A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

tabbíche, tabbícu , nm Definizione pígiu de muru, muru fine, de mesu, fatu a matones o àteru (fintzes cun impastu de teulàciu), a canna ischedrada Sinonimi e contrari tramesu 1 Frasi ant pesau unu muru de tabbicu ◊ cussu tabbicu est isprumau, fatu mali! Etimo spn. tabique.

tàbbida , nf: tàpida Definizione genia de cropu, atapada, tochedhu Sinonimi e contrari bàtida, tochédhidu Frasi mi benzesit una tàbbida a su coro candho sos bandhidos si firmesint a míriu a ue fimus nois ◊ su coro ndhe li cheriat essire in bula…, a tochedhos e a tàpidas fortes Etimo srd.

tabbíru, tabbíu , nm: trabbiu Definizione orrobba grussa de seda Terminologia scientifica ts Etimo itl., spn. tabì.

tabèdha , nf: taedha, tauledha, tavedha, toedha 1 Definizione tàula pitica, fine; genia de pala de còere a màniga curtza; genia de taulita po ispruinare orrobba; tira de cosa chi si ponet a su bruncu de su porcu po chi no forroghet e a is bigos po no súere; fresa de casu, casigiolu mannu prus de chilu; a logos fintzes sa cabiga de su carru Sinonimi e contrari taulita / ispàdula 1 Modi di dire csn: taedha de mele = pane o bresca de meli; taedha de ladru = sestu, cantu mannu de lardu comente si costoit salidu; taedha de prantàgia = arzoledha, tuledha de pranteri Frasi tabedha pro tèndhere su pane ◊ su bene nostru est totu in custas manos gallosas, tostas che taedha ◊ lestras coment'e lampu, azurridas e revessas, a su colpu de sa taedha faghiant su fossu, iscudindhe! Etimo ltn. tabella Traduzioni Francese tablette Inglese small board Spagnolo tabla pequeña Italiano tavolétta Tedesco Brettchen.

tabèlla , nf: tavedha 1, tavèglia, tavella, tevella Definizione crispa fata aposta, piega fata apostadamente in s'orrobba, pigione o gaja pitica e craca chi si faet a una gunnedha o àteru bestimentu; genia de tzirbisa in sa carre, in sa pedhe, comente s'imbèciat; fintzes chirrione de pilos Sinonimi e contrari incrispa, intavella, ispunza, pícia 1, pínnica Frasi portant sa gunnedha cun centu tavellas, ma curtza chi no lompit mancu a néscias 2. pentzamentos isperivundhaos in tavellas cofudas mi sinnant sa cara Cognomi e Proverbi smb: Tavella Etimo ctl. tavella.

taborétu , nm Definizione ispétzia de cadira chentza palas e chentza bratzos / lassainci is taboretus = morreresiche, lassarebbei sa pedhe Sinonimi e contrari iscannu Etimo ctl., spn. taboret, taburete.

tàbula tàba

tabusciài , vrb Definizione disegnare cun pruine de crabone o de ghísciu betau in su paperi istampau cun agulla Etimo spn. debuxar.

tabúsciu , nm Definizione fógliu istampau cun agúgia, inue est su disegnu de bogare cun pruine de crabone o de ghísciu.

tac , nf Definizione boghe chi assimbígiat a unu cropighedhu; incurtzadura de foedhos: genia de radiografia fata cun machinàriu computerizau po bíere unu male aintru de sa carena.

tàca , nf, nm: tacu Definizione logu artu e in paris in pitzu, mescamente orroca sola, logu de orroca arta totu a inghíriu Sinonimi e contrari giara, gollei, ibba, pranedha 1 / tecu, toneri, texile Frasi sas abbas a bàsciu terra falant dae sos tacos de Diosa ◊ su tacu ainca funt is domus de gianas est unu pranu calcàriu assurcau de is errius Terminologia scientifica slg Etimo srdn. Traduzioni Francese petit plateau rocheux Inglese small rocky tableland Spagnolo pequeña meseta rocosa, peña llana Italiano tacco, pìccolo tavolato roccióso Tedesco felsiges Tafelland.

tàca 1 , nf Sinonimi e contrari arrogu, bículu, cànciu, istallada, strónciu, tancu Frasi portau su pisci a sa mesa, is tres paras dhu dividint in tres purtzionis: sa conca, taca de mesu e coa ◊ cussa petza arrustia segadha a tacas a tacas!

tàca 2 , nf Definizione genia de segadedha, tachedha, prus che àteru po singiale ma fintzes po bíere o tastare calecuna cosa; aina a intacos po mesurare late Sinonimi e contrari arragata, incrava, intaca, intatzu Modi di dire csn: bèndiri síndria o meloni a t. = faghíndhela assazare innantis; andhare a taca = istare a oretu Frasi sas tacas de s'istadea, de su telarzu (in sos tacheris)◊ ponedilu s'annu in taca! ◊ cussu iscroxendi at fatu una taca a sa pedhi, ca no est bellu a iscroxai animalis 2. tui cantas bèni meda: chini ti podit fai taca?!

tàca 3 , nf Definizione maga, mància de colore diferente, fintzes de male, de maladia, de imbrutadura; foedhandho de sa cusciéntzia, de su fàere de unu, de sa numenada, cosa male fata, atzione mala chi guastat sa bona fama, imbrutat s'onore Sinonimi e contrari aciàchidu, màcia, prodha / curpa, disonore, neche Modi di dire csn: pònnere o lassare t. = lassare neghe, dannu, male; tacas de betzesa = màncias in color'e castàngia chi essint in sa pedhi de is antzianus; tacas biaitas = marcos biaitos, mescamente sos chi essint a su mortu; no timire taca = nadu de css. cosa, chi no si ruinzat, chi no li essit taca, neghe: nadu de pessone, chi no si lassat bínchere a fàghere male, chi no s'imbrutat sa cusséntzia; t. de fundu = zenia de pische mannu Frasi totu tacas est, cussu traste ◊ zughet taca a prummones ◊ mancari la sàmunes, custa taca no che andhat! 2. si arruis t'imbrutas e ti ponis taca! ◊ pro isse est una taca chi no che li andhat ◊ sentza taca, onestu in fàcia a totu, sa vida at tribbuladu pro su pane (A.Dettori)◊ samunadebbolla, sa limba: oro netu no timet taca, però! ◊ sezis contr'a mie e mi ponides taca in s'onore! ◊ su male chi apo fatu est una taca niedha in sa cussénsia mia Cognomi e Proverbi prb: sa limba mala ponet sa taca che a s'ozuermanu Etimo ctl. taca Traduzioni Francese tache Inglese spot, macula Spagnolo mancha Italiano màcchia, chiazza Tedesco Flecken.

tàca 4 , nf Definizione t. de fundu, genia de pische Etimo itl.l tacca de fondo.

tacàda , nf Definizione genia de pane fatu totu a bicos (pitzicorrus) Terminologia scientifica pne.

tacadía , nf: tacatia* Definizione genia de bobboitedhu chi si papat sa linna e dh'istampat; in cobertantza, male, pentzamentu Sinonimi e contrari carignàtula, tàralu, tzerrone, zannarolu 2. ohi sa tacadia de su dolore!

tacadòza , nf: atacadolza, tocadòrgia, tocadorza, tzocadolza, tucadògia Definizione genia de pigione bellu, totu froriu e mannu, chi a bicadas istampat is truncos tuvudos, buidos, e dhue faet su niu: in Sardigna nidat e faet abbitu in dónnia tempus Sinonimi e contrari bicalinna, bicamata, pertunghemuru, pertungheustes, picabica, pítau, pitigone, pitulatrunca, tocafuste, tochedhadòrgia, trochedhadorja Terminologia scientifica pzn, dryobates major harterti Etimo srd. Traduzioni Francese pic Inglese woodpecker Spagnolo picamaderos, pico Italiano pìcchio Tedesco Specht.

tacàdu , pps, agt: tacatu, tacau, tzacadu Definizione de tacare, -are 1, tacai, -ai 1; chi portat taca, fintzes mància de male in sa carena Sinonimi e contrari ammarciau / guastu, mantzadu, punciau, puntu / aciacosu, magagnosu, maladióngiu, malesanu, temósigu, tunconidu, tzimiliosu | ctr. líaru, sanu 2. portat su dentímini tacau Traduzioni Francese taché, tacheté Inglese stained Spagnolo manchado Italiano macchiato Tedesco befleckt.

tacadúra , nf Definizione ammanciadura, su tacare, marcu de taca, fintzes istampu de su bobboi chi si papat sa linna Sinonimi e contrari navradura, taca 3 Etimo srd.