bàlcica , nf: bàltziga,
bàrtziga,
bàtziga Definizione
manera de foedhare naendho una cosa po un'àtera, cosas chi no funt, contighedhos; unu de is giogos a cartas
Sinonimi e contrari
alavia,
cistu,
faba 1,
irbàrtziga,
súspiu
Modi di dire
csn:
bàrtziga! = lampu!; cumprèndhere sa bàrtziga = cumprèndhere s'antífona, su giogu, sa chistione, a ue si cheret lòmpere (in su chistionu)
Frasi
candho ant intesu sa bàlcica de Antiocu ant rísidu ◊ at cumpresu sa bàltziga… su sonu chi lu faghet ballare! (A.Dettori)◊ s'incontru de custos duos incomintzesit cun sa sólita ischermàglia de suspos e bàltzigas ◊ bah, compà, no mi conteis bàrtzigas! ◊ tocat a no cullonare su logu cun bàrtzigas!
Etimo
itl.p
bárziga
Traduzioni
Francese
facétie,
plaisanterie,
métaphore
Inglese
witticism
Spagnolo
chiste,
metáfora
Italiano
facèzia,
metàfora
Tedesco
Witz,
Metapher.
bírba , nf Definizione
cosa chi si faet o si narat a brulla
Sinonimi e contrari
befa,
bufonu,
ciacota,
cionfra,
mofa
Etimo
itl.
birba
Traduzioni
Francese
badinage,
plaisanterie
Inglese
jest
Spagnolo
broma
Italiano
cèlia
Tedesco
Spaß,
Scherz.
brúglia , nf: brulla,
búrula Definizione
cosa chi si narat o chi si faet a ccn. po erríere, a giogu; cosa nada chentza èssere, ma po cullonare, a giogu / min. brulleta, brullita, brullighedha
Sinonimi e contrari
badalocu,
bischíglia,
búglia,
ciacota,
ciasca,
cistu,
coglionella,
tzigota
/
cdh. búrrula
Modi di dire
csn:
brulla bíschida = grai, chi ofendit puru; poderai, agguantare sa b. = lassàresi fàghere sa brulla chentza si ofèndhere; leare a unu a brullas = a manera de dhu ingioghitai, de dhu fai a arriri; leare una cosa a b. = chentza bi crere, chentza li dare importu; intrai in b. = istare a sas brullas, baliare sas brullas e fàgherendhe puru; nàrrere sa veridade in brulla = brullare ma nendhe sa veridade etotu a manera chi s'àteru no si ofendhat; fàghere cosa a brulla = brullendhe, cherindhe brullare (ctr. abberu)
Frasi
issa puru ciai est tropu chíschina, no poderat mancu una brulla! ◊ arratza de brulla chi l'at zogadu, su sonnu!…◊ cun sas brullas tuas mi ch'est colada s'ora! ◊ bae chi no est abberu, cussu, ti l'ant nadu a brulla! ◊ chini non bàliat brulla no intrit in giogu!
2.
no ti la les a brulla ca est cosa grave! ◊ brullighedha, gai, chi l'ant fatu…, azummai l'aiant mortu! ◊ brulla lu cres, tue, su dannu chi ant fatu!…◊ una brulla ti fatzu e un'ogu ti ndi bogu
Traduzioni
Francese
plaisanterie
Inglese
joke
Spagnolo
broma
Italiano
schérzo
Tedesco
Spaß.
bufónu , nm Definizione
su bufonare; unu chi totugantos pigant a befa
Sinonimi e contrari
bufonadura,
befa,
ciasconu,
cionfra,
mofa
Frasi
nos at nadu una fàula e como narat chi fit pro bufonu!
2.
prima fit unu de sos menzus, ma como est su bufonu de totu su logu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
plaisanterie,
badinage
Inglese
jest
Spagnolo
broma
Italiano
schérzo,
cèlia
Tedesco
Scherz.
búglia , nf: búlia Definizione
cosa chi si narat o chi si faet a ccn. po erríere, a giogu; cosas chi narant chentza chi siant berus / min. buglita
Sinonimi e contrari
badalocu,
bischíglia,
brúglia,
ciacota,
ciasca,
cistu,
coglionella,
tzigota
Modi di dire
csn:
búglia cana, bíschida = brulla manna, mala, giogu de martzocu, ghelea; ómine de búglia = brullanu
Frasi
no mi at a fàghere una búglia de padre chircante, no?! ◊ su molinu betzu no fit ebbia logu de fadiga, ma de rotólliu ue pro búglia innotzente si riiat isetendhe a maghinare ◊ mai si est annuzadu pro sa búglia, isse
Etimo
ctl.
bulla
Traduzioni
Francese
plaisanterie,
raillerie
Inglese
joke
Spagnolo
broma
Italiano
schérzo,
corbellatura
Tedesco
Scherz.
ciacòta , nf, nm: ciacotu,
giocotu,
tzacota Definizione
grandhe ispàssiu, befa de erríere meda, bregúngia, cosa chi si narat o chi si faet a ccn. po erríere, po dhu ibregungire; papada manna / fàghere a unu a ciacota = pistàrelu faghíndhelu a befe, abbirgonzare
Sinonimi e contrari
allera,
arréula,
atrecu,
befa,
ciasconu,
cionfra,
deleu,
dríngula,
iscàranu,
iséria,
mofa,
siera
/
badalocu,
bischíglia,
brúglia,
ciasca,
cistu,
inciascu,
tzigota
/
rebbota
Frasi
de tue si faghent ciacota ◊ oh fiza, cumportada ti ses che alivesa in vista a totu: ti esseras retirada pro no dare unu símile ciacotu!
2.
custos giòvanos gighent s'ànima a tzacota e cantant solu candho sunt bufados
Etimo
spn.
chacota
Traduzioni
Francese
plaisanterie
Inglese
joke
Spagnolo
mofa
Italiano
bèffa,
schérzo
Tedesco
Streich,
Scherz.
ciàsca , nf, nm: ciascu,
sciascu,
tzascu Definizione
cosa chi si faet o si narat tanti po erríere, a giogu, o fintzes po pigare a befa, fàere a bregúngia
Sinonimi e contrari
badalocu,
befa,
bischíglia,
brúglia,
ciacota,
ciàschidu,
ciascaria,
cistu,
tzigota
Modi di dire
csn:
ite ciascu!… = arratza de divertimentu, ita spàssiu!…; (nadu de fémina) donai ciascus a unu = lassare s'ammoradu
Frasi
no l'ant cumpresa sa ciasca: solu tue, mala pasca, ti ndhe ses riendhe arreu! ◊ giughiat a inghíriu persones afiotadas a gridos de ciascu e befe ◊ no cretais chi est ciascu su chi seu nendi! ◊ cardampuleri, giogulanu, ti cumbidat po ti contai ciascus o po cantai a mutetus
2.
sa limba sighit su destinu sou a ciascu de chie l'est istropiendhe ◊ como su trenu, a ciascu de su progressu, invece de acelerare si est arressu (L.Ilieschi)
Etimo
spn.
chasco
Traduzioni
Francese
blague,
plaisanterie
Inglese
joke
Spagnolo
chiste,
chasco
Italiano
barzellétta,
cèlia,
battuta di spìrito
Tedesco
Witz,
Scherz.
ciascónu , nm Definizione
su ciasconare
Sinonimi e contrari
bufonadura,
bufonu,
ciacota,
ciasca,
ciaschiamentu,
ciasconella,
inciascu
Frasi
totu su chi ti at nadu babbu tou l'as leadu a ciasconu: est tempus chi càmbies! ◊ est passadu su tempus aspru e duru subra de su mundhu pienu de ciasconu ◊ issos ant cumpresu su ciasconu e no ndhe tenent zelosia si ti apo nadu bellu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
dérision,
plaisanterie
Inglese
derision
Spagnolo
escarnio,
mofa,
broma
Italiano
diléggio,
derisióne,
schérzo
Tedesco
Verspottung.
coglionèlla , nf Definizione
cosa chi si narat o chi si faet a ccn. po erríere, a giogu
Sinonimi e contrari
badalocu,
bischíglia,
brúglia,
brullaria,
ciacota,
ciasca,
cistu,
tzigota
/
cdh. cugliunella
Frasi
sos cumpanzos mi naraiant gai pro coglionella
Traduzioni
Francese
plaisanterie
Inglese
joke
Spagnolo
broma
Italiano
corbellatura,
burla,
schérzo
Tedesco
Spott,
Scherz.
cogliónu , nm: collonu,
collunu Definizione
cosa (fàula) chi si narat o chi si faet po pigare in giru, po fàere una brulla, ma fintzes ingannandho s'àteru po su malu / sa die de su collonu = prima die de abrile, candho si narant fàulas a brulla
Sinonimi e contrari
coglionadura,
coglionella
/
cdh. cugliunu
/
ingannia,
trampa
Frasi
ti portant a risu e coglionu ◊ no est abberu cussa cosa: ti lu tent àere nadu in collonu
2.
mi l'ant fata in collonu a mi fàghere frimmare cudhu pabilu, ca nachi fit una cosa e fit un'àtera, e deo chentza ndhe cumprèndhere!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
plaisanterie,
moquerie
Inglese
mockery
Spagnolo
broma,
mofa
Italiano
fregatura,
burla,
schérzo
Tedesco
Betrug,
Scherz.
ghelèa , nf Definizione
brulla mala, befa, giogu de martzocu; su burdellu chi si faet in logu de festa; genia de trumentu po ccn. cosa / a ghelea = in ziru
Sinonimi e contrari
befa,
belea,
bergugna,
gherda 1,
isfrorígiu
/
carralzu
/
matratamentu
Frasi
ant fatu sa ghelea de lu bèndhere a sa zustíssia, su bandhiu ◊ si, comente tzapadu ant sa manta, tzapadu aiant sa pessone mea, za mi l'aiant fata sa ghelea! (A.G.Solinas)◊ fit una ghelea chi li fint fachendhe pro illudratzare su lumen suo ◊ sas gheleas fràzicant su mundhu de malidade ◊ li apo cumbinau una ghelea chi si ndh'at a ammentare pro cantu durat!
3.
Elias si l'intendhiat cun sa connada, ma custa ghelea no podiat istare sèmpere cubada
Traduzioni
Francese
plaisanterie de mauvais goût
Inglese
bad joke
Spagnolo
broma pesada
Italiano
brutto schérzo
Tedesco
schlechter Scherz.
trèta , nf Definizione
brulla, funtzione mala, fata chi ofendhet, dannu, unu pagu coment'e traitoria chi s'àteru no si podet ibertare
Sinonimi e contrari
estremagiogu,
ingànniu,
trampa,
trastamèngia
/
abborrigada
Frasi
su santu est istrammancau po treta de cussus ◊ sa treta de s'incasada pitzigada si dh'iat una fémmia chi dhui aiat me in cussa cambarada ◊ cumandendimí a dedí e a denoti sentza de mi giai mancu unu giantésimu, própiu a imi depiat fai custa treta?! ◊ bollu connosci sa treta cuada chi ndi furat su pani a is fradis mius ◊ mischina, ge no nd'at a fai calincuna treta maba?! ◊ arratza de treta de dhi fai, tui puru, agiummai no torrat in trassa de s'atzíchidu!
2.
cun totu custu chi apo tentu de fàghere no apo àpidu sa treta de essire mancu a sa gianna!
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
embûche,
plaisanterie de mauvais goût
Inglese
ambush,
bad joke
Spagnolo
treta
Italiano
insìdia,
brutto schérzo
Tedesco
Hinterlist.