneri e nosu ingunis! 2. fatzu unu ballu de cussus sciampitaus Etymon itl.t zampettare Translations French danser la danse sarde English to have a sardinian dance Spanish bailar el baile sardo Italian scambiettare German Kreuzsprünge machen.

scumpangiadúra , nf Synonyms e antonyms scambilladura, scumpangiamentu Etymon srd. Translations French désaccouplement English uncoupling Spanish el desparejar Italian spaiaménto German Entzweiung.

«« Search again