dúmida , nf: dúmmida Definizione
muina, sonu coment'e de cosa chi girat fúlia, nau pruschetotu de sa bardúfola, ma fintzes su fragassu de su fogu abbruxandho a fràmmula meda, zúmiu de bentu, de muscone
Sinonimi e contrari
drínnida,
zúmiu
Frasi
est tenendhe su focu a dúmidas de frama (G.Piga)◊ sas chícheras, chicherandhe a totu dúmida, irmedhighinabant a totus, zente e boes ◊ su bentu a dúmmida pilisat montes, badhes, chelu e mare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tournoiement,
crépitement
Inglese
crackilng
Spagnolo
trino,
estallido,
chisporroteo
Italiano
prillo,
crepitìo
Tedesco
Schwirren,
Geknister.
tracàda , nf Definizione
su tracare; fintzes s'isperrada chi si faet in sa linna candho tracat
Sinonimi e contrari
tzacarrada
/
afilada,
isperrada,
tzacadura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
crépitation
Inglese
crackling
Spagnolo
chasquido
Italiano
crepitazióne
Tedesco
Geknister.
trachédhu , nm: traghedhu,
tróchedhu Definizione
su trachedhare; sonu coment'e de cosa àrrida e tostada segandho / t. de dentes = tzàcurru fatu a dentes faendho mòvere is barras a dentes sidhias
Sinonimi e contrari
istrachidhadura,
rúmulu,
tràchida,
trachidada,
tzacarrada,
tzacàrridu
Frasi
unu corbu a trachedhu mi che ischidat de irbotu ◊ sont mannicanne tzuculate a tróchedhu ◊ de meriadorzu movet su masone in paschimenta, a lucore de luna in s'istula a gramuzu e a trachedhu ◊ su pane de fresa àrridu si mànigat a traghedhu ◊ candho sas berbeghes remuzant ossu de olia s'intendhent a traghedhu
2.
Elias si aiat intesu sa carena artudhada e si fit torrau a sèdere a trachedhu de dentes (S.Spiggia)◊ in sa mandra s'intendhet sa robba gramuzandhe a trachedhu de barras
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
crépitement
Inglese
creaking
Spagnolo
estallido,
chisporroteo,
crepitación
Italiano
crepitìo,
stridóre,
scròcchio
Tedesco
Geknister.
tràchida , nf: tràchita,
tràxida Definizione
genia de sonu de linna isperrandho, de cosa àrrida segandho, linna frisca cun fògia abbruxandho
Sinonimi e contrari
trachedhada,
trachedhu,
trachidada,
tzacarrada
Frasi
a tràchitas fachent sas dentes, sos tronos, su fogu ◊ no s'intendhet de sa gherra sas tràchidas de fogu totu in tundhu ◊ si est intesa sa tràchida de sos ossos ◊ est sensada sa tràchida de sa trébbia ◊ in piata bi sunt sos ballos a tràchida
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
crépitement
Inglese
rattle
Spagnolo
chasquido,
chisporroteo,
crujido
Italiano
scricchiolìo,
crepitìo
Tedesco
Geknarre,
Geknister.
trachidàda , nf: traghidada Definizione
su trachidare
Sinonimi e contrari
intronnu,
isbómbiu,
istrachidhadura,
tràchida,
trechetada,
tzacarrada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
crépitement
Inglese
crash
Spagnolo
crepitación
Italiano
crepitìo,
fragóre
Tedesco
Geknister,
Getöse.
tzacarèdha , nf: itzacarredha,
tzacarredha 1 Definizione
tzàcurru sighiu; furriadòrgia, arrana de canna, genia de aina po sonare in chida santa, o fintzes una genia de matraca fata cun tres tauledhas chi faent sonu iscudendhosi apare e fintzes su tzàcurru etotu; pipiriolu, pitariolu de canna de fenu; canna isperrada chi is bingiateris faiant tzacurrare po isciuliare is pigiones; aligusta pitica; genia de àghina niedha / èssiri una tz. = nau de ccn., abbarrare sèmpere foedhandho, a barra posta
Sinonimi e contrari
stóchidu,
trachedhu,
tzacàrridu
/
straciarana,
tzaculitas 1
/
tzacaredhu,
tzacarradore
Frasi
portàt is ogus giai allugerraus de su fogu arrabiosu de is fosilis e in is origas sa tzacarredha de sa mitràglia
2.
comenti a castiadori fiat bellu: cun sa tzacarredha in manu fadiat su fúrria fúrria in mesu de is giualis e su pilloni passàt atesu ◊ mi at lassau sa tzacarredha po agordai sa bíngia
Terminologia scientifica
sjl, crx
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
crépitement,
petite langouste
Inglese
rattle,
small lobster
Spagnolo
estallido,
pequeña langosta
Italiano
crepitìo,
aragostèlla
Tedesco
Geknister,
Heuschreckenkrebs.
tzacàrridu , nm: tzacarru,
tzàcurru Definizione
su tzacarrai, sonu o tzàcurru a sa sighia coment'e de cosa àrrida o chídrina segandho, abbruxandho, fintzes traghedhu o tzàcurru de dentes
Sinonimi e contrari
isbómbiu,
isbomborada,
trachedhu,
trachidada,
tzacariu,
tzacarrada,
tzacarredha 1,
tzancurru
Frasi
si pesànt is trumbutus pariant tzacàrridus de linna frisca passionendu po fogu ◊ a candu intendeus custu tzacarru mannu pariat tronu ◊ s'intendit su tzacàrridu de s'erba chi tenit a pampa ◊ a mimmi mi pigat a tzàcurru de barras
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
crépitement,
éclatement,
fracas
Inglese
crackling,
burst,
rumble
Spagnolo
crepitación,
estallido
Italiano
crepitìo,
scòppio,
fragóre
Tedesco
Geknister,
Bersten,
Knall.
tzàchida , nf, nm: ciàchidu,
tàchida,
tzàchidu,
tzàchiru Definizione
genia de sonu a cropu o de moida puru, forte, sighia
Sinonimi e contrari
ciacu,
iscópiu,
itzàchidu,
tracada,
tzacarrada,
tzacàrridu,
tzàcurru,
tzóchida,
tzocu
Modi di dire
csn:
tzàchida de dentes = traghedhu; tzàchidu de tronu = sciarrocada, traghidada; tzàchida de tonca = càntigu o boghe de tonca
Frasi
intendemu su tzàchidu de is ferrus acomenti fiast pudendi su sarmentu ◊ s'intendiat su tzàchidu de is ferrus de is cuadhus chi atobiamus ◊ apu inténdiu unu tzàchidu a is ossus ◊ s'intendit su tzàchidu de is bombas ◊ su tzàchidu de is tronus fait tremi is murus
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
éclatement,
craquement
Inglese
boom,
creaking
Spagnolo
estallido,
chasquido
Italiano
scòppio,
scricchiolìo
Tedesco
Bersten,
Geknister.