aferràda , nf Definizione
su aferrare; fintzes afracada, atacu de briga
Sinonimi e contrari
cafadura,
leada,
picada 2
Frasi
s'aferrada chi li at fatu, l'at imboladu a terra
2.
t'apu fatu cuss'aferrada po filla mia: iscusamí, ma fui inchieta ca isciu chi dh'as tragallada!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
prise
Inglese
hold
Spagnolo
aferramiento
Italiano
présa
Tedesco
Fassen.
aggàntzu , nm Definizione
cosa a ue agganciare, nau fintzes po iscusa, cosa chi si narat o chi si faet coment'e iscusa
Sinonimi e contrari
acantzadorju,
achirru
/
arraghèscia,
irbortu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
point d'appui
Inglese
hold
Spagnolo
agarradero,
asidero
Italiano
appìglio
Tedesco
Haltepunkt,
Vorwand.
apompiài, apompiàre , vrb: pompiai Definizione
castiare, furriare is ogos a ccn. parte o cosa po dha bíere; tènnere sa capacidade de aguantare una dificurtade, de fàere un'isfortzu, mantènnere
Sinonimi e contrari
abbadiai,
allutzare,
annotare,
cadebai,
castiai,
isperare 1,
labai,
mirai
/
abbabiai,
agguantai,
ammantènnere,
apoderae,
rèere
Frasi
apómpiadi in s'isprigu! ◊ su pitzinnu colaiat sas oras de iscola apompianne a foras
2.
apómpia a forti chi no ti arruat, lah! ◊ apómpia s'iscala! ◊ candu unu est giòvunu apómpiat trabballu meda ◊ candu fait bentu forti, medas si apómpiant po no arrui
Traduzioni
Francese
regarder,
tenir
Inglese
to look,
to hold
Spagnolo
mirar,
aguantar
Italiano
guardare,
règgere
Tedesco
anschauen,
halten.
poderàe, poderàere, poderài, poderàre , vrb: apoderai*,
poterare Definizione
pigare, aferrare cun is manos una cosa, prus che àteru po dh'agguantare firma, ma si narat fintzes in su sensu de tènnere sa fortza o passiéntzia de portare unu pesu (nau fintzes de cosa, de unu materiale po sa fortilesa chi tenet) o un'istrobbu, de padire una dificurtade, in su sensu de badrare, amparare
Sinonimi e contrari
abbabiai,
afoderare,
afuncenare,
agguantai,
ammantènnere,
apompiai,
leare,
rèzere
/
guardai
/
durai
Modi di dire
csn:
poderaisí, poderàresi de fàghere una cosa = muntenneresindhe, lassare istare de la fàghere, agguantare o istaresindhe chentza la fàghere; poderai una promissa = muntènnere sa promissa, fàghere su chi si est impromissu
Frasi
podera frimma s'iscala! ◊ podera custus coranta sodhus e bai luegu a ci dhus portai! ◊ poderai is bratzus, agiudaimí a dhu bistí! ◊ cantu ca no mi donat fidàntzia, poderissí is sigarrus e adiosu! ◊ is féminas a gropas de cuadhu fiant poderadas a istrintu a su maridu
2.
su chi contat est su gradinu aba si tenit is peis: cussu est su chi depit poderai! ◊ poderat fatiga veti una pariga de oras ◊ chini at a poderai finas a s'úrtimu, Deus dh'at a salvai
3.
no mi l'apo pótidu poderare e bi l'apo nadu! ◊ si poderat, circat de no biri is cosas chi portat ananti de is ogus ◊ no fait a si poderai, su cristianu! ◊ dèu sa promissa dha poderu! ◊ po no fai bregúngia mi ndi seu poderau de nci dha fuliai cussa cosa, ma no est bona!
4.
Santu Basile bellu, poderamidhu sanu custu pipiu!
Traduzioni
Francese
tenir
Inglese
to hold
Spagnolo
sujetar,
soportar
Italiano
tenére
Tedesco
halten.
repítere , vrb: arrapiti,
ripítere,
repítiri Definizione
nàrrere o fàere torra sa cosa; mescamente istare a ora meda faendho una cosa, baliare un'isfortzu, una dificurtade; arrespòndhere a su chi narat s'àteru, mescamente a su chi narat su mannu
Sinonimi e contrari
agguantare,
repetire
/
abbetiae
2.
pesadu za so: tocat a bídere si bi repito, ca so débbile! ◊ a caminare meda deo no bi repito! ◊ e chie bi repitit a triballare gai a irfortzu a tota die?! ◊ e chie bi podet repítere in totu cussa calura: bi ndh'at de s'iscazare!…◊ azis fàmine ma repitide: su mànigu est bell'e cotu ◊ sos abbrítios mi at dadu de connòschere su bonu e su malu: pro cussu est chi repito (Limbudu)◊ tota die chentza manigare no si bi repitit
Etimo
itl.
ripetere
Traduzioni
Francese
résister
Inglese
to hold out
Spagnolo
resistir
Italiano
resìstere,
tener duro
Tedesco
standhalten.
tratèniri, tratènnere, tratènniri , vrb Definizione
istare, ibertare unu tanti de tempus; fàere abbarrare, fàere ibertare; fintzes ostènnere, transire o fàere a mancu de fàere una cosa / pps. tratesu, traténniu; tratenni su respiru = abbarrare unu pagu chentza torrare àlidu
Sinonimi e contrari
addurae,
arreare,
illesinare,
istentae
| ctr.
andai
Frasi
si tratenit su tanti chi serbit po fai sa cosa ◊ no mi tratenzo ca tenzo presse ◊ in sa posta bi aiat zente e apo tratesu ◊ so andhendhe, no poto tratènnere ◊ apo tratesu a ti rispòndhere pro t'iscríere in poesia ◊ si est traténniu fintzas a tardu ma no bidiat s'ora de si ndi andai ◊ e meda che tratenes in bidha?◊ tratenedesi, fostè, tziu Antiogu!
2.
mi ant tratesu in domo de Fulanu: pro cussu no so torradu luego ◊ toca, trateni is assuconis!
3.
no isciu cumenti mi seu poderau de dh'ai aferrau… Mi seu traténniu ca fiaus in logu beneditu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rester,
entretenir
Inglese
to hold,
to keep oneself,
to engage
Spagnolo
quedarse,
retener
Italiano
trattenérsi,
trattenére,
intrattenére
Tedesco
bleiben,
aufhalten,
unterhalten.
tratésu , pps, agt Definizione
de tratènnere; chi dh'ant fatu ibertare o no at fatu a si mòvere
Sinonimi e contrari
traténniu
/
bistentadu
Frasi
su Píscamu si est tratesu arrejonendhe cun sa zente ◊ intra, e iscusa si t'apo tratesu fora! ◊ mi so tratesu annotendhe cudha cosa ◊ ti prego tantu de m'iscusare si a tie cust'ora apo tratesu
2.
fia tratesu legendhe
Traduzioni
Francese
resté,
retenu,
entretenu
Inglese
kept,
hold
Spagnolo
quedado,
retenido
Italiano
trattenuto
Tedesco
aufgehalten.