assamudàre, assamutàre , vrb Definizione
abbarrare o fàere istare citios
Sinonimi e contrari
acaire,
ammucitai,
ammudai 1,
ammudigare,
ismudulare
/
atzitare,
atzitire,
cagliai,
citire
| ctr.
faedhare,
nàrrere
Frasi
canno arribbavat su punghidore chi punghiat su mannale si assamudavant totus ◊ assamudada, sa mente istraca invocat su reposu ◊ abbaidendhe a su chelu mi assamudo (G.M.Cherchi)◊ un'ociada l'at assamudau ◊ tiu Batoi nos at fatu assamudare ◊ pro assamutare sas limbas pútitas est annata a tzeracare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faire chut,
faire taire
Inglese
to hush up
Spagnolo
acallar,
callar
Italiano
tacitare,
star zitti
Tedesco
zum Schweigen bringen,
schweigen.
atacazàre , vrb Definizione
fàere tzàcurros e moida forte, nau fintzes de su bestiàmene chi istat a iscràmios
Sinonimi e contrari
atamazare,
intrigliare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faire du vacarme,
criailler
Inglese
to make an uproar
Spagnolo
hacer ruido
Italiano
strepitare
Tedesco
Krach machen.
atochiàre , vrb: atzochiare,
atzuchiare Definizione
tzucare, andhare o intrare a unu logu cun fuliesa e fortza, prus che àteru po fàere male, furare
Sinonimi e contrari
lòmpere
Frasi
su marzane fit a rodeu in chirca de atzochiare a sos crapitos ◊ issu fit sèmpere su primu a atzochiare a mesu de s'abbolotu
Traduzioni
Francese
faire irruption
Inglese
to break into
Spagnolo
irrumpir
Italiano
irrómpere
Tedesco
eindringen.
atoliàre , vrb: atuliare Definizione
fàere is cosas impresse e bene chentza istare perdendho tempus faendho e chentza fàere: a logos dhu narant in su sensu de iscumbatare, fàere unu cunfrontu, atobiare, tzerriare a su matessi logu
Sinonimi e contrari
afiliatare,
spodhai
Frasi
za ti ndhe cheret de tempus a ndhe atuliare!…◊ istat sempre faghindhe ma no ndhe atúliat, no, de sa cosa! ◊ e candho ndhe atúlias a collire una maghinada de olia collindhe a una a una?!
2.
suta su palcu si atzendhiant sos cuntrestos pro atoliare cale fit su mezus poeta cantendhe (S.Patatu)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faire vite,
travailler efficacement
Inglese
to work efficiently
Spagnolo
trabajar bien,
despachar
Italiano
lavorare,
fare con efficiènza
Tedesco
tüchtig arbeiten.
atzinníre , vrb Definizione
fàere tzinnos
Sinonimi e contrari
acinnai 1,
ammiare
Traduzioni
Francese
faire signe
Inglese
to make signs
Spagnolo
hacer señas
Italiano
accennare
Tedesco
Zeichen geben.
atzoladúra , nf Definizione
su fàere is atzolas, is madassas, sa lana filada o àteru filu a lobos mannos a matzu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action de faire des écheveaux
Inglese
skeining
Spagnolo
el aspar el hilo
Italiano
matassatura
Tedesco
Legen in Strähnen.
avalèssi , vrb rfl Definizione
su si serbire de calecuna cosa o de ccn., nau mescamente in su sensu de ndhe aprofitare
Sinonimi e contrari
avaliri
Etimo
itl.t
Traduzioni
Francese
se servir de,
faire usage de
Inglese
to make use
Spagnolo
valerse,
acogerse
Italiano
avvalérsi
Tedesco
sich bedienen.
bacanài, bacanàre , vrb Definizione
fàghere moida, bacanu
Sinonimi e contrari
arrare,
istripitare,
sciumbullai,
tzacai
Frasi
innòi est su logu aundi arróliat e bacanat isceti su crou!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faire du bruit
Inglese
to make a noise
Spagnolo
hacer ruido
Italiano
far rumóre
Tedesco
lärmen.
bandhiàre 1 , vrb Definizione
andhandho, pèrdere sa filada de un'improntu, girare a una bandha de malesaura o a dónnia modu chentza dhu bòllere / andhare bandhiendhe = a egas e a ogas
Sinonimi e contrari
istantonai,
tontonare
Traduzioni
Francese
faire une embardée
Inglese
to skid
Spagnolo
derrapar
Italiano
sbandare
Tedesco
schleudern.
bantài, bantàre , vrb: abantai,
vantai Definizione
giare is bàntidos, pònnere o nàrrere bene de unu, de una cosa, naendhondhe calidades bonas
Sinonimi e contrari
abbagianai,
alabai,
alabantzai
| ctr.
ilzenzare,
spretziai
Frasi
su triballu, si est fatu bene, lis cheret bantadu ca los ànimat ◊ comintzeit a bantare sa muzere ponzendhechela in nues de chelu ◊ a chini si bantat si ballit unu corru! ◊ chie si bantat chi no fadhit mai, cussu naro ch'isbàgliat de piús!◊ lis at bantadu sa cosa nendhe chi fit bella e bona
Etimo
itl.
vantare
Traduzioni
Francese
faire des éloges,
louer
Inglese
to praise
Spagnolo
elogiar,
alabar
Italiano
elogiare
Tedesco
loben.
barrantzedhàre , vrb: barrantzellare Definizione
andhare a giru po vardiania comente faent is barracellos, o fintzes a iscrucugiare
Sinonimi e contrari
rundai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faire la ronde
Inglese
to go out on rounds
Spagnolo
rondar
Italiano
uscire di rónda
Tedesco
die Runde machen.
batugliàre , vrb: batuliai Definizione
fàere carraxu, bacanu a boghes e a tzérrios
Sinonimi e contrari
abbochinare,
chichigliare,
stragamullai
Traduzioni
Francese
faire du tapage,
chahuter
Inglese
to make a din
Spagnolo
alborotar
Italiano
schiamazzare
Tedesco
kreischen.
bermigàre , vrb Definizione
pònnere su greme, comente faet in sa linna chi si púdrigat, bècia
Sinonimi e contrari
bermire,
ghermicare,
ifermicare,
imbremigai,
infarraciai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faire des vers,
se vermouler
Inglese
to become infested with worms,
to get worm-eaten
Spagnolo
agusanarse
Italiano
inverminire,
tarlare
Tedesco
wurmig werden,
wurmstichig werden.
bermíre , vrb Definizione
pònnere su greme
Sinonimi e contrari
ifermicare,
imbremigai,
mermire,
soldire
Frasi
custa piae, custa fruta si est bermida
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faire des vers
Inglese
to verminate
Spagnolo
agusanarse
Italiano
verminare
Tedesco
wurmig werden.
birbillàre, birbilliàre , vrb: bribigliare,
bribillare Definizione
pònnere in birbílliu
Sinonimi e contrari
imbirbilliare,
inciulai,
seguzare,
tzuntzullare
/
abbupare,
aggupare 1
Frasi
candho sos ilgribbis si ndhe sunt andhados, tzertos si sunt torrados a bribigliare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
exciter,
faire emballer,
s'enticher
Inglese
to excite,
to become excited,
to take a fancy
Spagnolo
excitar,
desbocarse
Italiano
eccitare,
imbizzarrire,
incapricciarsi
Tedesco
erregen,
verrückt machen,
vernarren.
bodalàre , vrb: bodolare,
bodulai,
bodulare Definizione
fàere de una manera, o una cosa, chi, po sa presse de su foedhare, unu no arregodat comente si narat o no faet a tempus a nàrrere, fintzes si dha tenet crara: si podet pònnere a su postu de calesiògiat àteru verbu, ma dh'imperant fintzes po nàrrere chentza precisare nudha
Sinonimi e contrari
bodalire,
intenantai,
iterinare,
nichelare
Frasi
nachi lu depias bodalare e no li as fatu nudha! ◊ tantu ant bodaladu e nigheladu chi ant chircadu a cumone unu peritu ◊ leas cussa carrela e no bi at de bodalare: faghes pagos metros e che ses in s'ufítziu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faire (fam.),
combiner
Inglese
to do
Spagnolo
hacer,
decir
Italiano
cosare
Tedesco
Zeitwort ohne bestimmter Bedeutung,
das jedes andere Verb ersetzen kann.
bodalíre , vrb Definizione
fàere de una manera, o una cosa, chi, in sa presse de su foedhare, unu no si arregodat comente o ite si narat (o no si bolet nàrrere): si podet nàrrere in càmbiu de css. àteru verbu
Sinonimi e contrari
bodalare,
intenantai,
iterinare,
nichelare
Frasi
bodali custu ca mi serbit deretu! ◊ ite bi sezis bodalindhe, cue, totu s'ora? ◊ no bodalas gai ca faghes dannu! ◊ ma mih chi ses bodalindhe abberu, oe, mih, cun custa chistione! ◊ bodàliche sa cradea, coita, ca mi serbit logu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faire (fam.),
combiner
Inglese
to do
Spagnolo
hacer,
decir
Italiano
cosare
Tedesco
Zeitwort ohne bestimmter Bedeutung,
das jedes andere Verb ersetzen kann.
bragài , vrb: abbragare 1,
bragare Definizione
fàere braga, èssere cuntentone de una cosa, de sèi etotu, su si pigare a bàntidu o su si giare bàntidos
Sinonimi e contrari
lantarinare,
spamparrai
Frasi
fit bragandhe ca giuchiat sa camisa ammedonada a beculeris mannos ◊ una corròncia si che tzacat braghendhe in mesu de sos paones, bestida cun pumas de paone ◊ de su monte chi tenent ant resone a si ndhe bragare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faire le m'as- tu-vu,
faire le fanfaron
Inglese
to boast
Spagnolo
hacer el fanfarrón
Italiano
spacconeggiare,
fare lo spocchióso
Tedesco
prahlen.
bravantài, bravantàre , vrb Definizione
fàere su brafanteri
Sinonimi e contrari
bravanteriai,
bravatonare,
ismagliatzare,
ladrare
Frasi
si est bravantau chi mi at basau
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faire le bravache,
se vanter
Inglese
to boast,
to brag
Spagnolo
jactarse
Italiano
braveggiare,
millantare
Tedesco
prahlen,
angeben.
bravatonàre , vrb Definizione
fàere su brafanteri
Sinonimi e contrari
bravantai,
bravatzare,
ismagliatzare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faire le bravache
Inglese
to grag
Spagnolo
jactarse
Italiano
braveggiare
Tedesco
prahlen.