tiriólu , nm: tziriolu Definizione
una genia de pigione chi abbitat e faet cria puru in Sardigna; àteras arratzas de pigione chi narant tziriolu: su tzurruliu conca de molenti e su tzurruliu peis grogus
Sinonimi e contrari
ciurlina,
pudhamédia,
pudhighinu 1,
ciurliu
Terminologia scientifica
pzn, burhinus oedicnemus
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
œdicnème
Inglese
stone-plover
Spagnolo
alcaraván
Italiano
occhióne
Tedesco
Triel.
tiriòne , nm: serione* Sinonimi e contrari grillu 1, inseurru, síriu, tudhu Frasi semenade e istade a oretu pro sos primos tiriones! ◊ depo acabbare custa faina innantis chi su primu tirione de chibudha abberzat sa terra (Z.A.Cappai)◊ sas bidhiadas brúsiant sos tiriones nos.
tirirígna, tirirínnia , nf Definizione genia de tela fine fine chi faent is arangiolos Sinonimi e contrari beluemuru, cheluemuru, napa 1, naparangiolu, napemuru, tadharanu, telaemuru, tirinnia* Frasi de sa fentana intrat unu raju de luxi in s'aposentu iscuriosu e arruit in dus filus de tirirínnia.
tirisía , nf Definizione
fele in su sàmbene (faet sa carre groga)/ genias de t.: groga (o mali de su tàsuru), niedha, bianca (genia de anemia)
Sinonimi e contrari
atirítzia
Terminologia scientifica
mld
Etimo
ctl., spn.
tirísia, tiricia
Traduzioni
Francese
jaunisse
Inglese
icterus
Spagnolo
ictericia
Italiano
itterìzia
Tedesco
Gelbsucht.
tirisiàu , agt Definizione
nau de ccn., chi portat sa tirisia
Sinonimi e contrari
atasurau,
istriadu
Traduzioni
Francese
ictérique
Inglese
icteric
Spagnolo
ictérico
Italiano
ittèrico
Tedesco
gelbsüchtig.
tiristràtza , nm Definizione
tira e istratza, tira e tosta, nau prus che àteru in su sensu de murrúngiu, briga, su istare tirandho donniunu sa cosa a sa parte sua, s'arrexone sua
Sinonimi e contrari
atupetada,
gherrabiga,
repitida
Frasi
sa zente fit a su currente de su tiristratza de su marissallu chin sa sorre de su bandhiu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
prise de bec
Inglese
bickering
Spagnolo
discusión
Italiano
battibécco
Tedesco
Wortstreit.
tiritàre , vrb Definizione trèmere de su fritu Sinonimi e contrari aciuciudhae, altudhare, assunciudhai, aturtudhire, atzultzudhare, lillirare Etimo spn. tiritar.
tiritíri , avb: tziritziri 3 Definizione
chi est a búrbiu, isciustu meda, antzis cun s'abba (o àteru) totu istidhigandho, calandho a coras, a tírulu, a tziri
Sinonimi e contrari
batíssia,
cobagoba,
conacona,
tilchiatílchia,
tritzitritzi,
tzuritzuri
Frasi
so essidu, mi at sighidu s'abba e mi at fatu tiritiri (G.Ruju)◊ fit tiritiri in cada mermu de sa carena de s'abba chi fit proghendhe ◊ su suore li curriat in s'ischina e zughiat sa camisa tiritiri
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ruisselant
Inglese
dripping
Spagnolo
chorreante
Italiano
grondante
Tedesco
triefend.
tirítzia , nf: atirítzia* Definizione su fele in su sàmbene (faet totu sa carre groga) Sinonimi e contrari istriau, tirisia.
tiríu tadíbi
tirivòdha travòdha
tirivòdhi , nm: cirivodhi 1 Sinonimi e contrari tirifozi, travullu.
tirivózu tirifózi
tirixèdha tirighèdha
tírju , nm Sinonimi e contrari tírriu*, tzichírriu Frasi su procu de pressorju trumbuscadu chin su tirju s'arràsciat su pojolu.
tiróide , nf Definizione gràndhula o néula de su gúturu, atacada a s'ogroena a parte de ananti: est endócrina e betat a su sàmbene sa sustàntzia chi bogat Terminologia scientifica crn.
tirolàsticu tiralàsticu
tirolía tiloría
tironàda , nf Definizione tirone, ingúrtia de cosa de bufare Sinonimi e contrari tirone Frasi ant bufadu totu a una tironada ca fint sididos meda Etimo srd.
tiròne , nm: tironi Definizione genia de bufada a surbidura fata totu a una borta, a una tirada; dormia, passada de sonnu (ma si narat fintzes contai totu in d-unu t.); pipiu chi suet meda / biri totu a unu t. = a una sulada, totu a un'ingullida Sinonimi e contrari acirrada, bucada, gropu, ingullida, intullada, tasada, tumata 1 / sultu Frasi cussu ticu de cosa si che l'at bufadu a unu tirone 2. apo drommidu totu a unu tirone, istanote ◊ in màchina ant fatu chimbighentos chilómitros totu a unu tirone Etimo spn. tirón.