clavài , vrb: aclavare,
clavare,
crare 1,
cravae,
cravai,
cravare,
cravari Definizione
pònnere craos o intrare coment'e craos; fàere intrare a fortza, o intrare a fortza o in logu chi no si depet; pònnere o istare firmos coment'e incravaos (e deosi fintzes impressare); lòmpere, giare a pitzu de ccn. o a calecuna cosa, iscúdere, imbolare, trummentare, brigare / cravau! = frimmu! asseliadu!
Sinonimi e contrari
ciaitare,
cravitare,
inciaire,
inclavai,
incravillai,
incraitare,
obbilai
/
criviri,
fichire,
intrare,
istichire,
tzacare
/
furriai,
isciúdere,
lòmpere
2.
a Cristus dhi ponint una corona de ispina in conca, cravendidha a forti ◊ fuit cravandosiche in s'abba ◊ ube tiàulu ti nche ses cravau? ◊ cun sa picioca, comenti si seus bistus si seus cravaus apari, eus incarrerau a si basai chi no si ndi podiaus prandi!
3.
s'est cravara ananti a issu ◊ cravau ingunis abarra!
4.
su cani s'est cravau a su malloru ◊ po dhui acostai, cussu dimóniu si cravat che unu cani! ◊ fut unu murrúngiu de cani fertu chi fut po si cravai ◊ ant cravau perda a crobitura ◊ ant cumenciau a si pigari foedhos, a brigari e peri a si cravari
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
enfoncer
Inglese
to hammer
Spagnolo
clavar
Italiano
confìggere,
conficcare,
ficcare
Tedesco
einschlagen,
einrammen.
ficàre , vrb Definizione
pesare, pònnere istrantagiau, prantau, pesaresindhe istrantàgiu, pesaresindhe de letu sanandho de ccn. maladia
Sinonimi e contrari
arritzare,
fichire,
istantargiai,
pesai,
pònnere,
sanai
| ctr.
crocai,
incruai
Modi di dire
csn:
ficare de renes = andai mellus, assusai, tènniri prus pagu abbisòngius; ficare simpatia, ódiu a unu = ghetai, pònnere, àere, muntènnere simpatia, ódiu a unu; ficare che preneta = incravai de no si mòviri prus; ficare dentes a una cosa = intràreli dentes, resessire a la segare a dentes, a ndhe istacare unu mossu
Frasi
ficadindhe ritzu, ca corcadu no andhat bene a fàghere custa cosa! ◊ ficare unu furcarzu, unu rocu, puntzas in su muru ◊ si l'at cotadu suta, gherrendhe, e li at ficadu sos benugros in mata
2.
una die non ficheis piús e nos lasseis pro sempre ◊ gasi giompant a cras e chi si fichent! ◊ si fico dae letu isto in terra frundhidu
Traduzioni
Francese
ériger,
enfoncer,
s'élever
Inglese
to erect,
to hammer,
to get up
Spagnolo
erigir,
hincar,
levantarse
Italiano
erìgere,
conficcare,
alzarsi
Tedesco
errichten,
einschlagen,
aufstehen.
inclavài, inclavàre , vrb: incravai,
incravare,
ingravare Definizione
pònnere is craos, firmare cun is craos, nau mescamente de Cristos o de unu apicau a sa grughe; firmare, agguantare firmu coment'e ponendho craos
Sinonimi e contrari
crocifissare
/
ciaitare,
cravillai,
inciaire,
incravillai,
ingiaitare,
obbilai
| ctr.
isclavai
Frasi
de Deus su Fizu divinu su mundhu at créfiu salvare candho in sa rughe si est lassau incravare (G.Caddeo)◊ su buginu dh'abbrancat una manu po si dha incravai ◊ po ti èssi postu tanti amori ti dh'as bófiu incravai
2.
citu, no musciat, incravau in fundu de s'errori
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
crucifier,
enfoncer,
fixer
Inglese
to crucify,
to hammer
Spagnolo
crucificar,
enclavar
Italiano
crocifìggere,
confìggere
Tedesco
kreuzigen,
annageln.
intzudhíre , vrb Definizione
intrare unu pagu a fortza in logu malu, difícile, de malesa, de gente meda
Sinonimi e contrari
atzutzudhire,
fichire,
ifertzire,
imbèlghere,
incotzigare,
infruncuai,
intzutzudhire
Frasi
no ti agatant mai in posse: no isco inue ti che intzudhis! ◊ si che intzudhiat in totue fintzas si no bi aiat logu ◊ si no intzudhis, cun totu custas màchinas no colas mai! ◊ a ue ses intzudhindhe: no bides chi no che at logu?!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
enfoncer,
s'introduire,
se faufiler
Inglese
to hammer,
to enter,
to slip in
Spagnolo
clavar,
introducir
Italiano
conficcare,
introdursi,
intrufolarsi,
ficcarsi
Tedesco
einschlagen,
sich einschleichen,
sich bringen.
màgiu 1 , nm: màgliu,
mallu,
maxu 1,
mazu 1 Definizione
genia de massa manna de linna, tundha (est unu cantu de trunchedhu curtzu cun duos cricos de ferru e una màniga) po iscúdere mescamente isperrandho linna; orrugu curtzu de linna a cannone, ifinigau a una parte coment'e po fàere un'asa po dhu pigare a una manu, po sighire a pistare linu ogronau (o fintzes laore àrridu); pedra de argiola / conca de mallu = sa cria de sa rana, conconi, culivúrria (ma est fintzes unu pische); conca de mazu = parapunta
Frasi
e unu cropu de mallu a su pistidhu dhi dòngiant! ◊ addobbaiat cun su màgiu fintzas a segare su nodu ◊ ndi bodhemus s'ispiga e dha pistamus cun su mallu ◊ cun su màgiu e is cotzas ispacaus is truncos mannos
2.
s'àcua est prena de concas de mallu
Cognomi e Proverbi
smb:
Mallus
Terminologia scientifica
ans
Etimo
ltn.
malleus
Traduzioni
Francese
maillet
Inglese
hammer
Spagnolo
mazo
Italiano
màglio,
mazzapìcchio
Tedesco
Holzhammer.
maltedhàre , vrb: ammartedhai,
martedhae,
martedhai,
martedhare,
martedhari Definizione
trebballare a martedhu; istare a cropos giaendho ifadu, acropandho, iscudendho; èssere a tochedhos, portare su coro a atzàpidos / martedhai s'arràmini = triballare cun su puntu s'isterzu de ràmine pro li fàghere sas mustras; martedhae is matas = sinnalare sas àrbures de ndhe segare
Sinonimi e contrari
martzedhare,
pichedhai
Frasi
su ferreri est martedhendi preparendi is ainas ◊ apu biu fadendu unu cardaxu e aintru ci fiant trinta arramanajus martedhendu e s'unu no s'intendiat cun s'àteru…
2.
apo seradu su coro maltedhèndhemi in su petus ◊ s'anzone zughet su coro martedhendhe
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
marteler
Inglese
to hammer
Spagnolo
martillear,
martillar
Italiano
martellare
Tedesco
hämmern.
maltédhu , nm: maltzedhu,
marcedhu,
martedhu,
martzedhu,
matzedhu Definizione
aina (prus che àteru de atzàrgiu) fata de un'orrugu piticu cun duas partes diferentes (una a conca, s'àtera cun d-un'atza atundhada o pinna), s'ogu in mesu po intrare una màniga curtza de pigare a una manu a iscúdere: is martedhos funt de diferentes genias segundhu chi serbint a su ferreri, a su mastruàscia, a su sabbateri, a su maistu de muru, a su picapedreri, a su cardareri o àteru
Frasi
so che a su ferru caldu tra s'incódina e su maltedhu ◊ su matzedhu est frimmu in s'incúdine ◊ a martzedhu, pala e picu li mintemis codhu
Cognomi e Proverbi
smb:
Marceddu, Marteddu, Marzeddu, Mateddu
Terminologia scientifica
ans
Etimo
ltn.
martellum
Traduzioni
Francese
marteau
Inglese
hammer
Spagnolo
martillo
Italiano
martèllo
Tedesco
Hammer.
màssa , nf: matza Definizione
aina de ferru, genia de martedhu mannu cun màniga longa de pigare a duas manos, a duas concas o fintzes a una conca e un'atza atundada po magiare ferru o segare pedra
Frasi
pones subra s'incódine su mundhu e cun sa matza sas gobbas li sanas ◊ torrant cun custa grandhe matza e segadu ant sas cadenas ◊ ant ispianadu s'ispuntone a fortza de matza e de minas
Cognomi e Proverbi
smb:
Mazza
Terminologia scientifica
ans
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
masse,
maillet
Inglese
club,
hammer
Spagnolo
cachiporra,
maza
Italiano
mazza,
màglio
Tedesco
Hammer.
tochedhàre , vrb: tzochedhai Definizione
fàere tzàcurru acropandho, tocandho a iscudidura: si narat meda de su coro candho trebballat cun isfortzu e lestresa, e fintzes de unu dolore candho si sentit coment'e a puntas
Sinonimi e contrari
ammartedhai
/
dubbussare,
dumbulare,
picare 2,
sacai,
tochitae,
trochedhare,
tzacarrai,
tzocai
Frasi
s'intendhet unu tochedhendhe a bistrale, seghendhe linna
2.
mi est tochedhendhe custu pódhighe segadu: signale chi mi devet martzire
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
battre,
taper
Inglese
to hammer,
to throb
Spagnolo
latir
Italiano
bàttere,
pulsare
Tedesco
schlagen.