ammàchiu , nm Definitzione
cosa o unu chi faet ammachiare de cantu praghet o de cantu est bellu: nau a befa o in cobertantza, su contràriu / tènniri a. po unu = èssere ammachiados, alluscados pro unu
Sinònimos e contràrios
abbaradhamentu,
dischíssiu
2.
coromeu carigadu, ses un'ammàchiu!…
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
enchantement,
folie,
tocade
Ingresu
madness,
spell,
infatuation
Ispagnolu
encanto,
chaladura
Italianu
incanto,
follía,
infatuazióne
Tedescu
Zauber,
Wahnsinn,
Schwärmerei.
desatínu , nm: disatinu Definitzione
cosa chi faet o narat chie est fora de tinu, cosa chi andhat male, dannu (chi podet èssere de pagu contu coment'e unu bidhídhiri de pipiu chi pagu atuat, unu dispetu, o fintzes dannu mannu); su no giare atentzione, su no atinare o atuare a sa cosa chi si est faendho / èssere in d. = èssere fora de se
Sinònimos e contràrios
balossímini,
dilbaratu,
isabóriu,
lochidadi,
macheine,
tontesa
/
dannu
Frases
su brassanu bratzu sou crudele e assassinu at fatu subra mia disatinu ◊ a fortza de bufare faghent disatinos in domo ◊ tue giughes sa limba che fiama e faedhendhe naras disatinos
2.
ite disatinu, che dhi est orrutu unu cambu mannu a pitzu!◊ fillu tú cun is amighixedhus malus est faendu disatinus!
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
bêtise,
sottise,
vandalisme
Ingresu
inattention,
rave,
silliness,
vandalism
Ispagnolu
desatino,
vandalismo
Italianu
sciocchézza,
farnètico,
spropòsito,
sprolòquio,
disattenzióne,
vandalismo
Tedescu
Wahnsinn,
Unaufmerksamkeit,
Wandalismus.
dischíssiu , nm Definitzione
su dischissiare, su issentire, fàere a tropu coment'e ammachiandhosi
Sinònimos e contràrios
ammàchiu,
dellíriu,
irbariamentu,
macheine
/
ttrs. mancantumu
Frases
atentu chi ti ponet in dischíssiu, su pipare! ◊ una pena so sufrindhe chi mi picat a dischíssiu: mi est che seu cussumindhe…◊ mancari pilicanu, mi picant a dischíssiu sas penas de s'amore! ◊ sos puzones sunt piliendhe a dischíssiu ◊ bintos dae sa música a dischíssiu che a sos ursos ballant e s'istentant
Ètimu
spn.
desquicio
Tradutziones
Frantzesu
folie,
démence
Ingresu
madness
Ispagnolu
demencia,
locura
Italianu
insània,
demènza,
ammattiménto
Tedescu
Wahnsinn.
iscasciúmine , nm: iscassiúmine Sinònimos e contràrios
iscàsciu,
machímene
Frases
sunt sas virtudes chi meritant importàntzia, e no tzertos istrambos iscasciúmines! (Piga)◊ sa zente a bídere cuss'ómine tontu cret a iscasciúmine ◊ si mustras carchi printzípiu de iscassiúmene ti che lampo a foras! ◊ custas randhinadas sunt che a sos iscassiúmenes de sos betzos
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
folie
Ingresu
madness
Ispagnolu
locura
Italianu
pazzìa
Tedescu
Wahnsinn.
ischíssiu , nm: schísciu 1 Definitzione
dellíriu, dolore, praxere, cuntentesa manna a ammachiadura; cosa de papare licante meda / a i. = a ammachiadura, a machine, a meda
Sinònimos e contràrios
dischíssiu*,
ilgiru,
iscàsciu,
iscassiadura,
schissiori
/
cuntentesa,
prégiu
/
bràtzimu
Frases
mi portas ancora ischíssius de beranu in cust'atóngiu ◊ su pallone dhi pigat a ischíssiu
3.
su pisci arrustiu mi praxit a ischíssiu!
Tradutziones
Frantzesu
folie,
extravagance
Ingresu
insanity,
weirdness
Ispagnolu
locura
Italianu
follìa,
stravaganza
Tedescu
Wahnsinn,
Überspanntheit.
macheíne , nm: machine,
machini Definitzione
pecu mannu de su cumportamentu de sa persona chi ammostat de no portare capia, de no cunsiderare is cosas, de èssere chentza igudítziu, pagu abbista; css. fata o nada pagu sàbia, fintzes cosighedha de pagu importu
Sinònimos e contràrios
machíghine,
machímene
| ctr.
sabidoria,
sabine
Maneras de nàrrere
csn:
a m. = a meda, a fuliadura, a malistropiadura, o fintzas chentza zudíssiu; essíreche in machines = nàrriri iscimprórius, acabbai nendi tontesas, essiri in coranta mois; catzare su m.= lassai de fai tontesas, imparai a no fai tontesas, iscrammentai
Frases
machine si niat, custu, sempre zoghendhe!…◊ su machine est de trinta ses zenias e tue l'as leadu 'e trinta sete! (Sassu)◊ ista mudu e lassa sos machines! ◊ che ingullit pro bonos totu sos machines chi intendhet ◊ ti lu catzat su machine si leas su ferru ingrujadu a manos!…◊ ponindhe fatu a su machine tou no mi apo fatu sas fainas ◊ su macheine unu filu at de picare!
2.
at brigau po machines
3.
los istimaiat a machine ◊ in campu bi fit s'antunna a machine
Sambenados e Provèrbios
prb:
de machine e poesia ognune at sa parte sua ◊ su machine alligatu est peus de su naturale
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
folie,
sottise
Ingresu
madness,
nonsense
Ispagnolu
locura,
desatino
Italianu
pazzía,
dissennatézza,
scemènza
Tedescu
Wahnsinn,
Unsinn,
Unverstand,
Dummheit.
mediòre, mediòri , nm Definitzione
su èssere médios, macos, su pentzare, nàrrere o fàere cosas macas
Sinònimos e contràrios
machiore
/
badhinzu,
imbadhinzu,
ingadheinzu,
loinu,
luinore
Frases
bogadindedhu su mediori de conca!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
folie
Ingresu
madness
Ispagnolu
locura
Italianu
follìa
Tedescu
Wahnsinn.