aprèsse, aprèssi , avb Definizione a presse: de innoghe a pagu, chentza istentare Sinonimi e contrari lueco Frasi custa cosa cheret fata apresse, ca sinono si che andhat male ◊ apressi nos eus a biri Etimo srd. Traduzioni Francese bientôt Inglese very soon Spagnolo pronto, enseguida Italiano fra pòco, prèsto Tedesco bald.

chíci , avb, nm, agt: chício, chissi, chito, chitzi, chitzo, chitzu 1 Definizione nau de tempus, ora antibitzada, chi benit innanti a cunfrontu de un'àtera calesiògiat ora de sa die, ma mescamente nau de su mengianu cantu prima po s'ora chi si costumat a si ndhe pesare / min. chitzixedhu = su mengianu a bonora, chito meda, chito chito Sinonimi e contrari cisso | ctr. trigadiu, taldu Modi di dire csn: chito chito = a chitzi meda; in chitzi = a su chitzi; chitzi mannu = chito meda; a parte de chitzu = candho comintzat a èssere chito, su manzanu, chito etotu Frasi aisetade, tantu est chito! ◊ mi parit chitzixedhu, ancora! ◊ poburitu de mei, chi seu ghimallendi de chitzi mannu fintzas a merí! ◊ bae como, gai torras chito ◊ istasero mi che corco chito ca manzanu peso a sas bàtoro ◊ est arribbau chitzi chitzi, cumentzendi a fai arboris ◊ che semus essidos chito chito a múrghere sa robba 2. fint móvidos su chito ◊ andas dónnia chitzi a iscurtai sa missa ◊ mammai est pesada de chitzi mannu ◊ Antoni cussu chitzi ci fiat essiu po andai a cassa ◊ issu partit a su chitzu po andai a su sartu 3. una manzana chita che la ponzei currendhe in su casifíciu Cognomi e Proverbi prb: si cheres vívere sanu pesa chito su manzanu Terminologia scientifica sdi Etimo ltn. cito/citius Traduzioni Francese de bonne heure, tôt Inglese early Spagnolo pronto Italiano prèsto, di buonóra Tedesco früh.

císso, císsu , avb: citzu, gissu Definizione chitzo, a bon'ora, tempus antibitzau si est postu apare cun àter'ora apustis, ma mescamente nau de su mengianu cantu prima (fintzes innanti de abbrèschere) Sinonimi e contrari chici* | ctr. taldu, trigadiu Frasi est ancora iscuriu candu a cissu mi ndi pesu ◊ su fixu est torrau custu citzu ◊ tocat a si ndi pesai a cissu po acodiri a pigai su postali Terminologia scientifica tpc Traduzioni Francese tôt, de bonne heure Inglese early Spagnolo pronto, temprano Italiano prèsto Tedesco früh.

desucúnas , avb: desuncuna, desuncunas Definizione de un'improntu, de irbotu, de botu, de repenti, a s'ispessada Sinonimi e contrari desupetoni, induninduna, totinduna Frasi bella madixedha, ti poniast in is pértias de sermentu e desuncuna ti fuias ◊ sa morti est arribbada desuncuna ◊ si ndi fiat istrantaxau desuncuna coment'e una molla ◊ si fiat firmau de suncuna totu ispantau e iat fatu cuatru passus a coa ◊ sa tristesa de sucunas ndi dhi fuat torrada a apillai in sa faci Traduzioni Francese soudainement Inglese suddenly Spagnolo de repente, de pronto Italiano improvvisaménte Tedesco plötzlich.

léstru , agt, nm, avb: lestu, lésturu Definizione chi o chie faet o si movet impresse, in pag'ora, in pagu tempus: s'impreat coment'e agt. e coment'e avb. (ma cuncordat che a s'agt. etotu)/ avb.: a sa lestra = in lestresa; crèsciri a lestru (allestru), de lestru = impresse; a lestru = a presse, luego Sinonimi e contrari fruscu 1 | ctr. adasiau, cagallente, immajonadu Frasi est lestru faghindhe sa cosa: no istat duiddui, no! ◊ isse est lestru manighendhe e lestru triballendhe ◊ est lesta lesta, che pisci in logu de festa ◊ est lésturu che unu gatu, che focu, che lampu, che furitu, che balla de iscupeta ◊ cantu bramo in s'ispàtziu bolare comente lestru est su pensamentu! 2. su mundhu est de sos lestros 3. a lestru o a tardu at a bènnere ◊ si poniant a lestu un'isciallu acapiau in conca e fuiant, cun s'afinu in su gúturu ◊ faghe lestru!, faghide lestros! ◊ si caminamus lestros assuprimus chito Etimo itl. Traduzioni Francese rapide Inglese swift Spagnolo rápido, pronto Italiano lèsto, svèlto, sollécito Tedesco flink.

luèco , avb: alluegus, illuegu, luego, luegu, luegus Definizione de innoghe a pag'ora, pag'ora o un'iscuta apustis, fintzes deretu, chentza ibertare nudha / luego luego = deretu, itl. immediataménte; luegu pesau, luegu crocau, luegu andau = apenas pesadu, corcadu, andhadu, luego deretu apustis; apo fatu luego = apu fatu impressi, coitendi, su chi fui fendi, su chi depia fai; apo luego fatu = seu acanta de acabbai su chi seu fendi Sinonimi e contrari acoitu, luegamente Frasi no istes a s'allora allora: beni luego! ◊ li at pedidu cosa e luego bi l'at dada ◊ cras andhamus a Núoro ma torramus luego ◊ bi so andhadu e mi at pagadu luego ◊ sa mama no aiat abbertu mancu buca chi su fizu luego ch'est curtu (G.Ruju) Etimo spn. luego Traduzioni Francese tout de suite, immédiatement, aussitôt, vite Inglese at once Spagnolo enseguida, pronto Italiano sùbito, prèsto Tedesco sofort, bald, gleich, schnell.

premedíu, premedívu , agt, avb: primadiu, primariu, primidibu, primidiu, primidivu, primitiu, primmadiu, primmariu, primmediu Definizione nau pruschetotu de matedu, erbas o frutos chi creschent (ma si podet nàrrere de gente puru), chi funt is primos, chi benint allestru, fintzes innanti de su tempus issoro (a/c.: fintzes candho su foedhu tenet valore de avb. si ponet coment'e un'agt.); fintzes ora antibitzada, innanti, a cunfrontu de un'àtera Sinonimi e contrari cabidraxu, incàbudu, primadiarzu / cdh. primarincu | ctr. coàinu, coinàlgiu, redadiu, sagotzianu Frasi sa méndhula primmaria est in fiore ◊ falaiant su manzanu a s'altzada de s'istella primmaria ◊ dhi at mandau cincu figus primarias ◊ sa mela de Santuanni est mela primaria ◊ premediu meda, ocannu, s'istiu! ◊ cussas pinturas no mi piaghiant meda ca no fia capatze de ndhe cumprèndhere s'alte primidia (P.Gajas) 2. sos laores ant fatu premedios ◊ ancora est premediu a betare basolu ◊ in làmpadas mi chirco messonzu de orju ca fachet primidibu ◊ aiat próitu e a capitanni su terrinu fit rúpitu primitiu 3. premediu ti ndhe ses bénnidu: aite ti ndhe ghiraias goi chito?! ◊ no ti che andhes premediu, a su dutore, ca tantu innantis de cudh'ora no abberit! Etimo ltn. primitivus Traduzioni Francese précoce, hâtif Inglese early, timely Spagnolo temprano, pronto Italiano primatìccio, precòce, tempestivo, anzitèmpo Tedesco frühreif, rechtzeitig.

«« Cerca di nuovo