abborrigàda , nf: abburricada,
burrigada* Definizione
brulla pesante, giogu de martzocu: una brulla ti fatzo, un'ogu ti ndhe bogo
Sinonimi e contrari
ghelea,
molentada,
tontesa
Frasi
fatu m'at sa mascarada proite mi cheriat bellu, ma no b'at piús apellu fata chi est s'abburricada! (G.Atzori)
Traduzioni
Francese
sottise,
bêtise
Inglese
bad joke
Spagnolo
borricada
Italiano
brutto schérzo,
spropòsito
Tedesco
schlechter Scherz,
großer Fehler,
Dummheit.
barzellèta , nf Definizione
contighedhu de pagos foedhos po fàere a erríere
Sinonimi e contrari
vocàbbulu
Traduzioni
Francese
histoire
Inglese
joke
Spagnolo
chiste
Italiano
barzellétta
Tedesco
Witz.
bèfa , nf: befe Definizione
cosa chi si narat, o si faet, po erríere de unu, pigare in giru, fintzes a disprétziu
Sinonimi e contrari
allera,
arréula,
atrecu,
béfula,
bisera,
ciacota,
cionfra,
deleu,
dellezu,
dríngula,
iscàranu,
iséria,
mofa,
siera
Modi di dire
csn:
leare a befe a unu, pònnere in befa a unu; èssiri sa befa de totus = èssere a risu de totugantos; fàgheresi a befe, a una befe = fàgheresi a tretu de fàghere a ríere sa zente, fintzas imbrutàresi; prànghere sa befe = (nau de chini pigat a befa is àterus), fai arriri, torrai a puntu de si ndi befai is àterus, una genia de pratu torrau; èssiri totu befas = befulianu
Frasi
non mancat s'allirghia e intra óminis e féminas si intzutzullant part'e pari fadendusí befas e brullitas ◊ lu giughent a befe pro sas birgonzas chi faghet ◊ proite est chi ti as fatu de me sa befe? ◊ za si ndhe ant a fàghere de sa befe, chi no semus bonos mancu a nos fàghere su fogu!…◊ cussu est sa befe de totu sa bidha: za si ndhe rient pagu!…◊ mi so fatu a una befe colendhe in su ludrau ◊ is dus fradis funt torraus po si dha fai pagai, a Cucudedhu, sa befa chi dhis iat cuncodrau
2.
ma càstia una befa, mi as fatu trobiri s'arregionamentu e immoi no arrenèsciu a ti dhu ispiegai!
3.
sa befe chi teniat, pro sos àteros, como che la pranghet: totu sa bidha si ndh'est rindhe, de isse!
Cognomi e Proverbi
prb:
chini befas fait, in befas benit ◊ onzi befe si pranghet!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
tour,
farce
Inglese
cheat,
joke
Spagnolo
befa,
mofa,
escarnio
Italiano
bèffa
Tedesco
Spott.
botài , vrb: botare Definizione
pigare a befa, betare botas, foedhare a befa de ccn.
Sinonimi e contrari
diciare,
isciafetai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
plaisanter,
badiner,
persifier
Inglese
to joke (about s.o.,
stg.)
Spagnolo
picar,
vacilar
Italiano
motteggiare
Tedesco
spötteln.
brúglia , nf: brulla,
búrula Definizione
cosa chi si narat o chi si faet a ccn. po erríere, a giogu; cosa nada chentza èssere, ma po cullonare, a giogu / min. brulleta, brullita, brullighedha
Sinonimi e contrari
badalocu,
bischíglia,
búglia,
ciacota,
ciasca,
cistu,
coglionella,
tzigota
/
cdh. búrrula
Modi di dire
csn:
brulla bíschida = grai, chi ofendit puru; poderai, agguantare sa b. = lassàresi fàghere sa brulla chentza si ofèndhere; leare a unu a brullas = a manera de dhu ingioghitai, de dhu fai a arriri; leare una cosa a b. = chentza bi crere, chentza li dare importu; intrai in b. = istare a sas brullas, baliare sas brullas e fàgherendhe puru; nàrrere sa veridade in brulla = brullare ma nendhe sa veridade etotu a manera chi s'àteru no si ofendhat; fàghere cosa a brulla = brullendhe, cherindhe brullare (ctr. abberu)
Frasi
issa puru ciai est tropu chíschina, no poderat mancu una brulla! ◊ arratza de brulla chi l'at zogadu, su sonnu!…◊ cun sas brullas tuas mi ch'est colada s'ora! ◊ bae chi no est abberu, cussu, ti l'ant nadu a brulla! ◊ chini non bàliat brulla no intrit in giogu!
2.
no ti la les a brulla ca est cosa grave! ◊ brullighedha, gai, chi l'ant fatu…, azummai l'aiant mortu! ◊ brulla lu cres, tue, su dannu chi ant fatu!…◊ una brulla ti fatzu e un'ogu ti ndi bogu
Traduzioni
Francese
plaisanterie
Inglese
joke
Spagnolo
broma
Italiano
schérzo
Tedesco
Spaß.
búglia , nf: búlia Definizione
cosa chi si narat o chi si faet a ccn. po erríere, a giogu; cosas chi narant chentza chi siant berus / min. buglita
Sinonimi e contrari
badalocu,
bischíglia,
brúglia,
ciacota,
ciasca,
cistu,
coglionella,
tzigota
Modi di dire
csn:
búglia cana, bíschida = brulla manna, mala, giogu de martzocu, ghelea; ómine de búglia = brullanu
Frasi
no mi at a fàghere una búglia de padre chircante, no?! ◊ su molinu betzu no fit ebbia logu de fadiga, ma de rotólliu ue pro búglia innotzente si riiat isetendhe a maghinare ◊ mai si est annuzadu pro sa búglia, isse
Etimo
ctl.
bulla
Traduzioni
Francese
plaisanterie,
raillerie
Inglese
joke
Spagnolo
broma
Italiano
schérzo,
corbellatura
Tedesco
Scherz.
bugliàre 1 , vrb: (bu-glia-re) buliai
Definizione
fàere o nàrrere brullas / búglia bugliendhe = pariat ca no fiat berus e fiat berus etotu
Sinonimi e contrari
brugliare,
bufonai,
buglitare,
chestiare,
ischeltiare
Frasi
cun su binu candho est bonu no cheret chi si bi búgliet, ca poi chi si che ingúgliet si búgliat de su padronu! (Piras)◊ intrat búglia bugliendhe e s'imbreagat
Cognomi e Proverbi
prb:
búglia búglia si narat sa veridade
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
plaisanter
Inglese
to joke
Spagnolo
bromear
Italiano
scherzare
Tedesco
scherzen.
ciacòta , nf, nm: ciacotu,
giocotu,
tzacota Definizione
grandhe ispàssiu, befa de erríere meda, bregúngia, cosa chi si narat o chi si faet a ccn. po erríere, po dhu ibregungire; papada manna / fàghere a unu a ciacota = pistàrelu faghíndhelu a befe, abbirgonzare
Sinonimi e contrari
allera,
arréula,
atrecu,
befa,
ciasconu,
cionfra,
deleu,
dríngula,
iscàranu,
iséria,
mofa,
siera
/
badalocu,
bischíglia,
brúglia,
ciasca,
cistu,
inciascu,
tzigota
/
rebbota
Frasi
de tue si faghent ciacota ◊ oh fiza, cumportada ti ses che alivesa in vista a totu: ti esseras retirada pro no dare unu símile ciacotu!
2.
custos giòvanos gighent s'ànima a tzacota e cantant solu candho sunt bufados
Etimo
spn.
chacota
Traduzioni
Francese
plaisanterie
Inglese
joke
Spagnolo
mofa
Italiano
bèffa,
schérzo
Tedesco
Streich,
Scherz.
ciàsca , nf, nm: ciascu,
sciascu,
tzascu Definizione
cosa chi si faet o si narat tanti po erríere, a giogu, o fintzes po pigare a befa, fàere a bregúngia
Sinonimi e contrari
badalocu,
befa,
bischíglia,
brúglia,
ciacota,
ciàschidu,
ciascaria,
cistu,
tzigota
Modi di dire
csn:
ite ciascu!… = arratza de divertimentu, ita spàssiu!…; (nadu de fémina) donai ciascus a unu = lassare s'ammoradu
Frasi
no l'ant cumpresa sa ciasca: solu tue, mala pasca, ti ndhe ses riendhe arreu! ◊ giughiat a inghíriu persones afiotadas a gridos de ciascu e befe ◊ no cretais chi est ciascu su chi seu nendi! ◊ cardampuleri, giogulanu, ti cumbidat po ti contai ciascus o po cantai a mutetus
2.
sa limba sighit su destinu sou a ciascu de chie l'est istropiendhe ◊ como su trenu, a ciascu de su progressu, invece de acelerare si est arressu (L.Ilieschi)
Etimo
spn.
chasco
Traduzioni
Francese
blague,
plaisanterie
Inglese
joke
Spagnolo
chiste,
chasco
Italiano
barzellétta,
cèlia,
battuta di spìrito
Tedesco
Witz,
Scherz.
coglionèlla , nf Definizione
cosa chi si narat o chi si faet a ccn. po erríere, a giogu
Sinonimi e contrari
badalocu,
bischíglia,
brúglia,
brullaria,
ciacota,
ciasca,
cistu,
tzigota
/
cdh. cugliunella
Frasi
sos cumpanzos mi naraiant gai pro coglionella
Traduzioni
Francese
plaisanterie
Inglese
joke
Spagnolo
broma
Italiano
corbellatura,
burla,
schérzo
Tedesco
Spott,
Scherz.
diciàre , vrb Definizione
contare o nàrrere cosas alligras, fàere essias de erríere, nàrrere brullas
Sinonimi e contrari
botai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
plaisanter
Inglese
to joke about
Spagnolo
bromear
Italiano
motteggiare
Tedesco
scherzen,
spaßen.
ghelèa , nf Definizione
brulla mala, befa, giogu de martzocu; su burdellu chi si faet in logu de festa; genia de trumentu po ccn. cosa / a ghelea = in ziru
Sinonimi e contrari
befa,
belea,
bergugna,
gherda 1,
isfrorígiu
/
carralzu
/
matratamentu
Frasi
ant fatu sa ghelea de lu bèndhere a sa zustíssia, su bandhiu ◊ si, comente tzapadu ant sa manta, tzapadu aiant sa pessone mea, za mi l'aiant fata sa ghelea! (A.G.Solinas)◊ fit una ghelea chi li fint fachendhe pro illudratzare su lumen suo ◊ sas gheleas fràzicant su mundhu de malidade ◊ li apo cumbinau una ghelea chi si ndh'at a ammentare pro cantu durat!
3.
Elias si l'intendhiat cun sa connada, ma custa ghelea no podiat istare sèmpere cubada
Traduzioni
Francese
plaisanterie de mauvais goût
Inglese
bad joke
Spagnolo
broma pesada
Italiano
brutto schérzo
Tedesco
schlechter Scherz.
istròfa , nf Definizione
cosa chi si narat a befa, po erríere
Sinonimi e contrari
ciacota,
cionfra,
dríngula
Frasi
oe sas istrofas sunt chitulanas
Traduzioni
Francese
lazzi
Inglese
joke
Spagnolo
salida,
broma
Italiano
lazzo
Tedesco
Schnurre.
tontedàde , nf: tontidade,
tontidadi Definizione
su èssere tontos, pagu abbistos; cosa o fata de tontos, fintzes cosighedha de pagu contu, de perunu importu, fata chentza pentzare
Sinonimi e contrari
abborrigada,
molentada,
tontesa,
tontímine
| ctr.
abbistesa,
inteligéntzia
Frasi
galu como m'irfríghino sa tontedade mia chi mi at illuinau che sole de tríulas
2.
at fatu una tontidadi aici manna chi nc'istrumpat un'ómini a cuadhu! ◊ s'ómini prus sàbiu ndi fait assumancu una a sa dí, de tontidadi
3.
a fai cussu trabballu est una tontidadi
Etimo
spn.
tontedad
Traduzioni
Francese
stupidité,
bêtise
Inglese
dullness,
joke
Spagnolo
torpeza,
tontería
Italiano
ottusità,
cretinata
Tedesco
Stumpfheit.
trèta , nf Definizione
brulla, funtzione mala, fata chi ofendhet, dannu, unu pagu coment'e traitoria chi s'àteru no si podet ibertare
Sinonimi e contrari
estremagiogu,
ingànniu,
trampa,
trastamèngia
/
abborrigada
Frasi
su santu est istrammancau po treta de cussus ◊ sa treta de s'incasada pitzigada si dh'iat una fémmia chi dhui aiat me in cussa cambarada ◊ cumandendimí a dedí e a denoti sentza de mi giai mancu unu giantésimu, própiu a imi depiat fai custa treta?! ◊ bollu connosci sa treta cuada chi ndi furat su pani a is fradis mius ◊ mischina, ge no nd'at a fai calincuna treta maba?! ◊ arratza de treta de dhi fai, tui puru, agiummai no torrat in trassa de s'atzíchidu!
2.
cun totu custu chi apo tentu de fàghere no apo àpidu sa treta de essire mancu a sa gianna!
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
embûche,
plaisanterie de mauvais goût
Inglese
ambush,
bad joke
Spagnolo
treta
Italiano
insìdia,
brutto schérzo
Tedesco
Hinterlist.