airàdu , pps, agt: airatu,
airau Definizione
de airare; avb: a s’airada = a meda, a ira
Sinonimi e contrari
fuliosu,
spiotau
/
arrennegadu
2.
mi das a bídere àbbidos de santu sendhe chi ses a sa vida airada ◊ est mortu suta de su pè de su cadhu airadu ◊ su trenu est coladu catzendhe fogu e fumu che airadu ◊ su cane de su padronu si pesaiat reu mossighendhe airadu (G.A.Cossu)◊ su mare est airadu chi ndhe tremo che canna
3.
s'ómine areste benit masedu ca timet chi airadu est su Segnore ◊ dormi, sa prendha mia, no istes airada!
Traduzioni
Francese
impétueux
Inglese
violent,
raging
Spagnolo
impetuoso
Italiano
impetuóso,
irruènte
Tedesco
heftig.
botósu , agt Definizione
nau de ccn. (prus che àteru pipiu, piciochedhu), chi portat botu, chi istat sèmpere tocandho totu, faendho e istrobbandho; chi portat atza e no si lassat pònnere apalas, si faet logu, foedhat chentza bregúngia fintzes si àteros no dhu bolent lassare foedhare
Sinonimi e contrari
assudu,
atzilosu,
faciudu,
fatériu,
mauchedhu
Frasi
custu est unu pisedhu botosu: no abbarrat un'iscuta frimmu
2.
botosa comente est, cussa, bae chi no ti la catzas gai, no! ◊ inoghe, chi che at zente meda, cola tue addainanti ca ses prus botosa!
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
impétueux
Inglese
raging
Spagnolo
impetuoso
Italiano
irruènte
Tedesco
heftig.
fuliósu , agt: furiosu,
furriosu Definizione
chi si movet lestru meda, cun fúrria e fuliesa, mescamente po sa fortza chi giughet / èssere o intrare che male furiosu = cummentzai ccn. cosa acoment'e chi si ndi bollat isciusciai su mundu, de sa ganas de fai, e apustis firmaisí e no fai prus nudha
Sinonimi e contrari
airadu,
fruscu 1,
fúliu,
furianu,
fúrridu,
infrusau,
toleatzu
| ctr.
asiosu,
immajonadu,
lenu
Frasi
su bentu est fuliosu ◊ su pitzinnu at tímiu ca at bistu sa curridura furiosa de sa béstia ◊ at isboetadu s'ebba e si est móida furiosa ◊ sa dessisione furiosa naschet travessa ◊ s'àcua de s'arriu est furriosa candu ndi calat de is montis
2.
a isse l'intrat che male furiosu e assafines lassat totu ◊ no sias che male furiosu: aispeta!
Cognomi e Proverbi
prb:
cuadhu furiosu no cumprit arringu ◊ male furiosu coitat a passare
Etimo
itl.
furioso
Traduzioni
Francese
rapide,
impétueux
Inglese
speedy,
violent
Spagnolo
rápido,
impetuoso
Italiano
velóce,
impetuóso,
irruènte
Tedesco
schnell,
heftig,
ungestüm.
fúrridu , agt: fúsidu Definizione
chi si movet lestru meda, cun fortza puru
Sinonimi e contrari
fughidosu,
fuliosu,
fúliu
| ctr.
asiosu,
immajonadu,
lenu
Modi di dire
csn:
pesada fúrrida = fata a sa lestra (e cun ingannu), chentza ispetare a si frimmare a bídere su pesu zustu; fúsidu che foete = meda, gai fúrridu de tzocare che foete candho s'iscudet; faedhare a boghe fúsida = cun seguresa, chentza istare a su pentza e torra
Frasi
sa currente fúrrida de sos trainos morit atapèndhesi a sas digas ◊ s'astore si betat fúrridu che lampu ◊ noche trazat s'undha fúsida de su fiúmene ◊ che frundha fúrridu e lentu che frina ◊ custu trenu andhaiat fúsidu ◊ su tempus passat fúsidu che bentu
2.
Lionora fúrriat de palas e ch’essit a fora fúsida che foete
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rapide,
impétueux
Inglese
fast,
forceful
Spagnolo
rápido,
impetuoso
Italiano
velóce,
impetuóso
Tedesco
rasch,
ungestüm.
impidósu , agt Definizione
nau de ccn., chi portat ímpidu
Sinonimi e contrari
focosu,
fuliosu
Frasi
impidosu che bentu mi che torras insegus in su tempus! ◊ isse, impidosu, betesit su cane a s'archibbusu e dae tandho no bi so giuada mai piús (P.Pisurzi)◊ is manus tuas insanguentaras ant isciacuau in s'arriu impidosu de sa vira!
Traduzioni
Francese
impétueux
Inglese
forceful
Spagnolo
impetuoso
Italiano
impetuóso
Tedesco
heftig.
infrusàu , pps, agt Definizione
de infrusai
Sinonimi e contrari
fuliosu,
fruscu 1
2.
ge ses unu sodraedhu infrusau!…
Traduzioni
Francese
impétueux
Inglese
forceful
Spagnolo
impetuoso
Italiano
impetuóso
Tedesco
heftig.
infruscàre , vrb Definizione
su si mòvere o essire fruscu, lestru meda
Sinonimi e contrari
acadriare,
apretai,
incribidai,
incrispai,
infrusai
Frasi
sa temporada mala est infruschendhe cun súlidos de bentu bidhiarzu, cun funadas de ranzola ◊ su bentu est infruschendhe
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
devenir impétueux
Inglese
to intensify
Spagnolo
intensificar
Italiano
intensificare,
divenire impetuóso
Tedesco
stärker werden.
spiotàu , agt: ispiotadu* Definizione
nau de ccn., chi tenet una manera de fàere airada, irregulada; nau de unu colore, chi est biu, alligru meda / andai a sa spiotara = currindhe, airadu
Sinonimi e contrari
ispipillu
/
sprammau
Frasi
custa pipia portat is ogus spiotaus
2.
funt passendi circhendi votus a sa spiotada
Traduzioni
Francese
impétueux
Inglese
raging
Spagnolo
impetuoso
Italiano
irruènte
Tedesco
ungestüm.
ventàriu , nm: bentàriu Definizione
bentu forte meda, malu
Sinonimi e contrari
boriana,
furione,
subbitana,
turbiana
Frasi
unu ventàriu aiat sichitu a turvare e a molinare sas framas ◊ pariat chi unu ventàriu si aiat pinnicatu sa canna de sas coperturas
Terminologia scientifica
tpm
Traduzioni
Francese
vent impétueux
Inglese
bad wind
Spagnolo
ventarrón
Italiano
ventàccio
Tedesco
lästiger Wind.