aciàpa , nf, nm: aciapu, ciapa Definizione su aciapare, su cassare, leare calecuna cosa, prus che àteru in su sensu de fura prana, fata cun trassa e no a gherra / s'annu de s'a. = su 1794, candho sos Castedhajos che ant tentu e catzadu sos Piemontesos: nadu in cobertantza, fintzas tempus de furas, de afares pagu netos Sinonimi e contrari arrelantzu, bardana, fura, furóngiu, furunchia, ladratzonia, ladroneria, sdorrobbatóriu, tentura 1 Frasi s'annu de s'aciapa sa genti in Castedhu fiat narri "cíxiri" a is Piemontesus, po dhus connosci e cassai ◊ sa catzedha mia est bona in sa circa, in sa punta e in s'aciapu (D.Maccioni) Etimo srd. Traduzioni Francese volerie Inglese robbery Spagnolo robo Italiano ruberìa Tedesco Stehlen.

arraspinzàre , vrb Definizione coment'e raspare, nau in cobertantza po furare, pigare a furadura Sinonimi e contrari afuruncai, aungrare, ciaspinare, furanciulai, gastochiare, respilliai, raspinnare Etimo srd. Traduzioni Francese chaparder Inglese to pilfer Spagnolo ratear Italiano rubacchiare Tedesco stehlen.

ciapài , vrb: aciapai*, ciapare Definizione agatare (ccn. cosa) deasi comente podet capitare o cricandho; leare o cassare calecuna cosa cun is manos o àteru, nau fintzes in su sensu de furare / ciapai sa brutesa prughendi su trigu = tènnere e bogare sa malesa purghendhe Sinonimi e contrari acatare, aciocai, apaciapai, cassai, furai, segudare, tènnere / abbrancai, acafai, afarrancae aferrai, aggafai, aggarrai, agguantai, collire | ctr. lassai Frasi andhadu est e ciapat su preíderu a colore a fogu lezindhe 2. ciapeint unu cadhitu chi si lasseit carrigare ma apustis si deit a iscumbarare 3. apo ciapadu unu lèpere a latzu ◊ sa dí chi t'imparu s'arti de ciapai (L.Matta) Traduzioni Francese attraper, saisir, voler Inglese to catch, to steal Spagnolo coger, atrapar, robar Italiano acchiappare, rubare Tedesco fassen, stehlen.

furài , vrb: furare Definizione pigare a trassa o a prepoténtzia sa cosa angena po si ndhe fàere meres; su essire mancante de una cosa in sa mannària o in su pesu Sinonimi e contrari aciapai, afarrancae, afufai, arpiai, arrapare 2, arrelantzai, aungrare, craspuare, frunciare, inghitai, irrobbare, runtzinare, sdorrobbai Modi di dire csn: fàghere a su fura fura (furavura) = furàresi sa cosa s'unu cun s'àteru; betàresi a furare = atrivíresi a furare, donaisí a sa fura; furare a ogros bidentes = furai ananti de totus, a faci manna Frasi pro furare, sete làcanas! ◊ est in mancamentu ca che li ant furadu su bestiàmine ◊ tue puru ti ses betadu a furare?!◊ sa piús arte mala est su furare!◊ chi ti bolint induiri a furai, no indullast! 2. medi zustu ca sinono in mesu a meda furat! ◊ pesendhe sa cosa posta in isterzu, o fintzas imboligada in pabilu, a su pesu li furat Cognomi e Proverbi prb: chie furat ou furat pudha ◊ furat chie venit dae su mare Etimo ltn. furare Traduzioni Francese voler, dérober Inglese to steal Spagnolo robar Italiano rubare Tedesco stehlen, rauben.

ispinzàre , vrb Definizione fàere s'ispinzu, furare unu o is pinzos a ccn., calecuna cosa po dha tènnere coment'e pinzos; arretirare su pinzos giau po asseguramentu; pitzigare de ogu Sinonimi e contrari ispinzorare / pindaciai Frasi s'ómine no si depet mai ispinzare ◊ a su mortu dh'ispinzant: che dhi segant unu pagu de pilos, sas ungas, dh'imbóligant in paperi e dhu chistint 3. sa pitzinna l'apo impinnada a sa nobena de su Cossolu dae candho, ca mi l'aiant ispinzada, ch'est ruta a sa padedha budhindhe ◊ benint a ischire chi a Luguniu li aiant ispinzau sa fémina Etimo srd. Traduzioni Francese voler, jeter un sort sur qqn Inglese to rob, to cast evil-eye on s.o Spagnolo robar, aojar Italiano rubare, iettare Tedesco stehlen, den bösen Blick werfen auf.

picàre , vrb: pigae, pigai, pigare 1, pigari, pigiare, pijare, pixare Definizione betare sa manu a ccn. cosa po dh'aferrare; ingòllere e portare cosa a un'àteru logu (fintzes a furadura, a iscrufidura, a béndhua), fintzas in su sensu de menguare, bogare, fàere o lassare bènnere impare a ccn. a unu logu; foedhandho de cójuas, bòllere e fàere a pobidhu, a pobidha; foedhandho de matas chi si prantant o chi s'innestant, andhare in bonu de sighire a crèschere bogandho cambu nou de sa linna de s'iferta, betare arraighinas; foedhandho pruschetotu de su papare, digirire e suspire s'alimentu e fàere s'efetu de fàere crèschere sa carena (ma dhu narant fintzes de is foedhos e de àteru candho in chie ascurtat faent s'efetu chi depent coment'e cambiamentu de su cumportamentu); nau de istrégiu po sa mannària chi tenet, càbere, agguantare unu tanti de cosa chi si ponet; cunsiderare sa cosa de calecuna manera, mescamente cun su significau de dha fàere o carculare che un'àtera / cong. 2ˆ p. pl pighetzas Sinonimi e contrari acafai, aferrai, agganciai, aggantinare, aggarrai, agguantai, furai, leai / imbucare / aggrighidhí, tènnere | ctr. donai, lassai, pònnere Modi di dire csn: pigaisí apari = betàresi sas manos a subra a si mazare s'unu cun s'àteru; pigat e… (+ vrb.) = tocat e…, leat e…, comintzat a…; pigare a…(+ vrb.) = leare su métidu, pònnere s'abbitúdine; no mi nci pigat = no mi andhat, no mi piaghet; pigai su sonnu, su fàmine, a scimingiadura = bènnere bene su sonnu, su fàmine, s'irbadhinamentu; pigai mexina = bufare, ingullire meighina; pigai fragu = abbizare fragu; pigai a dónnia logu, a s'ànima = segare sa passiéntzia, coloviare a fortza de istrobbu; pigaisidha in Nàpoli, in cudhu logu = manera de nàrrere candho no si cheret adduire a su fàghere de s'àteru; pigai a unu po un'àteru, pigai allu po cibudha = fadhire sa pessone, pessare chi est unu candho est un'àteru (fintzas apostadamente), cufúndhere una cosa cun àtera; pigai pampa = abbruxai, tènnere; pigai sa mira = abbaidare e puntare pro isparare, pro fèrrere iscudindhe e gai; pigai is nodas de ccn. = chircare de assemizare a ccn.; pigai àrviu de ccn. cosa = leare oru, chircare de ndhe ischire; pigai gelosia = essire zelosu; pigaisidha cun ccn. = atacare a brigare, leàresi arrennegu contra a ccn.; pigai scófia = innamoràresi de ccn. Frasi pica su libbru e istúdia! ◊ at bólliu ammarolla a mi pigai cust'arregalu! ◊ pigat sa scifedha e isbuidat su sacu ◊ chi dhu pigu dh'arrogu! ◊ sa prima mela chi ruet, tue pixadila! 2. cudh'ómini ndi at pigau su piciochedhu ◊ ndi dh'ant pigau su fusili ◊ ndi dhis ant pigau sa terra ◊ bandant a funtana a pigai àcua ◊ su dimóniu si ndi at pigau a Treichinedhu ◊ su carru che lis depet zúchere s'isterzu e at prointu de che picare peri a issos ◊ candho pioet, ti cres riu e cantu ògias ti pígias (V.Sanna)◊ custu bentu che pijat sas portas de s'inferru ◊ de centu ndi pigu otanta e ndi abarrat binti ◊ pigasindedha cussa cosa a su pipiu, ca s'ingollit! 3. a nai sa beridadi, cussu piciocu no fiat cosa de pigai! 4. custus froris, chi dhus prantas, pigant a fragu ca est tempus, immoi 5. candu est fatu bèni, su binu no pigat a conca ◊ de su mànigu a isse no ndhe li pigat nudha mancari mànighet meda ◊ de sas cosas chi li naras no ndhe li pigat: est totu nudha! ◊ custas abbas faghent bene a s'erba e ndhe pigat a sas àrbures puru ◊ si l'arrodas cun sa preda, sa lepa, li pigat de prus ◊ de su mare bos ndhe pigat pagu pro bi andhare pag'ora ◊ no as a assortie candho ti at a pigae fàmene? ◊ a sètzi ingunis no mi nci pigat: stau mellus innòi ◊ gei nci pigat in su dinai…: dhi praxit a pinnigai! ◊ candu pigat a proi, dèu perdu totu is sentidus! ◊ mi depis arrangiai cust'interrutori ca s'atra dí mi est pigada sa currenti ◊ candu no fumu mi nci pigat su sonnu ◊ anchi dhu pighit sa pibida! ◊ cussa est mexina de pigai a istídhius ◊ ge no si dh'eis a bolli pigai cun nosu?! 6. custa carrada pigat trexentus litrus ◊ su bastimentu mannu pigat meda 7. pigat issa e ndi essit de asuta de su letu! ◊ pigat s'orcu e si bufat totu s'àcua 8. aiat pigadu a falare a bidha candho no candho (Z.F.Pintore) 9. ma po iscimpru mi pigas, chi mi naras custas cosas?! ◊ cussu acostumat a pigai dexi mesis po un'annu! ◊ bosatrus pigais sa dí po su noti ◊ ma po chini mi at pigau?!… Etimo ltn. picare Traduzioni Francese prendre, soustraire Inglese to take, to subtract Spagnolo coger, substraer, robar Italiano prèndere, pigliare, prelevare, sottrarre Tedesco nehmen, ergreifen, fassen, stehlen.

sbertài , vrb Definizione furare a unu su chi portat in busciaca, in pitzu, comente faent is manilestros in passada, mescamente a fura prana chi mancu si ndhe sapint Traduzioni Francese voler (le sac a main) Inglese to pick someone's pocket Spagnolo robar Italiano borseggiare Tedesco stehlen.

«« Cerca di nuovo