trínca 1 , nf Definizione unu grupu o tanti de tres; in su giogu de is cartas, una trinca est fata de tres cartas totu de su matessi sinnu e diferente númeru, o totu de su matessi númeru e diferente sinnu: mescamente assu, duos e tres impare, ma est fintzes su giogu a iscoba chentza s'assu Cognomi e Proverbi smb: Trinca, Trincas Terminologia scientifica ggs Etimo ctl., spn. trinca Traduzioni Francese trio, groupe de trois, tré-sept Inglese trio, tern, tressette (card game) Spagnolo trío, terna, tres sietes Italiano trio, tèrna, tressètte Tedesco Trio, Dreizahl, Tressette.

tríncu , nm arresorzada, frincu, ischingiada, secada, sinnolu, trínchisi / tzulumbone Definizione segada a lepedha, gurtedhu, trintzete, o àteru, fintzes pistadura ufrada de cropu a conca, giúmburu Frasi portàt unu trincu ca su babbu dh'iat donau una surra a pompa ◊ custu mangallu de piciochedhu si at fatu unu trincu in conca ◊ Bachisedhu est rutu in terra, chin d-unu trincu in conca Etimo ctl. trenc Traduzioni Francese coup de rasoir Inglese razor slash, wound Spagnolo navajada, herida, golpe Italiano rasoiata, ferita da tàglio o da còrpo contundènte, tràuma Tedesco Schnittwunde.

tronidàrza , nf Definizione s'isciorrocada o tzacurrare de is tronos Sinonimi e contrari isbómbiu, isbomborada Etimo srd. Traduzioni Francese fracas de tonnerre Inglese rumble of thunder Spagnolo fragor de los truenos Italiano fragóre dei tuòni Tedesco Rollen des Donners.

trubbàda , nf: truvada, turbada Definizione su trubbare; móvia a forte, cun fortza totinduna, currendho po iscúdere, po lòmpere a calecuna cosa o a ccn. a giagaradura; in cobertantza, zutura Sinonimi e contrari trambuscada, trumentata / trubbera Frasi at fatu una trubbada de bentu ◊ si li at fatu una trubbada su mascru a tzumbadas chi l'at fatu fintzas rúere Etimo srd. Traduzioni Francese action d'exciter, de pousser Inglese rashness Spagnolo arremetida Italiano avventaménto Tedesco Werfen.

truígu , nm Definizione fundhu de bide, pitzu Sinonimi e contrari rabatzone Frasi est torradu cun sa béltula prena de truigos Traduzioni Francese cep de vigne Inglese vine stock Spagnolo cepa Italiano céppo di vite Tedesco Stock.

trumbulladúra , nf Definizione su trumbullai Sinonimi e contrari abbaunzamentu, intrullamentu, trumbullamentu Etimo srd. Traduzioni Francese action de troubler Inglese muddiness Spagnolo enturbiamiento Italiano intorbidaménto, intorbidazione Tedesco Trübung.

trumbullaméntu , nm Definizione su trumbullai Sinonimi e contrari abbaunzamentu, intrullamentu, trumbulladura Etimo srd. Traduzioni Francese action de troubler Inglese turbidity Spagnolo enturbiamiento Italiano intorbidaménto, intorbidazione Tedesco Trübung.

trupiàda , nf Definizione su trupiare Sinonimi e contrari afissa, multa Etimo srd. Traduzioni Francese pressage, action de presser, d'essorer Inglese squeeze Spagnolo prensado Italiano strizzata, spremuta Tedesco Auswringen.

túdha , nf: (sa t. = nr. satúdha) artzudha sudha 1, tzudha Definizione (upm) su pilu grussu de unos cantu animales (mescamente de su porcu); su pilighedhu chi portat in dossu sa carena candho si artzat e intèterat po su fritu o timendho; fintzes cambu nou chi bogant is matas Sinonimi e contrari intzudha / pilurtza / brossa, bullone, froedha, pigionatzu / tudhu Modi di dire csn: pònnere sa t. = artziai is pilus (de su frius, de sa timoria); tudhas de sos pódhiches = pilisungras, piunga; giúghere tudhas in su coro = èssiri disapiadau, iscanidu, isferitzadu, fàghere male chentza sentire dolu perunu Frasi su porcu si uscrat o si sàmunat in abba budhindhe pro che li catzare sa tudha 2. titia, mi est posta fintzas sa tudha cun totu cussu fritu! ◊ a mimme cussas paràgulas mi fachiant essire sa tudha (F.Satta)◊ odheu, cussa chistione ndhe ponet prammu de tudha fintzas a mie! Terminologia scientifica crn Etimo srdn. Traduzioni Francese poil de porc, soie Inglese bristle Spagnolo cerda Italiano sétola Tedesco Borste.

turgusòne 1 , nm Definizione erba sardónia o apiu burdu de arriu o fenugu de àcua, genia de erba mala chi assimbígiat a s'àpiu areste, ma toscosu chi faet mòrrere animales e gente Sinonimi e contrari apiuareste, apiubburdu 1, lauguadhinu, pàrdinu Terminologia scientifica rba, Oenanthe crocata Traduzioni Francese renoncule de Sardaigne Inglese blisterbuttercup Spagnolo nabo del diablo Italiano èrba sardònica Tedesco Froschkraut.

tutuàciu , nm: tuturatzu Definizione s'ispiga de su moriscu: gurdone de triguíndia o pipiedha de cixiniau Sinonimi e contrari burrichedhu, cozorotu, cucuta, pannucra, tulatzu, trúturi 1 Terminologia scientifica rbr Etimo srd. Traduzioni Francese épi de maïs Inglese maize-cob Spagnolo mazorca Italiano pannòcchia del granturco Tedesco Maiskolben.

tzacarramànu , nm Definizione tzàcurru a sa sighia fatu iscudendho is manos apare in sa pranta / fai su tz. = tzocare sas manos Sinonimi e contrari taculamanos, tzaculimanu, tzocamanos, tzóchida Etimo srd. Traduzioni Francese battement de mains Inglese clapping Spagnolo palmoteo Italiano battimano Tedesco Händeklatschen.

tzantaréssu , nm Definizione iscutulada, cropu (de isciàbbula) chi si giaet cun sa lama de ciatu Etimo spn. Traduzioni Francese coup du plat de l'epée Inglese blow with the flat of the sword Spagnolo cimbronazo, cintarazo Italiano piattonata Tedesco Schlag mit der flachen Klinge.

tzàpu 1 , nm: ciapu, sàpuli, tàpulu*, tzàpulu, tzàpuru Definizione orrugu de istràciu béciu, orrugu de orrobba, pruschetotu orrugu chi si cosit a unu bestimentu o àteru po arrangiare un'iscórriu, un'istampu / min. tzapuedhu; tzapu de peis = corriolu de tela, petza de pè; tzapu de ortigu = orrugu Sinonimi e contrari istràciu Modi di dire csn: ghetai unu tzàpulu = cosire, pònnere unu tàpulu; fuedhai a buca de tzàpulu = faedhare coment'e a buca prena, de no si cumprèndhere bene su chi si narat; dogna tzàpulu bolit intrai in lissia = nau de unu coredheri chi boit manixai cosas difícilis; niai a tzàpulus = a froca lada, a tàpiles mannos; pàrrere unu tzàpulu cotu in sa lessia = zúghere sa cara che sa tela (de assuconu, de maladia) Frasi una màchina dh'at imbistida e iscavuada a terra cument'e unu tzapu ◊ at agatau una pipia de tzapus totu prena de agullas Traduzioni Francese pièce de rajout Inglese patch Spagnolo parche Italiano tòppa Tedesco Flicken.

tzentèdha , nf Definizione gente metzana, malebortzedida, chi no at caràtere, de pagu contu Sinonimi e contrari gastile, gentaredha, gentixedha Traduzioni Francese gens de peu Inglese low-minded people Spagnolo gentuza Italiano gentùcola Tedesco kleines Volk.

tzíta , nf Definizione avisu a su pretore, a tribbunale po calecunu pretu; avisu de pagamentu e fintzes genia de singiale de su chi depet acontèssere / dare tzitas = atzitzare, ispuntorzare, donai ocasioni, dare aggheju Sinonimi e contrari tzitu 2 Frasi su marisciallu che giughet una carta de bullu cun sa tzita a sa giustíssia pro li fàghere su dibbatimentu ◊ a candho est sa tzita pro cussu dibbatimentu? 2. si no farto, custa tzita est cosa de pagare! ◊ custa est sa tzita de pagamentu de sa lughe 3. Pascualinu dabat tzitas a su socronzu a mandhare su telegramma ◊ Chischedha possediat unu giosso in domo de su connau e non liu aiat mai chérfiu tzèdere: pro cussu fint sèmpere a fustes ritzos e dàndhesi tzitas Etimo spn. cita Traduzioni Francese sommation de payement Inglese summons, payment advice Spagnolo citación, apremio, premonición Italiano citazióne, avviso di pagaménto, premonizióne Tedesco Vorladung, Zahlungsanzeige.

tzóu , nm: ciou, tzovu Definizione genia de púncia, prus che àteru a conca grussa (pl. tzoos, tzos): una calidade de ciòs dhos ponent a ferrare cuadhos, boes, àinos / min. tzoighedhu Sinonimi e contrari aciolu, cioi, unciou Modi di dire csn: a tzos chi lu fetant!, a tzovos de cabadhu los facant! = zenia de frastimu; èssere cosa de tzou (nau de unu)= èssiri cosa de giudu, bonu o bellu a ccn. cosa; no ndhe fàghere ne crau e ne tz. de unu, ne tzou e ne tzau = no arrennèsciri a dhu cumandai, a si ndi fai meri, a dhu ghetai in pinta; no ndhe fàghere una de tzou = no fai nudha bèni, mancu una de pòdiri andai bèni Frasi unu corfu a su ferru, unu a s'incúdine, sichiat a ischertzare ferru e a fàchere tzoos e ferros de boe ◊ su rellozu lu tenzo apicadu a unu tzou in su muru ◊ unu tzou li ponzo a su cosinzu 2. non ses como cosa de tzou pro gulpa de s'idea tolta! ◊ no bi ndh'at unu de tzou de cussos pisedhos! ◊ mutu che tzou, est sichitu a annare a su travàgliu ◊ no ndhe poto fàghere ne crau e ne tzou, de isse ◊ de tantas chistiones sentza fundhu no ndhe at bogadu ne crau e ne tzou Cognomi e Proverbi smb: Zou Traduzioni Francese clou de ferrure Inglese nail Spagnolo clavo baladí, claveta Italiano chiòdo da maniscalco Tedesco Hufnagel.

tzumbàda , nf: atumbada*, tumbada, tzumbata Definizione su cropu de conca chi si giaent is mascos (de brebès) gherrandho Sinonimi e contrari atróculu, crabitinu, intzumbada, isconcada Frasi sos mascros sunt totaganta die a tzumbadas ◊ s'erbeghe li fit posta ifatu a tzumbadas, a su grodhe, fintzas chi li at fatu lassare s'anzone Traduzioni Francese coup de cornes Inglese butt Spagnolo cornada Italiano còzzo Tedesco Stoß.

tzurríta, tzurrítu , nf, nm Definizione min. de tzurra 1, sa trota pitichedha Sinonimi e contrari groli, odhiolu, seju 1, sodhiscu, trotischedha Traduzioni Francese alevin de la truite Inglese alevin Spagnolo alevín de la trucha Italiano avannòtto della tròta Tedesco Forellefischbrut.

tzurumbecàre , vrb Definizione èssere cun sa conca a tontonadas, lassare orrúere sa conca dormindhosi cicios, tènnere sonnu meda de no poderare sa conca firma Sinonimi e contrari abbiocare, sconchiai, sconcoinai, tzilibbecare, tzinghirinare, tzumbecare Frasi si tzurumbeco subra su piatu diventat sónniu finas su ricatu ◊ bae e corcadiche, chi ses tzurumbechendhe! Etimo srd. Traduzioni Francese hochement de tête à cause du sommeil Inglese to lose one's head balance for the sleep Spagnolo cabecear Italiano tracollare della tèsta per il sónno Tedesco Kippen des Kopfes aus Schlaf.

«« Cerca di nuovo