Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

assamudàre, assamutàre , vrb Definition abbarrare o fàere istare citios Synonyms e antonyms acaire, ammucitai, ammudai 1, ammudigare, ismudulare / atzitare, atzitire, cagliai, citire | ctr. faedhare, nàrrere Sentences canno arribbavat su punghidore chi punghiat su mannale si assamudavant totus ◊ assamudada, sa mente istraca invocat su reposu ◊ abbaidendhe a su chelu mi assamudo (G.M.Cherchi)◊ un'ociada l'at assamudau ◊ tiu Batoi nos at fatu assamudare ◊ pro assamutare sas limbas pútitas est annata a tzeracare Etymon srd. Translations French faire chut, faire taire English to hush up Spanish acallar, callar Italian tacitare, star zitti German zum Schweigen bringen, schweigen.

atacazàre , vrb Definition fàere tzàcurros e moida forte, nau fintzes de su bestiàmene chi istat a iscràmios Synonyms e antonyms atamazare, intrigliare Etymon srd. Translations French faire du vacarme, criailler English to make an uproar Spanish hacer ruido Italian strepitare German Krach machen.

atochiàre , vrb: atzochiare, atzuchiare Definition tzucare, andhare o intrare a unu logu cun fuliesa e fortza, prus che àteru po fàere male, furare Synonyms e antonyms lòmpere Sentences su marzane fit a rodeu in chirca de atzochiare a sos crapitos ◊ issu fit sèmpere su primu a atzochiare a mesu de s'abbolotu Translations French faire irruption English to break into Spanish irrumpir Italian irrómpere German eindringen.

atoliàre , vrb: atuliare Definition fàere is cosas impresse e bene chentza istare perdendho tempus faendho e chentza fàere: a logos dhu narant in su sensu de iscumbatare, fàere unu cunfrontu, atobiare, tzerriare a su matessi logu Synonyms e antonyms afiliatare, spodhai Sentences za ti ndhe cheret de tempus a ndhe atuliare!…◊ istat sempre faghindhe ma no ndhe atúliat, no, de sa cosa! ◊ e candho ndhe atúlias a collire una maghinada de olia collindhe a una a una?! 2. suta su palcu si atzendhiant sos cuntrestos pro atoliare cale fit su mezus poeta cantendhe (S.Patatu) Etymon srd. Translations French faire vite, travailler efficacement English to work efficiently Spanish trabajar bien, despachar Italian lavorare, fare con efficiènza German tüchtig arbeiten.

atzinníre , vrb Definition fàere tzinnos Synonyms e antonyms acinnai 1, ammiare Translations French faire signe English to make signs Spanish hacer señas Italian accennare German Zeichen geben.

atzoladúra , nf Definition su fàere is atzolas, is madassas, sa lana filada o àteru filu a lobos mannos a matzu Etymon srd. Translations French action de faire des écheveaux English skeining Spanish el aspar el hilo Italian matassatura German Legen in Strähnen.

avalèssi , vrb rfl Definition su si serbire de calecuna cosa o de ccn., nau mescamente in su sensu de ndhe aprofitare Synonyms e antonyms avaliri Etymon itl.t Translations French se servir de, faire usage de English to make use Spanish valerse, acogerse Italian avvalérsi German sich bedienen.

bacanài, bacanàre , vrb Definition fàghere moida, bacanu Synonyms e antonyms arrare, istripitare, sciumbullai, tzacai Sentences innòi est su logu aundi arróliat e bacanat isceti su crou! Etymon srd. Translations French faire du bruit English to make a noise Spanish hacer ruido Italian far rumóre German lärmen.

bandhiàre 1 , vrb Definition andhandho, pèrdere sa filada de un'improntu, girare a una bandha de malesaura o a dónnia modu chentza dhu bòllere / andhare bandhiendhe = a egas e a ogas Synonyms e antonyms istantonai, tontonare Translations French faire une embardée English to skid Spanish derrapar Italian sbandare German schleudern.

bantài, bantàre , vrb: abantai, vantai Definition giare is bàntidos, pònnere o nàrrere bene de unu, de una cosa, naendhondhe calidades bonas Synonyms e antonyms abbagianai, alabai, alabantzai | ctr. ilzenzare, spretziai Sentences su triballu, si est fatu bene, lis cheret bantadu ca los ànimat ◊ comintzeit a bantare sa muzere ponzendhechela in nues de chelu ◊ a chini si bantat si ballit unu corru! ◊ chie si bantat chi no fadhit mai, cussu naro ch'isbàgliat de piús!◊ lis at bantadu sa cosa nendhe chi fit bella e bona Etymon itl. vantare Translations French faire des éloges, louer English to praise Spanish elogiar, alabar Italian elogiare German loben.

barrantzedhàre , vrb: barrantzellare Definition andhare a giru po vardiania comente faent is barracellos, o fintzes a iscrucugiare Synonyms e antonyms rundai Etymon srd. Translations French faire la ronde English to go out on rounds Spanish rondar Italian uscire di rónda German die Runde machen.

batugliàre , vrb: batuliai Definition fàere carraxu, bacanu a boghes e a tzérrios Synonyms e antonyms abbochinare, chichigliare, stragamullai Translations French faire du tapage, chahuter English to make a din Spanish alborotar Italian schiamazzare German kreischen.

bermigàre , vrb Definition pònnere su greme, comente faet in sa linna chi si púdrigat, bècia Synonyms e antonyms bermire, ghermicare, ifermicare, imbremigai, infarraciai Etymon srd. Translations French faire des vers, se vermouler English to become infested with worms, to get worm-eaten Spanish agusanarse Italian inverminire, tarlare German wurmig werden, wurmstichig werden.

bermíre , vrb Definition pònnere su greme Synonyms e antonyms ifermicare, imbremigai, mermire, soldire Sentences custa piae, custa fruta si est bermida Etymon srd. Translations French faire des vers English to verminate Spanish agusanarse Italian verminare German wurmig werden.

birbillàre, birbilliàre , vrb: bribigliare, bribillare Definition pònnere in birbílliu Synonyms e antonyms imbirbilliare, inciulai, seguzare, tzuntzullare / abbupare, aggupare 1 Sentences candho sos ilgribbis si ndhe sunt andhados, tzertos si sunt torrados a bribigliare Etymon srd. Translations French exciter, faire emballer, s'enticher English to excite, to become excited, to take a fancy Spanish excitar, desbocarse Italian eccitare, imbizzarrire, incapricciarsi German erregen, verrückt machen, vernarren.

bodalàre , vrb: bodolare, bodulai, bodulare Definition fàere de una manera, o una cosa, chi, po sa presse de su foedhare, unu no arregodat comente si narat o no faet a tempus a nàrrere, fintzes si dha tenet crara: si podet pònnere a su postu de calesiògiat àteru verbu, ma dh'imperant fintzes po nàrrere chentza precisare nudha Synonyms e antonyms bodalire, intenantai, iterinare, nichelare Sentences nachi lu depias bodalare e no li as fatu nudha! ◊ tantu ant bodaladu e nigheladu chi ant chircadu a cumone unu peritu ◊ leas cussa carrela e no bi at de bodalare: faghes pagos metros e che ses in s'ufítziu! Etymon srd. Translations French faire (fam.), combiner English to do Spanish hacer, decir Italian cosare German Zeitwort ohne bestimmter Bedeutung, das jedes andere Verb ersetzen kann.

bodalíre , vrb Definition fàere de una manera, o una cosa, chi, in sa presse de su foedhare, unu no si arregodat comente o ite si narat (o no si bolet nàrrere): si podet nàrrere in càmbiu de css. àteru verbu Synonyms e antonyms bodalare, intenantai, iterinare, nichelare Sentences bodali custu ca mi serbit deretu! ◊ ite bi sezis bodalindhe, cue, totu s'ora? ◊ no bodalas gai ca faghes dannu! ◊ ma mih chi ses bodalindhe abberu, oe, mih, cun custa chistione! ◊ bodàliche sa cradea, coita, ca mi serbit logu! Etymon srd. Translations French faire (fam.), combiner English to do Spanish hacer, decir Italian cosare German Zeitwort ohne bestimmter Bedeutung, das jedes andere Verb ersetzen kann.

bragài , vrb: abbragare 1, bragare Definition fàere braga, èssere cuntentone de una cosa, de sèi etotu, su si pigare a bàntidu o su si giare bàntidos Synonyms e antonyms lantarinare, spamparrai Sentences fit bragandhe ca giuchiat sa camisa ammedonada a beculeris mannos ◊ una corròncia si che tzacat braghendhe in mesu de sos paones, bestida cun pumas de paone ◊ de su monte chi tenent ant resone a si ndhe bragare Etymon srd. Translations French faire le m'as- tu-vu, faire le fanfaron English to boast Spanish hacer el fanfarrón Italian spacconeggiare, fare lo spocchióso German prahlen.

bravantài, bravantàre , vrb Definition fàere su brafanteri Synonyms e antonyms bravanteriai, bravatonare, ismagliatzare, ladrare Sentences si est bravantau chi mi at basau Etymon srd. Translations French faire le bravache, se vanter English to boast, to brag Spanish jactarse Italian braveggiare, millantare German prahlen, angeben.

bravatonàre , vrb Definition fàere su brafanteri Synonyms e antonyms bravantai, bravatzare, ismagliatzare Etymon srd. Translations French faire le bravache English to grag Spanish jactarse Italian braveggiare German prahlen.