anciànu , agt, nm: (an-ci-a-nu)
ansianu,
antzianu Definizione
chi o chie est intrau in tempus, chi che tenet annos meda
Sinonimi e contrari
béciu,
mannu
| ctr.
giòvanu,
pisedhu
2.
is ansianus bolint agiudu! ◊ un'ansianu comente faeis a nci dhu trangulai a logu gasi atesu?
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
âgé
Inglese
old (man)
Spagnolo
anciano,
viejo
Italiano
anziano
Tedesco
betagt,
Alte.
anníciu , agt, nm: annicru,
annígiu,
annígliu,
anniglu,
annigru,
annigu,
annirgu,
anniu,
annixu Definizione
porchedhu, vitellu, cuadhu, angione o àteru pegus de calecunu annu, passau s’annu
Sinonimi e contrari
annigrotu,
annorinedhu,
tentógliu
Frasi
s'anníciu est in sa giota, su crapitu est a brincos, in sa pinneta apedhat su catzedhu
2.
sunt pulpuzos de peta de porcu anniju pesadu a mannalitinu
Terminologia scientifica
anall
Etimo
ltn.
annic(u)lus
Traduzioni
Francese
animal de la ferme agé de deux ans
Inglese
one years old cattle
Spagnolo
añojo
Italiano
annìcolo
Tedesco
einjähriges Tier.
annícra , nf: annixa Definizione
pegus fémina de unu o duos annos
Traduzioni
Francese
femelle agée de deus ans
Inglese
two years old female cattle
Spagnolo
añoja
Italiano
annìcola
Tedesco
einjähriges Tier.
assenecàre, assenegàe, assenegàre , vrb: senecare Definizione
fàere a béciu, antzianu; nau de matas, èssere o fàere begra, bècia; assenegae = fàere a bémida, assupare
Sinonimi e contrari
imbeciai,
imbedustare
/
abbrecare,
imbecrare
/
abbatimare,
assupai
Frasi
dami s'arcanu tou, o tempus, chi piús nou ti faghet cantu piús ti assènegas! (T.Rubattu)◊ assenegadas domitas biancas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
vieillir
Inglese
to get old
Spagnolo
envejecer
Italiano
invecchiare
Tedesco
alt werden.
badústu , agt, nm, nf: bedussu,
bedustu,
bidusta,
bidustu,
vedustu Definizione
nau de gente, chi est intrau in tempus, béciu; de animale, brebeighedha de duos annos, brebè chi at angiau duos annos; nau de terra, chi dh'ant laorada s'annu innanti
Sinonimi e contrari
béciu,
mannu
/
bisustu
| ctr.
giòvanu,
minore
Modi di dire
csn:
baghiana/u b. = baghiana/u intrada/u in tempus, no prus zòvana/u; moju b. = de s'annu coladu, cun puzone de s'annu innanti
Frasi
giòvanu chi t'incontres o bidustu, as a intèndhere piaghere e gustu de torrare a sa bidha chi ses nadu
2.
su bedustu no si che podet leare a su massazu: tocat a bi lu lassare s'annu ifatu puru
Etimo
ltn.
vetustus
Traduzioni
Francese
vieux
Inglese
old man
Spagnolo
viejo
Italiano
vècchio
Tedesco
alt,
Alte.
becèsa , nf: betzesa,
vecesa Definizione
su èssere bècios, s'úrtimu tempus de una vida candho sa persona, fintzes sana, si derruet / a sa b. sa pigota = fàghere una cosa – che a su fatzinu a betzu – candho no est prus tempus, candho no serbit prus (nadu prus che àteru de unu cumportamentu)
Sinonimi e contrari
ansianidade
| ctr.
gioventura,
picinnia
Frasi
sa betzesa mi est sighindhe! ◊ sa becesa de Batista Nuxis, chi ndi dhi essiat sa farrixedha de is genugus ◊ a is becesas si gosat sa giubbilatzioni ◊ giai ndhe faet, totu, de brullas sa becesa: candho fio picioca non dhos intendhia is peis fritos! ◊ babbu e mamma sunt benindho in becesa!
Cognomi e Proverbi
prb:
a is becesas camisa arrandada
Terminologia scientifica
vda
Traduzioni
Francese
vieillesse
Inglese
old age
Spagnolo
vejez
Italiano
vecchiàia
Tedesco
Alter.
becióngiu , agt: betzonzu,
vetzontzu Definizione
unu pagu béciu
Sinonimi e contrari
becitedhu
| ctr.
giovunedhu
Frasi
a su pipiu po giogare sa mama dhi at istérriu una burrighedha beciòngia in terra
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
vieillot
Inglese
rather old
Spagnolo
un poco viejo
Italiano
vecchiòtto
Tedesco
ziemlich alt.
becitédhu , agt, nm Definizione
min. de béciu, betzedhu; ómine béciu meda, betzaredhu
Sinonimi e contrari
becedhu,
becióngiu,
betzaredhu
| ctr.
giovunedhu
Traduzioni
Francese
petit vieux,
vieillot
Inglese
old man
Spagnolo
viejales
Italiano
vecchiétto
Tedesco
ziemlich alt,
altes Männlein.
béciu , agt, nm: betzu,
véciu Definizione
intrau in tempus, chi tenet tempus meda; nau de cosa, de trastu, chi no ndhe balet prus, chi est ispaciau; segundhu de ite si narat, chi est fatu in sa mota giusta o prus adata po calecuna cosa (es. casu betzu = sicau, bonu po tratagasare puru, binu betzu = de s'annu o de annos innanti de s'annada currente); giogandho a tòmbola, su betzu est su noranta / min. becedhu, betzaredhu, betzedhu, becigedhu, becitedhu
Sinonimi e contrari
ancianu,
becru
| ctr.
nobu,
giòvunu
Modi di dire
csn:
betzu predale = béciu meda meda, comenti a is perdas; b. cadrudhu = mali pigau, béciu meda, chi fait farrixedha…
Frasi
béciu fiat Batista Nuxis, ca bogàt farrixedha de is genugus! ◊ est bénnidu betzu meda e malesanu ◊ candho mi ant bidu betzu e arrimadu, ca no batia prus perunu frutu mi ant che un'istratzu fuliadu ◊ tantas cosas si ndi andant cun is bècios chi morint
2.
de tantu patire ndhe so betzu!
Cognomi e Proverbi
smb:
Becciu, Betza, Betzu, Bezza, Bezzu, (Ezza)
/
prb:
a cuadhu béciu funi noa ◊ sa nassa bècia si ndi frigat de sa noa ◊ su betzu batit su nou
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
vieux
Inglese
old man
Spagnolo
viejo
Italiano
vècchio,
stagionato
Tedesco
alt,
Alte.
beciúmini , nm: betzúmene,
vetzúmene Definizione
cosas bècias
Sinonimi e contrari
becioi,
ciméria
Traduzioni
Francese
vieilleries
Inglese
old things
Spagnolo
antigualla
Italiano
vecchiume
Tedesco
Plunder.
bécru , agt: bexu,
begru,
brecu Definizione
nau de linna, chi est bècia; nau de erbas, chi si funt intostadas, fatas linnosas; si narat de gente puru, ma prus che àteru a brulla
Sinonimi e contrari
béciu,
blagadinu,
casale
/
intostadu,
tostu
/
prudigadu
| ctr.
noàdile,
giòvunu,
modhe
Frasi
a sas àrbures si ndhe lis segant sas naes begras pro bogare linna noa ◊ sos ramos bogant annoizos dae s'antigu mutzu truncu bexu (S.Casu)◊ bi at un'alvuredu de nughes bexas
Etimo
ltn.
vec(u)lus
Traduzioni
Francese
vieux
Inglese
old,
hoary
Spagnolo
añejo,
añoso
Italiano
annóso,
tiglióso
Tedesco
alt.
chentenàgliu, chentenàju, chentenàriu , agt, nm Definizione
de chentu annos, chi o chie tenet chent'annos, a is chent'annos de calecuna cosa
Frasi
su chentenàgliu si est pesatu ritzu: De bidha fraicata in locu artu sono!
Traduzioni
Francese
centenaire
Inglese
hundred-year old,
centenarian,
centenary
Spagnolo
centenario
Italiano
centenàrio
Tedesco
hundertjährig,
Hundertjährige.
ciméria , nf Definizione
cosas bècias
Sinonimi e contrari
beciúmini
Traduzioni
Francese
vieilleries
Inglese
old things
Spagnolo
antigualla
Italiano
vecchiume
Tedesco
Plunder.
ciúrra , nf: giurra,
tzurra* Definizione
brebè bècia, mescamente totu male andhada, làngia
Sinonimi e contrari
bodha,
busale,
giurrita,
tzica 1
Traduzioni
Francese
vieille brebis
Inglese
old sheep
Spagnolo
oveja vieja
Italiano
pècora vècchia
Tedesco
altes Schaf.
imbeciài , vrb: imbeciare,
imbetzare,
immetzare Definizione
fàere béciu, a béciu, antzianu, pèrdere is fortzas e is calidades de su giòvono, de sa cosa noa
Sinonimi e contrari
annosigai,
assenecare,
imbedustare
/
abbrecare,
imbecrare,
imbetzire
| ctr.
annoai 1,
apitzinnare,
impisedhire,
ingiovanèssiri
Frasi
in duos meses ti ses imbetzada ◊ giaghi est tanta s'antua chi mi dant, de imbetzare mi benit sa gana ◊ si nch'est imbeciau ◊ t'imbèciant is malis allenus ◊ una domo non restat noa, ma s’imbetzat e si derruet che a totu sas cosas ◊ in cuss'ambiente soe nàssiu, créssiu e imbeciau ◊ megu de m'imbeciai dogna dí de prus!
Cognomi e Proverbi
prb:
su male continu imbetzat sa zente
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
vieillir
Inglese
to make old
Spagnolo
envejecer
Italiano
invecchiare
Tedesco
alt werden.
imbegràdu , pps, agt Definizione
de imbegrare; nau de linna, chi est begra, bècia giai in sa mata
Sinonimi e contrari
imbetzau
| ctr.
noàdile
Traduzioni
Francese
vieux
Inglese
old
Spagnolo
añoso
Italiano
annóso
Tedesco
alt.
majonèta , nf Definizione
genia de fémina bècia, fata a pentzamentu, chi nanca iat a bènnere su note de Pasca de is Tres Gurrès a batire giogos a is piciochedhos…
Sinonimi e contrari
befana
Terminologia scientifica
fnt
Traduzioni
Francese
"befana"
Inglese
befana (kindly old witch who brings children toys at Epiphany)
Spagnolo
vieja que trae regalos a los niños para los Reyes
Italiano
befana
Tedesco
Befana,
alte,
gerechte Hexe,
die,
nach der italienischen Volksüberlieferung.
promòres , nm pl Definizione
is mannos, is antzianos
Etimo
ltn.
primores
Traduzioni
Francese
les personnes âgées
Inglese
old men
Spagnolo
los mayores
Italiano
gli anziani,
i maggióri
Tedesco
die Alten.
travonéri , agt, nm Definizione
nau de ccn., chi est o portat trassas malas
Sinonimi e contrari
ammalisciadu,
malisciosu,
trassadori,
trasseri
Traduzioni
Francese
rusé,
vieux renard
Inglese
old fox
Spagnolo
zorrón
Italiano
scaltro,
volpóne
Tedesco
schlau.