apojài 2, apojàre , vrb: apozare 1,
apoxare Definizione
nau de s'abba, fàere a poju, a paule, a lotzina, a foxina (ma si narat fintzes de àteru, in su sensu de arregòllere totu a unu, totu impare); pònnere in abba apojada, intrare a s'abba
Sinonimi e contrari
abburgare,
apadulare,
apajolare
/
impogiare
Frasi
in cue ca faghet a fossu bi apojat abba
2.
est menzus a ischirent a apojare totus a manera chi non si che afochet nisciunu
3.
totu sa musca apojada in sa porta est, ca bollit intrai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
former une flaque,
des flaques
Inglese
to make a thud
Spagnolo
encharcar
Italiano
farsi tónfano,
pozzànghera
Tedesco
eine Pfütze bilden.
calanzàda , nf: canangiada,
cananzada Definizione
in is camminos de su sartu, tretu inue comente apàulat s'abba sa terra abbarrat modhe modhe e a dhue passare unu che afundhat fintzes si in pitzu no si paret
Sinonimi e contrari
ludugógiu,
maldangiada
Frasi
in cussu caminu bi at cananzadas e tocat a colare ororu ◊ apo connotu cananzada de che afungare sos boes a bentre! ◊ colandhe in d-una cananzada si at illudriadu botinos e cambales
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
flaque vaseuse
Inglese
slimy puddle
Spagnolo
charco
Italiano
pozzànghera melmósa
Tedesco
Pfütze.
foghína , nf: fogina,
foxina,
fuxina Definizione
forada, fossu de abba e ludu inue s'imbuscinant is procos; fintzes cuadórgiu e crocadórgiu de animales
Sinonimi e contrari
fangàriu,
fògia 1
/
acubiladorju,
boada 1,
cuadorzu
Modi di dire
csn:
crocare a foghina (nadu de zente)= in medas totu paris in terra, comente si faghet in campu; mòrrere a foghina = aira, a muntones, a fasche; cordolinu a fogina = antunna a meda essida totu paris a mola in su matessi tretu, a tuedha, unu bàlliu
Frasi
su sirboni essit de sa foxina po currullari in padenti ◊ furint postos a conca e a pes coment'e prochedhos a foghina
2.
no isciu prus e uba m'intanai, immoi biu e non biu una foxina e intendu s'addólimu de s'erba istrumpada…◊ totu sos muscadorzos e foghinas ischit de sos buscos e serragos (B.Sulis)◊ sa mardi s'at istérriu sa fuxina ca depit angiari
3.
dhue at calidade de cordolinu chi faet a foginas ◊ unu tempus de su mummurzolu moriant a foghinas e totus fiant ispaurigaos ◊ mi ant ispérdiu una fuxina de cracangiola fendi cussu trabballu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
flaque
Inglese
puddle
Spagnolo
charco
Italiano
pozzànghera
Tedesco
Pfütze.
girí , nm: girili Definizione
paule de abba in logu o tretu fintzes largu inue su terrenu faet a fossu / lon'e irí = loni de girí, pische, una genia de lissa
Sinonimi e contrari
bedile,
pajola,
prògola,
putziaghe
Frasi
innòi su logu fait a fossu e unu tempus fiat totu unu girí ◊ ingunis fiat unu girí e dhoi cresciat su giuncu benemindi!
Terminologia scientifica
slg
Traduzioni
Francese
marécage
Inglese
marsh,
morass
Spagnolo
charca
Italiano
acquitrino,
pantano
Tedesco
Lache,
Pfütze.
lacuèdha , nf, nm: lecuedhu Definizione
lurtzina, abba apaulada, isciustura
Sinonimi e contrari
lacone,
lacuina,
làcuna,
lazu,
paulata,
paule,
tónchine
Frasi
seu spricuendi su sciampitai allirgu de una piga aintru de una lacuedha
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
flaque
Inglese
puddle
Spagnolo
charco
Italiano
pozzànghera
Tedesco
Pfütze.
lacuína , nf Definizione
forada, fossighedhu prenu de abba chi si agatat in is orrugas candho proet, madrina
Sinonimi e contrari
lacona,
lacuedha,
làcuna,
paulata,
paule,
tónchine
Frasi
su tretu de domu mia a domu de tzia mia est crutzu, ma su spàssiu est mannu puita cicu is lacuinas prus mannas, dhas istrecu e ainci m'isciundu bèni bèni!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
flaque
Inglese
puddle
Spagnolo
charco
Italiano
pozzànghera
Tedesco
Pfütze.
làzu , nm Definizione
abba apaulada, nau fintzes de abba meda in terra aintru de domo, isciustura manna, madrina
Sinonimi e contrari
lacuedha,
lacuina,
lagazu,
ludrina,
paule
Frasi
fróbbiche custu lazu de abba chi as fatu in su pamentu! ◊ in dogni logu si formant iscolos formendhe lazos, trainos, rizolos (P.Sulis)
2.
tessimus mizas de chistiones chena lòmpere a puntos de frimmesa ca intro de su lazu 'e sa brutesa bi lograt su fior'e sas persones (F.Dedola)
Etimo
cdh.
laàggju
Traduzioni
Francese
flaque
Inglese
puddle
Spagnolo
poza,
charca
Italiano
guazzo
Tedesco
Lache,
Pfütze.
lotzína , nf: lotzoina,
lucina,
lurtzina,
lutzaina,
lutzeina,
lutzina Definizione
paule de abba, abba apojada; isciustura, prus che àteru manna, aintru de domo, abbadrinu, fintzes pauledha de sàmbene comente punghent unu pegus / fai lutzina = fàghere ifustura
Sinonimi e contrari
foghina,
ifustura,
lacuina,
pantamu,
paule
Frasi
is lutzinas de su stani praxint a is pillonis ◊ dh'iant lassau in d-una lotzina de sànguni ◊ candu proit adasiau parit chi no prengat lotzoinas ◊ custa carrada sfait: seu biendi sa lucina! ◊ seus pallasina abbarrada intru de lurtzinas de ludu…◊ sa temporada at abbenau su logu, su sartu est una lutzaina prena de corropus mannus de àcua (P.Pisu)◊ currendi in bicicleta nc'est arrutu in mesu de una lucina
2.
no fatzas lutzina, ca apu apenas isciacuau!
Traduzioni
Francese
flaque
Inglese
puddle
Spagnolo
charco
Italiano
pózza,
guazzo
Tedesco
Pfütze,
Lache,
Pfuhl.
peschína , nf: pischina,
piscina,
pissina Definizione
logu, terrenu chi dhue at abba meda; paule de abba (fintzes de is errios mannos), isciustura manna; impiantu a bisura de bartza manna po nadare, in logu apertu o fintzes ammontau e serrau
Sinonimi e contrari
allagarzu,
mara,
pojale,
tónchine
2.
chin s'istratzu nche at suspiu una paja de pischinas de abba in cuchina ◊ in su riu bi at pischinas prufundhas ses metres ◊ tocai ca acostaus a s'erriu a biri is piscinas!◊ is pastoris ghetànt is brebeis in d-una piscina po dhas iscacuai in s'istadi ◊ su logu est totu a piscinas me is arrugas, comenti at própiu
3.
in bidha ant fatu sa piscina a trassa de corropu, est unu perígulu a dhoi acostai!
Etimo
ltn.
piscina
Traduzioni
Francese
marécage,
flaque,
piscine
Inglese
marsh,
puddle,
swimming pool
Spagnolo
ciénaga,
charco,
piscina
Italiano
acquitrino,
pozzànghera,
piscina
Tedesco
Sumpf,
Pfütze,
Schwimmbad.
putziàghe , nm: putzinaghe Definizione
logu o tretu inue dhue at abba apaulada
Sinonimi e contrari
bedile,
girí,
pajola,
prògola
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
marécage
Inglese
morass
Spagnolo
pantano
Italiano
pantano
Tedesco
Pfütze.
trógliu , nm: drógliu,
trólliu,
trúlliu Definizione
fossu o paule de abba comente si ndhe faet acanta a is funtanas e in is errios; logu po samunare, o samunadórgiu fatu apostadamente in bidha: una bartza manna de càbere in medas samunandho; sa bartza a ue calat s'abbagrasta in is molinos de s'ógiu; genia de fràigu a muràllia manna po arregòllere s'abba in is errios fintzes po fàere currente; fintzes sa currente de s'abba, s'abba currendho
Sinonimi e contrari
fògia 1,
pógiu
/
cdh. tisina
/
samunadorzu
/
diga,
lagu
Frasi
su riu at fatu unu trógliu tra crastos e rocas ◊ como eco s'abba cun trógliu bundhante! ◊ sa mola si moiat suta de su trógliu de s'abba ◊ sas féminas bi amus de tapulare sas bestes e de cúrrere a sos tróllios a las labare ◊ in custa bidha tróllios no bi ndh'at e benimus a su ribu ◊ bido istrampos e trúllios de ispuma
2.
in su ribu sunt fachendhe unu trólliu prus artu de unu palatu pro cullire s'abba chi falat dae sos montes
3.
li falaiant dai ojos sas làgrimas a trógliu ◊ su trógliu russu de su riu ruet in sa pischina cun rembumbu
Traduzioni
Francese
mare,
lavoir
Inglese
trough,
pool
Spagnolo
poza,
charca,
artesa
Italiano
tròscia,
pózza,
truògolo
Tedesco
Pfütze,
Trog.