saghinósu , agt Definizione
nau de su logu o de sa cosa fora, chi est totu saina, isciustu de lentore
Sinonimi e contrari
allentoridu,
saghinadu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
humide de rosée
Inglese
dewy
Spagnolo
rociado,
húmedo de rocío
Italiano
rugiadóso
Tedesco
tauig.
salidórju, salidórzu , nm Definizione
logu fatu apostadamente po salire cosa (es. casu in is casifícios)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
chambre de salage
Inglese
salt room
Spagnolo
saladero
Italiano
salatóio
Tedesco
Einsalzraum.
salípa , nf Definizione
sale móliu fine fine, che tzúcuru, de pònnere in mesa, saloca, po aciúnghere a ispergiadura a su papare
Sinonimi e contrari
saboca
/
ttrs. saripa
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sel de table
Inglese
table salt
Spagnolo
sal fina
Italiano
sale da tàvola
Tedesco
Tafelsalz.
saurràdu , pps, agt Definizione
de saurrare; chi est totu isciustu de orrosu, nau de su logu, de s'erba
Sinonimi e contrari
issaghinau
Traduzioni
Francese
humide ou mouillé de rosée
Inglese
dewy
Spagnolo
rociado
Italiano
guazzóso
Tedesco
sehr tauig.
scabéciu , nm: iscabece* 1,
scabetzu,
scambéciu Definizione
genia de mata americana chi faet linna tostada, de òpera, bona fintzes a tínghere in colore de binu
Sinonimi e contrari
brasile 1
Frasi
sa mata de s'arenara bogat frori 'e scabéciu… mamma est arrennegara ca babbu est tropu béciu!
Terminologia scientifica
mt, Haematoxylum campechianum
Traduzioni
Francese
campêche,
bois de campêche
Inglese
logwood
Spagnolo
palo de campeche
Italiano
campéccio
Tedesco
Blaubaum.
scàru , nm Definizione
in bidhas de mare, orruga o istrada a oru a mare
Frasi
in Portescusi ant fatu sa festa de su scaru
Traduzioni
Francese
promenade du bord de la mer
Inglese
seafront
Spagnolo
paseo marítimo
Italiano
lungomare
Tedesco
Strandpromenade.
scète 1, scèti , nm: iscete* Definizione
sa parte bianca càndhida e prus fine de sa farra; sa farra chi bolat sedatzandho o molendho; pane de cocòi / s. lecu = podha
Sinonimi e contrari
boledu,
podha 1,
pódhine
Frasi
su trigu mentanu est totu scèti ◊ s'órgiu móliu dhu passànt in su sedatzu po nd'isceberari su scete ◊ no ammescures su scete cun su pódhini!
2.
cussa no cretas chi fiat scèti de fai óstias!
3.
custa at fatu su pani e dh’est iscarésciu unu scèti in su forru
Traduzioni
Francese
fleur de farine
Inglese
superfine flour
Spagnolo
espuma de harina
Italiano
fiór di farina
Tedesco
Auszugmehl.
sciampíta , nf, nm: sciampitu Definizione
su passu prus fàcile de su ballu sardu, genia de manera de mòvere is peis ballandho, coment'e atzopiandho, brinchidedhu (ma fintzes una genia de iscucuricàrgiu chi unu balladore, poderau cun àteros duos istacaos de su giru, faet ballandho furriau a peis in artu, a conca a bàsciu); manera de ballare, genia de ballu / fai s'isciampita a unu = parare s'anca
Sinonimi e contrari
ciapita,
tzopita
/
ballu
Frasi
a sciampitas altas acomenti a nosu mancu bosatrus badhais! ◊ bai ca oi no dha fais sa sciampita cun sa sposa a su costau! ◊ cun d-unu brínchidu si fut postu conca a bàsciu e peis a susu e iat fatu sa sciampita, sighendu a badhai ◊ o Luisicu, dh'arriscas de fai una sciampita?
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
entrechat,
pas de danse sarde
Inglese
sardinian ball step
Spagnolo
paso del baile sardo
Italiano
scambiétto
Tedesco
Kreuzsprung,
Entrechat.
sciovadúra , nf Definizione
sa cria chi giughet e ponet su pische fémina, nau fintzes de is bobbois
Sinonimi e contrari
assuadura,
insuadura,
insuamentu
/
cria
2.
sa sciovadura est su sèmini chi ponint is mariposas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
oeufs de poisson
Inglese
roe
Spagnolo
ovas,
huevas
Italiano
frégolo
Tedesco
Laich.
sconcorràda , nf Definizione
su sconcorrai; cropu, atumbada de conca a calecunu logu, ma fintzes cropu giau a conca / s. de tronu = tronada, iscratzada, tzacarrada de tronu; s. de prantu = imbucada a prànghere
Sinonimi e contrari
sconcorru,
scorrociada
/
iscaputzone,
istuturrone
Frasi
apu tentu una sconcorrada in su corru ’e su portellitu de magasinu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
coup de tête
Inglese
butt (head)
Spagnolo
cabezazo
Italiano
capata
Tedesco
Stoß mit dem Kopf.
scrafedhadòri , nm Definizione
maistu chi picat (e fintzes chi segat) pedra a iscrapedhu
Sinonimi e contrari
iscrapedheri,
picaparderi
/
cdh. picapetra
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tailleur de pierres
Inglese
stone-cutter
Spagnolo
picapedrero
Italiano
scalpellino
Tedesco
Steinmetz.
scrapallúciu , nm, agt Definizione
chi o chie portat is ogos totu scrapa, tzidhica, nau fintzes in su sensu de sa maladia chi dhu faet
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
atteint de trachome
Inglese
trachomatous
Spagnolo
legañoso
Italiano
tracomatóso
Tedesco
körnerkrank.
scrúfi , vrb: iscrúfere*,
scrúfiri,
scrunfi Definizione
cricare de pigare, arrennèscere a pigare sa cosa a unu cun fortza, a pelea, cun dificurtade e ue dhue at dificurtade, a fortza de nàrrere e de fàere; cricare de s'iscabbúllere
Sinonimi e contrari
afrapare,
illatzare,
iscúrpere,
isfrapare,
istratzare,
strancai
/
iscabbúllere
Frasi
si merixedha e serbidora si bolliant bèni, a bortas si scrufiat calincuna cosa ◊ mi ia a podi scrufi una pariga de sodhus…◊ gei dhu scrufeus unu momentedhu po cussu puru ◊ apu scrúfiu dus panis veti veti
2.
ita ispantu ca at a scrufi sa filla, parit ca dh'at fata issa isceti! ◊ scrufidí de is malus! ◊ sa gatu circàt de si acuai, de fuiri, de si scrufi miaulendi a boxi mala ◊ cudha est torrada agoa ispramendisí, comenti at biu unu giòvunu acostendisí, e at pigau unu candeleri po si scrufi
Traduzioni
Francese
obtenir ou prendre de force
Inglese
to obtain by force
Spagnolo
arrancar,
sacar,
arrebatar
Italiano
ottenére o prèndere con la fòrza
Tedesco
entreißen,
erzwingen.
seberamènta, seberaméntu , nf, nm Definizione
su seberare, nau fintzes de is matas e de is erbas candho de su frore cumènciant a fàere su frutu, o de su bestiàmene piticu po dhu pàschere abbandha de su madriedu
Sinonimi e contrari
chirrionzu,
isseperonzu,
sceberadura,
sèbera 1,
seberadórgiu,
seberonzu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
transformation de la fleur en fruit
Inglese
setting
Spagnolo
cuajado
Italiano
allegagióne
Tedesco
Ansetzen der Früchte.
secapetréri , nm: secaprederi,
secapreteri Definizione
segadore, bogadore de pedra in is cavas; maistu chi trebballat sa pedra a iscrapedhu
Sinonimi e contrari
iscrapedheri,
pedreri
Frasi
chena mai s'istracare secant petra pro vèndhere, sos duos secapetreris (P.Dui)◊ deo soe secaprederi e in totu s'annu za mi pisto a fizubonu! ◊ su secaprederi iscàrtarat sa preda a palu e a picone e la fracassat a cantzos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tailleur de pierres
Inglese
stonecutter
Spagnolo
picapedrero,
cantero
Italiano
tagliapiètre,
scalpellino
Tedesco
Steinhauer,
Steinmetz.
sechèrre , avb Definizione
segare s. = segai a oru a oru, a rasu, secherru secherru, serente
Sinonimi e contrari
serente
Traduzioni
Francese
au ras de
Inglese
close to
Spagnolo
rasante,
rasando
Italiano
rasènte
Tedesco
dicht.
sedhítzi , nm Definizione
cagalloni istrantaxu o cardulinu de mari, minca morisca: nada deosi po sa forma e su colore, est una genia de erba o codrolinu longhitu e grussu (ma no lisu), in colore de castàngia
Sinonimi e contrari
bidhitzini,
minchemoru,
pidhíciu
Terminologia scientifica
rba, Cynomorium coccineum
Traduzioni
Francese
cynomorium écarlate,
éponge de Malte
Inglese
maltese mushroom
Spagnolo
Jopo de lobo,
hongo de Malta
Italiano
fungo di Malta
Tedesco
Malteser Schwamm.
seglièta , nf: sibieta,
siglieta,
silieta,
sillieta Definizione
genia de istrégiu de terra a duas asas po fàere de bisóngiu
Sinonimi e contrari
bacinu,
orinale,
orineri
Frasi
promissas a muntonis, a su mentris chi sa monumentali sillieta si pongat a ispartzinai su fragu ◊ fiat apatau in sa sillieta ◊ nosu a custu dhi naraus su sannori, su cavalleri, su bassinu, sa sibieta… Eh, casi ca no est privilegiau, po nòminis!…(R.Fresia)
Terminologia scientifica
stz
Etimo
spn.
silleta
Traduzioni
Francese
pot de chambre
Inglese
chamber pot
Spagnolo
bacín,
orinal
Italiano
vaso da nòtte
Tedesco
Nachttopf.
seína , nf, nm: esina,
sesina,
sisina,
sisinu Definizione
cosa de pagu valore, su mesu de unu sodhu, chimbe centésimos de su francu sardu: si narat solu in su sensu de dinare pagu
Sinonimi e contrari
isina
Frasi
finas candho ses totu tramudadu no bales bator petzos de sesina! ◊ li dao sos pagos sisinos chi tenzo, bastet chi mi che let su pitzinnu
Etimo
itl.
sesino
Traduzioni
Francese
chose de quatre sous
Inglese
half soldo,
next to nothing
Spagnolo
chuchería,
de tres al cuarto
Italiano
mèzzo sòldo
Tedesco
von geringem Wert.
selèbra , nf Definizione
genia de linna chi faet a tupa e creschet in logos de arena, de mare
Sinonimi e contrari
àlimu,
èlamu
Terminologia scientifica
mt, Atriplex halimus
Etimo
ctl.
salobre
Traduzioni
Francese
arroche halime,
pourpier de mer
Inglese
sea orach
Spagnolo
orzaga
Italiano
àlimo
Tedesco
Keilmelde.