afaltàdu , pps, agt: afaltatu,
afaltau,
afartadu,
afartau,
afratadu,
afratau Definizione
de afaltare; unu est afaltau candho, si dh'ant brigau o nau cosa (o ischit de àere fatu cosa chi no andhat bene), cumprendhet e ammitit de tènnere crupa mancai chentza dhu nàrrere, citiu, a ogos a terra, sériu, si sapit in farta; fintzes chi sentit coment'e bregúngia, duritu; a logos, bisongiosu, chi tenet bisóngiu, dhi faet farta calecuna cosa
Sinonimi e contrari
afusau,
ammurtinau,
assudhidu,
fartadu,
frajau,
ilfartadu,
mancantzosu
/
suxetzionosu
Frasi
comenti dh'apu castiau est abarrau afartau, ca gei dhu scit cussu puru chi no andat bèni su chi at fatu! ◊ est afartau che cani in crésia! ◊ si mi agatu afartau mi cunfundu
Traduzioni
Francese
troublé,
contrit
Inglese
troubled
Spagnolo
con mala conciencia,
sucia
Italiano
turbato,
che si sa in cólpa,
compunto
Tedesco
betroffen,
sich schuldig fühlend.
agiolotaméntu , nm Definizione
su agiolotare
Sinonimi e contrari
avolotamentu,
bolluzadura,
buliadura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
trouble
Inglese
muddiness
Spagnolo
enturbiamiento
Italiano
intorbidaménto
Tedesco
Trübung.
ammoroscàdu , pps, agt Definizione
de ammoroscare; chi est avolotau, nau de abba o àteru deasi
Sinonimi e contrari
abbuluzadu,
tróbulu
Traduzioni
Francese
trouble
Inglese
turbid
Spagnolo
turbio
Italiano
tórbido
Tedesco
trüb.
salarzàda , nf: assalarzada Definizione
su salarzare, móvia a cropu, totinduna, coment'e po assíchidu
Sinonimi e contrari
inchirriada,
suguzada,
sulurjada,
supuzada,
trúminu,
zagarada
/
istratallada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
agitation,
grand trouble
Inglese
big agitation
Spagnolo
alboroto
Italiano
vistósa agitazióne
Tedesco
Aufregung,
Beunruhigung.
súdha 2 , nf, nm: assudhu,
sudhu Definizione
genia de idea, de pistighíngiu, prus che àteru coment'e timendho, pentzamentosu
Sinonimi e contrari
idea,
pessamentu,
pidinu,
subrinu,
sudhitura,
trambúliu
Modi di dire
csn:
nois za semus in cussa sudha = seus pentzendi própiu cussu, chi est aici, teneus sa própiu duda; pònnere a ccn. in sudhu = fai bènniri sa duda, fai pentzai
Frasi
istexiadu si che est s'amore, ma unu sudhu mi narat chi carchi die…◊ no apo piús sudhu de pesare fizos ◊ cuss'istedhu chi lughet gai est ponzendhe in sudhu s'isciéntzia ◊ ti bido in sudhu, pensosa ◊ no balet chi s'istet in sudha, timindhe fintzas chi la furet s'ària ◊ como chi ndhe apo leadu isperimentu no ndhe tenzo prus sudhu ◊ e ite, in cussa sudha ses?
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
appréhension,
trouble
Inglese
worry
Spagnolo
inquietud
Italiano
apprensióne,
turbaménto
Tedesco
Angst,
Beunruhigung.
trambúliu , nm Definizione
genia de pentzamentu, de pidinu, idea o timoria chi no lassat asseliare
Sinonimi e contrari
apinioni,
atrepógliu,
pessamentu,
pidinu,
sudha 2,
trambullu
Frasi
sas tempestas de sa vida, sos trambúlios de s'edade ◊ sos pisedhos si che infulculeint in mesu a su trambúliu e si fateint amigos cun totu
Etimo
itl.
trambusto + subbuglio
Traduzioni
Francese
trouble,
confusion
Inglese
bewilderment
Spagnolo
desconcierto
Italiano
sconcèrto
Tedesco
Verwirrung.
trísinu 1 , agt Definizione
nau de abba o àteru deasi, chi no at pausau, chi portat malesa in mesu
Sinonimi e contrari
sórinu,
tróbulu,
trúgliu
| ctr.
netu,
pasadu
Frasi
abba trísina, binu trísinu
Traduzioni
Francese
trouble
Inglese
turbid
Spagnolo
turbio
Italiano
non lìmpido,
tórbido
Tedesco
trüb.
tróbulu , agt: trú,
trúbulu,
trudu 1,
trúgulu,
trúvulu,
túrbulu Definizione
nau de abba o àteru deasi, chi no at pausau, chi portat malesa in mesu, chi est avolotau; nau de su fàere de unu, de s'ànima o àteru, chi no est bonu, no est límpiu de curpas e de malidade
Sinonimi e contrari
abbulizadu,
ammoroscadu,
trúgliu
| ctr.
lúchidu,
netu,
pasadu
Frasi
s'ozu comintzat a falare a lenu e tróbulu ◊ s'apússiat sa tzertesa in sa trúbula paule de su tempus ◊ in trúbulos pojos chirco istidhas de sole…◊ custu binu est trú ◊ su mare est perigulosu candho est túrbulu ◊ lassadhu sètzere bene su binu, ca est ancora trudu!
2.
cusséntzias trúbulas ammadricant tempos de carestia ◊ facixedha portat, comenti ti càstiat de cilla trua!…
3.
unu trúvulu de muscas che li at papau sas laras
Etimo
ltn.
turbulus
Traduzioni
Francese
trouble
Inglese
muddy
Spagnolo
turbio
Italiano
tórbido
Tedesco
trüb.
trúgliu , agt: trullu,
trulu,
truru,
truu,
truxu,
truzu Definizione
nau de abba o àteru deasi, chi no at pausau, chi portat malesa in mesu; nau de s'aera, de sa die, chi no est límpia, unu pagu ammurrada
Sinonimi e contrari
sórulu,
tróbulu
/
annuadu
| ctr.
netu,
pasadu
Frasi
su mare est trúgliu ◊ pustis chi tanta truza abba est falada in Tirsu, in Flumendosa, so su matessi! ◊ pones fiores fintos in giardinu e cheres fàghere trulla s'abba giara ◊ in cussu tempus su binu no est prus truu
2.
sa dí fut trulla e proixinedhendu puru
Cognomi e Proverbi
smb:
Trullu
/
prb:
arriu trullu allirghia de piscadori
Etimo
ltn.
*turblus
Traduzioni
Francese
trouble
Inglese
cloudy
Spagnolo
turbio
Italiano
tórbido
Tedesco
trüb.