abborrigàda , nf: abburricada,
burrigada* Definitzione
brulla pesante, giogu de martzocu: una brulla ti fatzo, un'ogu ti ndhe bogo
Sinònimos e contràrios
ghelea,
molentada,
tontesa
Frases
fatu m'at sa mascarada proite mi cheriat bellu, ma no b'at piús apellu fata chi est s'abburricada! (G.Atzori)
Tradutziones
Frantzesu
sottise,
bêtise
Ingresu
bad joke
Ispagnolu
borricada
Italianu
brutto schérzo,
spropòsito
Tedescu
schlechter Scherz,
großer Fehler,
Dummheit.
desatínu , nm: disatinu Definitzione
cosa chi faet o narat chie est fora de tinu, cosa chi andhat male, dannu (chi podet èssere de pagu contu coment'e unu bidhídhiri de pipiu chi pagu atuat, unu dispetu, o fintzes dannu mannu); su no giare atentzione, su no atinare o atuare a sa cosa chi si est faendho / èssere in d. = èssere fora de se
Sinònimos e contràrios
balossímini,
dilbaratu,
isabóriu,
lochidadi,
macheine,
tontesa
/
dannu
Frases
su brassanu bratzu sou crudele e assassinu at fatu subra mia disatinu ◊ a fortza de bufare faghent disatinos in domo ◊ tue giughes sa limba che fiama e faedhendhe naras disatinos
2.
ite disatinu, che dhi est orrutu unu cambu mannu a pitzu!◊ fillu tú cun is amighixedhus malus est faendu disatinus!
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
bêtise,
sottise,
vandalisme
Ingresu
inattention,
rave,
silliness,
vandalism
Ispagnolu
desatino,
vandalismo
Italianu
sciocchézza,
farnètico,
spropòsito,
sprolòquio,
disattenzióne,
vandalismo
Tedescu
Wahnsinn,
Unaufmerksamkeit,
Wandalismus.
dortidúdine , nf Definitzione
su èssere trevessos, trotos, su no èssere bonos a cunsiderare (o su no bòllere cunsiderare) is cosas e giare arrexone a chie dha tenet
Sinònimos e contràrios
arrevesciori,
dortine,
revessidade,
revessura,
revessiu,
tortíghine,
trotímene
| ctr.
sabiesa
Frases
lampu ca ndhe zughet, de dortidúdine, cussu, est abberu: mancu a fune afilat!
Tradutziones
Frantzesu
sottise
Ingresu
silliness
Ispagnolu
estupidez
Italianu
stoltézza
Tedescu
Unklugheit.
iscabadoría , nf Definitzione
su èssere chentza cabu, trotos, revessos; isciolóriu, cosa chi no tenet sétiu
Sinònimos e contràrios
arrevesciori,
dortine,
revessura,
trotímene
/
bambiore,
isabidóriu,
isciallóriu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
sottise
Ingresu
obtuseness
Ispagnolu
necedad
Italianu
stoltézza
Tedescu
Torheit.
isciallóriu , nm: isciolóriu,
issollóriu,
issolóriu,
sciollóriu Definitzione
nada o fata de perunu contu, bamba, unu pagu a machine
Sinònimos e contràrios
isabidóriu,
isciallocu,
isciolovru,
lérina,
lochesa,
lochidadi
Frases
no fatzais isciallórius ca nc'est su perígulu chi is sordaus acapint a cancunu! ◊ custu baliodho mi nat chi sunt issolórios ◊ si custos issollórios ti fachent passare unu cuartu de ora de bonumore det èssere unu piachere
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
sottise
Ingresu
silliness
Ispagnolu
tontería,
bobada
Italianu
sciocchézza
Tedescu
Albernheit.
lochímini , nm Definitzione
cosa de macos, chi faent o narant is macos
Sinònimos e contràrios
balossímini,
bambímine,
desatinu,
isabóriu,
isambrúliu,
lochesa,
lochidadi,
lolluine,
tontesa
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
bêtise,
sottise
Ingresu
silliness
Ispagnolu
tontería
Italianu
sciocchézza
Tedescu
Dummheit.
locúra , nf: lucura 1,
lugura 1 Definitzione
fata o cosa de locos, de gente pagu sàbia, pagu abbista / learesila a lucura = a zogu, a brulla, chentza cabu
Sinònimos e contràrios
arrevesciori,
dortidúdine,
machighinada,
macheine,
revessidade,
revessura
| ctr.
sabiesa,
sabiore
Frases
pòvera conca: gríglios e luguras si sunt giambados in mughedhu sutzu (P.Casu)◊ canta cudhu cantu de sa tristura pro pibiu e pro lucura in cust'adhe de piantu! (A.Serra)◊ locura est chi presumant sos cocois ca giughent corros a pòdere arare (Cubedhu)◊ is lucuras fatas de is mannus tuus dhas tengu iscritas ◊ si no si ndh'at a àere frutu est locura su pagare! (F.I.Mannu)
Ètimu
spn.
locura
Tradutziones
Frantzesu
sottise,
frivolité,
futilité
Ingresu
foolishness,
trifle
Ispagnolu
necedad,
frivolidad
Italianu
stoltézza,
frivolézza
Tedescu
Dummheit,
Frivolität.
lollúghine , nm: lullúghine Definitzione
cosas de lollus, de gente bamba, de pagu contu; fintzes cosa chi si narat a murrúngiu, su pisibisi chi si faet foedhandho a iscusi (fintzes a bodheta)
Sinònimos e contràrios
balossímini,
isabóriu,
ischipudhàmene,
isambrúliu,
lolluine,
pisibisi 1,
pispisu,
tonteria
2.
abbizósicu e letranchicurtzu, fit a lollúghines, masticàndhesi una tzica a trachedhu de dentes
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
bêtise,
sottise
Ingresu
silliness
Ispagnolu
tontería
Italianu
sciocchézza
Tedescu
Dummheit.
macheíne , nm: machine,
machini Definitzione
pecu mannu de su cumportamentu de sa persona chi ammostat de no portare capia, de no cunsiderare is cosas, de èssere chentza igudítziu, pagu abbista; css. fata o nada pagu sàbia, fintzes cosighedha de pagu importu
Sinònimos e contràrios
machíghine,
machímene
| ctr.
sabidoria,
sabine
Maneras de nàrrere
csn:
a m. = a meda, a fuliadura, a malistropiadura, o fintzas chentza zudíssiu; essíreche in machines = nàrriri iscimprórius, acabbai nendi tontesas, essiri in coranta mois; catzare su m.= lassai de fai tontesas, imparai a no fai tontesas, iscrammentai
Frases
machine si niat, custu, sempre zoghendhe!…◊ su machine est de trinta ses zenias e tue l'as leadu 'e trinta sete! (Sassu)◊ ista mudu e lassa sos machines! ◊ che ingullit pro bonos totu sos machines chi intendhet ◊ ti lu catzat su machine si leas su ferru ingrujadu a manos!…◊ ponindhe fatu a su machine tou no mi apo fatu sas fainas ◊ su macheine unu filu at de picare!
2.
at brigau po machines
3.
los istimaiat a machine ◊ in campu bi fit s'antunna a machine
Sambenados e Provèrbios
prb:
de machine e poesia ognune at sa parte sua ◊ su machine alligatu est peus de su naturale
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
folie,
sottise
Ingresu
madness,
nonsense
Ispagnolu
locura,
desatino
Italianu
pazzía,
dissennatézza,
scemènza
Tedescu
Wahnsinn,
Unsinn,
Unverstand,
Dummheit.
machiòre, machiòri , nm Definitzione
pecu mannu de su cumportamentu de sa persona chi ammostat de no portare capia, de no cunsiderare is cosas, de èssere chentza giudítziu, pagu abbista; css. fata o nada pagu sàbia; dannu fatu chentza dhue pentzare bene, faendho a sa maconatza
Sinònimos e contràrios
desatinu,
lochesa,
locura,
macheine,
mancantésimu,
mediori
/
travessura
Maneras de nàrrere
csn:
piàchere a m. = pràxiri meda; bogai is machioris de conca a unu = catzàreli su machine, currèzerelu, iscarmentàrelu
Frases
est unu machiori solu a dhu pentzai chi un'ómini de otanta annus bandit a si cojai cun d-una picioca de dexiotu! ◊ mancu mali chi no dhi est benniu su machiori de bociri custa puru!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
folie,
sottise
Ingresu
craziness
Ispagnolu
locura
Italianu
pazzía,
dissennatézza,
scemènza
Tedescu
Wahnsinn,
Unsinn,
Unverstand,
Dummheit.
tontímine, tontímini , nm Definitzione
su èssere tontos, farta de abbistesa, de inteligéntzia
Sinònimos e contràrios
balossímini,
mincioneria,
tontedade,
tontíghine
| ctr.
abbistesa,
inteligéntzia
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
sottise
Ingresu
slowness
Ispagnolu
torpeza
Italianu
ottusità
Tedescu
Stumpfheit.
tortèsa , nf: trotesa Definitzione
su èssere trotos, su dha pentzare a trotu, su abbetiare chentza arrexone; cosa pentzada o fata po male
Sinònimos e contràrios
tortíghine,
tortiorja,
tortura
Frases
po sa trotesa sua at fatu deasi!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
sottise
Ingresu
silliness
Ispagnolu
estupidez
Italianu
stoltézza
Tedescu
Torheit.
travessúra , nf: trevessua,
trevessura Definitzione
cosa trevessa, dannu mannu; fintzes atzione mala, fata de farabbutos / fai trevessuas = (nau de su tempus) fàere dannu
Sinònimos e contràrios
machiore,
tortíghine,
trevessúmini
Frases
is travessuras tuas ne dhas iscudes a mie ca tegno palas mannas! ◊ bosatrus seis cumbinandu trevessuras ◊ cras cuncordaus cussu macitu, prima chi cumbinit un'àtera trevessura ◊ sa genti traitora fait malis e trevessuras ◊ trevessuras naturalis funt isciutura, istracia, mortalla ◊ custa est noti de bentu forti e de trevessura
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
sottise
Ingresu
silliness
Ispagnolu
necedad
Italianu
stoltézza
Tedescu
Dummheit.
trotímene , nm: dortímine* Definitzione
su èssere revessos, trotos, su no èssere bonos a cunsiderare, o su no bòllere cunsiderare, is cosas e giare arrexone a chie dha tenet
Sinònimos e contràrios
dortidúdine
| ctr.
giustidadi
Frases
connoschindhe sa malintentzione e su trotímene de s'animale, s'ómine arrennesset a no che arrúere a terra
Tradutziones
Frantzesu
sottise
Ingresu
stupidity
Ispagnolu
necedad
Italianu
stoltézza
Tedescu
Torheit.