pilurtzía , nf: prelucia,
prilocia Definizione
genia de càvaru mannitu e piludu de abbas bàscias o fintzes fungudas: un'arratza est piticu (pilumnus hirtellus)
Terminologia scientifica
crx, eriphia spinifrons, dromia vulgaris
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
crabe laineux,
étrille
Inglese
big crab
Spagnolo
cangrejo moruno
Italiano
favòllo
Tedesco
Wollkrabbe.
podhichemànnu , nm Definizione
su primu (e fintzes su prus grussu) pódhighe de sa manu e de su pei
Sinonimi e contrari
didumannu,
pódhixi
Terminologia scientifica
crn
Traduzioni
Francese
pouce,
orteil
Inglese
thumb,
big toe
Spagnolo
pulgar
Italiano
pòllice,
àlluce
Tedesco
Daumen,
große Zehe.
sajòne , nf Definizione
sazu mannu, ispina longa meda
Sinonimi e contrari
acutzoni,
bucioni,
istrajone,
sàgiu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
grosse épine
Inglese
big thorn
Spagnolo
espina gruesa
Italiano
grossa spina
Tedesco
großer Stachel.
salarzàda , nf: assalarzada Definizione
su salarzare, móvia a cropu, totinduna, coment'e po assíchidu
Sinonimi e contrari
inchirriada,
suguzada,
sulurjada,
supuzada,
trúminu,
zagarada
/
istratallada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
agitation,
grand trouble
Inglese
big agitation
Spagnolo
alboroto
Italiano
vistósa agitazióne
Tedesco
Aufregung,
Beunruhigung.
sarròne, sarròni, sarrónu , nm: serrone,
serroni Definizione
genia de serra manna mancai de metro e mesu, a lama larga meda, a duas mànigas, de pigare a una manu ma in duos po segare o isperrare truncos mannos, linna grussa meda (ma fintzes serra pitica de pigare a solos a una manu po segare cambos e naes pudandho); bobboi chi andhat asuta de terra modhe, trebballada, e si papat s'arraighina modhe de sa cosa prantada de pagu: a logos est fintzes mardona, sórighe mannu de fogna; bobboi chi si papat sa gioga minuda e si che istichit aintru de su corgiolu, greme chi si papat sa linna, àteru greme in colore de castàngia chi podet fàere in su casu; brutore a meda in dossu; in cobertantza, su vítziu de abbetiare pruschetotu candho unu no tenet arrexone
Sinonimi e contrari
serra
/
serracu
/
chibudhalzu,
cugumbiraxu,
istampasucros,
morucibudhu
/
tzerrone,
zannarolu,
zànnaru
/
muga,
sordi
/
tostorrímine
Modi di dire
csn:
intriscare o gitonare su serrone = illargare sas dentes a manera de li fàghere s'istrada e segare menzus; intrare su serrone a unu = acucai, bènniri a conca s'idea, s'abbétia de fai ccn. cosa
Frasi
s'arruaxu iscarràfiat che serroni ◊ passada sa bistrale, su serrone: acò totu distruta sa foresta! ◊ s'élighe chi bi fit in su cuile ndhe l'ant segadu a serrone ◊ usaiat sas rimas che serrone: dae cussu ndh'est s'ódiu dipesu!
2.
cherent remíntidas sas pumatas ca medas che las at segadas su serrone
4.
zughet fintzas su serrone in cambutzos de cantu est brutu, putzidha!
5.
lasso a muzere mia emancipare a patu chi no l'intret su serrone de cherrer paltorire a bolt'apare! (L.Ilieschi)◊ fuit dies e dies ammudurradu, a bortas pranghiat, no ischia mancu proite… giughiat che unu serrone in cherbedhos!
Cognomi e Proverbi
smb:
Serroni
Terminologia scientifica
ans, crp, gryllotalpa gryllotalpa
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
grande scie à deux poignées
Inglese
big saw,
mole cricket
Spagnolo
serrón,
tronzador
Italiano
segóne
Tedesco
Zugsäge.
tangallòi, tangallòne, tangallòni , nm: dangallone Definizione
ómine mannu mannu, artu, male fatu, pagu crabbau, pagu sàbiu puru
Sinonimi e contrari
càngaru,
dangarone,
dàngaru*,
giangalloi
Traduzioni
Francese
homme grand et drôle
Inglese
big and odd person
Spagnolo
mostrenco
Italiano
uòmo gròsso ma strambo
Tedesco
großer,
verschrobener Mann.
trabintàda , nf Definizione
orruta mala
Sinonimi e contrari
arratroxa,
iscartinada,
iscorjada,
istrampada
Traduzioni
Francese
culbute,
dégringolade
Inglese
big tumble
Spagnolo
caída
Italiano
tombolóne
Tedesco
schwerer Sturz.
trassàli , nm Definizione
cambu mannu, longu e grussu, de mata
Sinonimi e contrari
artzali,
bratu,
bratzali,
carba,
potzari
Terminologia scientifica
rbr
Traduzioni
Francese
grande branche
Inglese
big branch
Spagnolo
brazo,
rama gruesa
Italiano
gròsso ramo
Tedesco
grosser Ast.
tzancarronàda , nf: ciancarronada Definizione
aconcada maca, fatura de tzancarrones
Sinonimi e contrari
aconcada,
acucada,
garrafatoni,
isconcata,
isconchinada,
meleda
/
cdh.tzancarrunata,
ttrs. tzancarrunada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faute grossière,
balourdise
Inglese
big mistake,
stupid act
Spagnolo
disparate,
imprudencia,
falta
Italiano
cólpo di tèsta,
gròsso sbàglio,
spropòsito,
balordàggine
Tedesco
unbesonnene Handlung,
grober Fehler,
Dummheit.