abbizósicu, abbizósu , agt Definizione
chi est de abbizu, chi si acatat de totu, chi istat a s'avértida, a origas allutas, atentu po bíere o intèndhere totu
Sinonimi e contrari
abbizaghe,
avillante
/
abbistu,
billanti
Frasi
tenzo unu cane abbizósicu ◊ tue, fizu de su pópulu, ses semper abbizósicu ◊ su sindhacau bi fit, ma fit abbizósicu solu pro fàchere pacare sa tèssera! ◊ mancari abbizósicu in medas fainas, no ischio nemmancu cantu fachiat tres punzos de casu a mesupetza s'unu ◊ su cane miu prus abizosu si est dau a zannire coment'e pesàndheche a sirvone
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
éveillé,
adroit,
diligent
Inglese
awake,
weary person ready ??
Spagnolo
avisado
Italiano
désto,
accòrto,
sollécito
Tedesco
aufgewegt,
umsichtig,
rasch.
adasiàu , pps, agt: addaxadu,
addasiau Definizione
de adasiai; nau de ccn., chi si dha leat tropu addàsiu, abbellu, chentza presse nudha; chi est fàcile o bonu a fàere, chi no ponet presse o pentzamentos / a s'addasiada = abbellu, in manera pàsida
Sinonimi e contrari
cagallente,
dasianu,
immajonadu
| ctr.
coidadosu,
fúliu,
impressidu,
lestru
2.
candu proit totu adasiau parit chi no prengat is piscinas ◊ no s'intendhet piús s'addajadu passu de su tzapu ◊ sa tzonca fit cantendhe addasiada su lamentu sou ◊ fiat caminendu cun passu lébiu, aguali, addasiau
3.
innoghe za si faghet vida addasiada!
4.
mi seu acostiau a su torradroxu a s’addasiada po no trumbullai su bestiàmini
Terminologia scientifica
ntl
Traduzioni
Francese
lent
Inglese
slow
Spagnolo
tardado,
lento,
tardo
Italiano
indugiato,
lènto,
pòco sollécito
Tedesco
sich verbreitet,
langsam.
coidadósu , agt, nm: cuidadosu,
cuidatosu Definizione
chi o chie tenet o portat coidau, lestresa, faendho is cosas
Sinonimi e contrari
coidosu,
contipizosu,
lestru
| ctr.
adasiau,
cagallente,
immajonadu
Frasi
che essit coidadosa a s'ortu e la bido aferrendhe unu furcalzu! ◊ si ti pedit unu giolminu, curre coidadosu a su giardinu! ◊ ómine dormidore, pagu cuidadosu ◊ candho su babbu mustrat coidadu est coidadosu su fizu puru
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
diligent,
prévenant
Inglese
solicitous
Spagnolo
cuidadoso,
celoso
Italiano
solèrte,
sollécito,
premuróso
Tedesco
emsig,
eilfertig.
léstru , agt, nm, avb: lestu,
lésturu Definizione
chi o chie faet o si movet impresse, in pag'ora, in pagu tempus: s'impreat coment'e agt. e coment'e avb. (ma cuncordat che a s'agt. etotu)/ avb.: a sa lestra = in lestresa; crèsciri a lestru (allestru), de lestru = impresse; a lestru = a presse, luego
Sinonimi e contrari
fruscu 1
| ctr.
adasiau,
cagallente,
immajonadu
Frasi
est lestru faghindhe sa cosa: no istat duiddui, no! ◊ isse est lestru manighendhe e lestru triballendhe ◊ est lesta lesta, che pisci in logu de festa ◊ est lésturu che unu gatu, che focu, che lampu, che furitu, che balla de iscupeta ◊ cantu bramo in s'ispàtziu bolare comente lestru est su pensamentu!
2.
su mundhu est de sos lestros
3.
a lestru o a tardu at a bènnere ◊ si poniant a lestu un'isciallu acapiau in conca e fuiant, cun s'afinu in su gúturu ◊ faghe lestru!, faghide lestros! ◊ si caminamus lestros assuprimus chito
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
rapide
Inglese
swift
Spagnolo
rápido,
pronto
Italiano
lèsto,
svèlto,
sollécito
Tedesco
flink.
pedinósu , agt: pidinosu Definizione
nau de ccn., chi tenet pidinu, pentzamentu, contivígiu
Sinonimi e contrari
apidinadu,
apinnicadu,
apremuradu,
pinnicosu
| ctr.
discodiau,
trascuradu
Frasi
za est pidinosu pro triballare: su manzanu petzi ndhe lu bides pesadu, chito chito ◊ pisedha pidinosa: no bi at bisonzu de bi las nàrrere, sas cosas, za bi pessat!
2.
candho fit bajanu no teniat oriolos e ne pensamentos de crios e ne de muzere pidinosa
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
prompt
Inglese
prompt
Spagnolo
solícito,
celoso
Italiano
sollécito
Tedesco
eifrig,
fürsorglich.