ammàchiu , nm Definizione
cosa o unu chi faet ammachiare de cantu praghet o de cantu est bellu: nau a befa o in cobertantza, su contràriu / tènniri a. po unu = èssere ammachiados, alluscados pro unu
Sinonimi e contrari
abbaradhamentu,
dischíssiu
2.
coromeu carigadu, ses un'ammàchiu!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
enchantement,
folie,
tocade
Inglese
madness,
spell,
infatuation
Spagnolo
encanto,
chaladura
Italiano
incanto,
follía,
infatuazióne
Tedesco
Zauber,
Wahnsinn,
Schwärmerei.
desatínu , nm: disatinu Definizione
cosa chi faet o narat chie est fora de tinu, cosa chi andhat male, dannu (chi podet èssere de pagu contu coment'e unu bidhídhiri de pipiu chi pagu atuat, unu dispetu, o fintzes dannu mannu); su no giare atentzione, su no atinare o atuare a sa cosa chi si est faendho / èssere in d. = èssere fora de se
Sinonimi e contrari
balossímini,
dilbaratu,
isabóriu,
lochidadi,
macheine,
tontesa
/
dannu
Frasi
su brassanu bratzu sou crudele e assassinu at fatu subra mia disatinu ◊ a fortza de bufare faghent disatinos in domo ◊ tue giughes sa limba che fiama e faedhendhe naras disatinos
2.
ite disatinu, che dhi est orrutu unu cambu mannu a pitzu!◊ fillu tú cun is amighixedhus malus est faendu disatinus!
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
bêtise,
sottise,
vandalisme
Inglese
inattention,
rave,
silliness,
vandalism
Spagnolo
desatino,
vandalismo
Italiano
sciocchézza,
farnètico,
spropòsito,
sprolòquio,
disattenzióne,
vandalismo
Tedesco
Wahnsinn,
Unaufmerksamkeit,
Wandalismus.
dischíssiu , nm Definizione
su dischissiare, su issentire, fàere a tropu coment'e ammachiandhosi
Sinonimi e contrari
ammàchiu,
dellíriu,
irbariamentu,
macheine
/
ttrs. mancantumu
Frasi
atentu chi ti ponet in dischíssiu, su pipare! ◊ una pena so sufrindhe chi mi picat a dischíssiu: mi est che seu cussumindhe…◊ mancari pilicanu, mi picant a dischíssiu sas penas de s'amore! ◊ sos puzones sunt piliendhe a dischíssiu ◊ bintos dae sa música a dischíssiu che a sos ursos ballant e s'istentant
Etimo
spn.
desquicio
Traduzioni
Francese
folie,
démence
Inglese
madness
Spagnolo
demencia,
locura
Italiano
insània,
demènza,
ammattiménto
Tedesco
Wahnsinn.
iscasciúmine , nm: iscassiúmine Sinonimi e contrari
iscàsciu,
machímene
Frasi
sunt sas virtudes chi meritant importàntzia, e no tzertos istrambos iscasciúmines! (Piga)◊ sa zente a bídere cuss'ómine tontu cret a iscasciúmine ◊ si mustras carchi printzípiu de iscassiúmene ti che lampo a foras! ◊ custas randhinadas sunt che a sos iscassiúmenes de sos betzos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
folie
Inglese
madness
Spagnolo
locura
Italiano
pazzìa
Tedesco
Wahnsinn.
ischíssiu , nm: schísciu 1 Definizione
dellíriu, dolore, praxere, cuntentesa manna a ammachiadura; cosa de papare licante meda / a i. = a ammachiadura, a machine, a meda
Sinonimi e contrari
dischíssiu*,
ilgiru,
iscàsciu,
iscassiadura,
schissiori
/
cuntentesa,
prégiu
/
bràtzimu
Frasi
mi portas ancora ischíssius de beranu in cust'atóngiu ◊ su pallone dhi pigat a ischíssiu
3.
su pisci arrustiu mi praxit a ischíssiu!
Traduzioni
Francese
folie,
extravagance
Inglese
insanity,
weirdness
Spagnolo
locura
Italiano
follìa,
stravaganza
Tedesco
Wahnsinn,
Überspanntheit.
macheíne , nm: machine,
machini Definizione
pecu mannu de su cumportamentu de sa persona chi ammostat de no portare capia, de no cunsiderare is cosas, de èssere chentza igudítziu, pagu abbista; css. fata o nada pagu sàbia, fintzes cosighedha de pagu importu
Sinonimi e contrari
machíghine,
machímene
| ctr.
sabidoria,
sabine
Modi di dire
csn:
a m. = a meda, a fuliadura, a malistropiadura, o fintzas chentza zudíssiu; essíreche in machines = nàrriri iscimprórius, acabbai nendi tontesas, essiri in coranta mois; catzare su m.= lassai de fai tontesas, imparai a no fai tontesas, iscrammentai
Frasi
machine si niat, custu, sempre zoghendhe!…◊ su machine est de trinta ses zenias e tue l'as leadu 'e trinta sete! (Sassu)◊ ista mudu e lassa sos machines! ◊ che ingullit pro bonos totu sos machines chi intendhet ◊ ti lu catzat su machine si leas su ferru ingrujadu a manos!…◊ ponindhe fatu a su machine tou no mi apo fatu sas fainas ◊ su macheine unu filu at de picare!
2.
at brigau po machines
3.
los istimaiat a machine ◊ in campu bi fit s'antunna a machine
Cognomi e Proverbi
prb:
de machine e poesia ognune at sa parte sua ◊ su machine alligatu est peus de su naturale
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
folie,
sottise
Inglese
madness,
nonsense
Spagnolo
locura,
desatino
Italiano
pazzía,
dissennatézza,
scemènza
Tedesco
Wahnsinn,
Unsinn,
Unverstand,
Dummheit.
mediòre, mediòri , nm Definizione
su èssere médios, macos, su pentzare, nàrrere o fàere cosas macas
Sinonimi e contrari
machiore
/
badhinzu,
imbadhinzu,
ingadheinzu,
loinu,
luinore
Frasi
bogadindedhu su mediori de conca!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
folie
Inglese
madness
Spagnolo
locura
Italiano
follìa
Tedesco
Wahnsinn.