iscorrài , vrb: iscorrare, scorrai Definizione segare is corros (fintzes unu solu); segare un'orrugu, una parte, de calecuna cosa; bènnere mancu a un'acórdiu, brigare Sinonimi e contrari iscorrojare / menguai, scorriai Frasi mi ant iscorradu unu boe, una craba 3. cussu est ómine chi at iscorradu! ◊ lassa chi s'iscorrent paribari! ◊ a s'incomintzu funt totus de acordu, e como a chie iscorrat a destra a chie a manca! (Z.Porcu) Etimo srd. Traduzioni Francese écorner Inglese to dishorn Spagnolo descornar Italiano scornare Tedesco die Hörner abbrechen.

iscorrutàre , vrb: iscurrutare, scorrutai Definizione bogare, lassare su bestimentu de dolu, acabbare de si bestire a dolu po unu mortu Sinonimi e contrari illutare | ctr. allutare Frasi si sa fémina chi morit est in lutu, dh'iscorrutant e dhi ponent su bestire de gala ◊ cussas si sunt iscurrutatas cun s'abbrítiu de si torrare a cojuare Etimo srd. Traduzioni Francese quitter le deuil Inglese to come out of mourning Spagnolo desenlutar Italiano sméttere il lutto Tedesco die Trauer ablegen.

iscratzàre , vrb Definizione segare a tiradura e isperradura, a iscórriu, naes, cambos e cosas deasi (fintzes bestimentu in sa cosidura) Sinonimi e contrari ilgratzare, iscosciai, scascellai Frasi no pighes a cussa camba ca est fine e ndhe l’iscratzas! ◊ comente mi so imbassiadu mi apo iscratzadu sos pantalones in mesu de ancas ◊ su limone si ndh'est totu iscratzadu de cantu ndhe zughet: cheriat afurcarzadu! Traduzioni Francese déchirer Inglese to break by drawing Spagnolo arrancar Italiano divèllere, scosciare Tedesco die Schenkel ausrenken.

ismandroníre , vrb Definizione lassare sa mandronia, fàere passare sa mandronia Sinonimi e contrari smandronai, spreitzai | ctr. ammandronare, ammandronire Etimo srd. Traduzioni Francese guérir de la paresse Inglese to act Spagnolo desemperezarse Italiano spoltronire Tedesco die Faulheit austreiben.

ispajolàre , vrb: ispogiolare, ispojolare, ispujolare Definizione púnghere su pogiolu, o pojolu, asuta de s'origa Sinonimi e contrari iggannai, irgangare, ispaulare, ispobiai, ispojai, sgraguenai, spuinai Frasi apustis chi l'at dau su corfu a conca, a su porcu, pro che l'acabbare l'at ispojolau su trucu ◊ l'at ispojolau chin s'istillu ◊ ita est, procu, ca dhu bolint ispujai? Etimo srd. Traduzioni Francese égorger Inglese to slaughter Spagnolo degollar Italiano sgozzare Tedesco die Kehle durchschneiden.

ispallaritzàre , vrb Definizione inartare is codhos, fàere de codhos coment'e po nàrrere chi de su chi at inténdhiu o dhi ant pediu no ndhe ischit, no ndhe dh'importat Sinonimi e contrari incodhare, ingropire Traduzioni Francese hausser les épaules Inglese to shrug Spagnolo encogerse de hombros Italiano fare spallucce Tedesco die Achseln zucken.

ispallatzàda , nf Definizione genia de cropighedhu chi si giaet cun sa manu a su codhu, a parte de apalas, in cunfidàntzia Sinonimi e contrari ispaliotada Frasi candho frades mios murrunzaiant ca nachi fio sa fiza de sa pudha bianca, mamma mi daiat un'ispallatzada Etimo srd. Traduzioni Francese tape sur l'épaule Inglese to slap on the shoulder Spagnolo palmada en la espalda Italiano pacca sulle spalle Tedesco Klaps auf die Schulter.

ispalpedhàre , vrb: isprapedhai, isprapiedhai, isprepedhai, isprepedhiare, ispripiedhare, sprapadhai Definizione isperriare deunudotu, apèrrere bene is ogos, is prabaristas, o fintzes àteru Sinonimi e contrari ilbambarriare, irbarriolare, ispamparinare, ispamporionare, isparpalociai, ispitzulinare, sparrancai / abberberedhare, acrabionare, allutzighinare, sparrunchiai / allampare Frasi iat isprapedhau is ogus chi pariant duas làntias ◊ Bissentedhu furiat isprepedhendi is ogus po biri mellus ◊ ispripiedhat sos ogos po cumprènnere si est abbizu o drommidu 2. est abarrau cun is ogus isprapedhaus de sa timoria ◊ est siciau cun is manus isprapiedharas in is ginugus Etimo srd. Traduzioni Francese ouvrir grand Inglese to open wide Spagnolo abrir los ojos, abrir de par en par Italiano spalancare gli òcchi Tedesco die Augen aufsperren.

isperriài, isperriàre , vrb: sperriai Definizione sparrunchiai, apèrrere is cambas coment'e po cicire a cuadhu e po cicire a cuadhu etotu, ma dhu narant fintzes in su sensu de pònnere passos, camminare / isperriare sas alas = abbèrrere sas alas pro bolare Sinonimi e contrari acabadhare, acuadhigai, imperriare, intrare, zumpare / sparrancai, sperrioncai Frasi candu mi pigant cussus iscimíngius no ispérriu passu ◊ apena isperriadu su giannile bidia una broca in su cuzolu ◊ e chie mi che torrat a isperriare subra de cussu animalatzu candho deo no apo piús impita? ◊ cussa fit una carreraja chi s’isperriat pro duos sodhos Etimo srd. Traduzioni Francese écarter les jambes Inglese to open one's legs Spagnolo despatarrarse, esparrancarse Italiano aprire le gambe Tedesco die Beine spreizen.

ispertàre 1 , vrb: ispertzare, ispirtzare, ispreciare, ispretare 1, spertzai Definizione petenare, bogare de pare is pilos o fintzes sa lana; fintzes illimpiare su logu de s'erba Sinonimi e contrari ispedhitzare, ispizare, pantonai, scabitai, scallitai Frasi isperta, pilu brundhu che seda! ◊ li aiat ispertatu sos pilos de conca chin sos pódhiches ◊ mamma at picau su pètene fine e cumintzau at a m'ispertare ◊ ispertzant su pitzinnu chin pètenes de prata ◊ custa za ne at ispertatu de lana!… Traduzioni Francese démêler les cheveux Inglese to extricate one's hair Spagnolo desenredar Italiano districare i capélli Tedesco die Haare entwirren.

ispitàre , vrb: spiciai Definizione ispuntare, segare is puntas, su pitzu; bogare in croba o fai de pruàcia sa bide; segare unu bículu de su corgiolu a sa castàngia po dha pònnere a còere Sinonimi e contrari ispitighedhare, ispuntai, pitare, trapare Frasi ca devet sas perdijas ispilire no s'ispitet sas úngias de sa manu! ◊ sa limba, si la zughes longa, ispitadila! Etimo srd. Traduzioni Francese épointer, couper le bout, inciser Inglese to blunt, to slit Spagnolo despuntar, incidir Italiano spuntare, incìdere Tedesco die Spitze abbrechen, einschneiden.

ispitighedhàre , vrb Definizione fàere una segada a sa castàngia po no isciopare orrostindhodha: agiummai coment'e innasedhare (ma no importat inue est fata sa segada) Sinonimi e contrari ispitare, ispitudhare Etimo srd. Traduzioni Francese inciser les châtaignes Inglese to slit Spagnolo hacer una incisión en la cáscara de las castañas Italiano castrare le castagne Tedesco die Kastanien einschneiden.

ispuntài , vrb: ispuntare, spuntai Definizione segare is puntas, segare o guastare sa punta, tocare su binu nou; bogare cosa posta a punghidura; cumenciare a bogare, a essire sa punta; rfl. nau de is binos, essire aghedos, guastos Sinonimi e contrari ispitare, scomai / essire / achedare 1 | ctr. acuciai Frasi in binza semus ispuntendhe sa bide ◊ a faedhare male ses avesu: sa limma ti la deves ispuntare! (V.Congias) 3. in Sardigna no passat dí chi no ispuntit unu frori de una mata Etimo srd. Traduzioni Francese épointer Inglese to blunt, to cut the tip off, to come up, to become sour Spagnolo despuntar, aparecer, agriarse Italiano spuntare Tedesco die Spitze abbrechen.

istrocàre 1 , vrb Definizione essire o birare s'abba de is surcos tropu prenos, fintzes essire s'abba de su letu de un'erriu, essire de su trocu Sinonimi e contrari besciare, iscarropai Etimo srd. Traduzioni Francese déborder Inglese to overflow Spagnolo desbordar Italiano esondare Tedesco über die Ufer treten.

majonèta , nf Definizione genia de fémina bècia, fata a pentzamentu, chi nanca iat a bènnere su note de Pasca de is Tres Gurrès a batire giogos a is piciochedhos… Sinonimi e contrari befana Terminologia scientifica fnt Traduzioni Francese "befana" Inglese befana (kindly old witch who brings children toys at Epiphany) Spagnolo vieja que trae regalos a los niños para los Reyes Italiano befana Tedesco Befana, alte, gerechte Hexe, die, nach der italienischen Volksüberlieferung.

mèa , agt, prn: mia Definizione agt. e prn. sing. f. de 1ˆ persona sing. chi giaet un'idea de possessu meu, de apartenidura a mimi, a mie, a bortas nau prus che àteru po istima, cun làstima / a./c. a logos sa forma mea currespondhet a sa forma mimi, mimme, mie in cmpl (es. ant faedhau apustis de mea = apustis de mimi, apustis meu) Frasi parto torra pessandhe chin tristesa a cantu ses ciambada, bidha mea ◊ mamma mia bella! ◊ Nostra Segnora mia, azuàdennos bois! ◊ sorre mia, ite ti poto fàghere deo si mancu sos tuos ti ant pótidu azuare? 2. custa domo est sa mia ◊ sa cosa tua a tie, sa mia a mie Etimo ltn. mea Traduzioni Francese ma (adj.), la mienne (pron.) Inglese my Spagnolo mi Italiano mia Tedesco meine, meine, die meine, die meinige.

mèas , agt, prn: mias Definizione agt. e prn. pl. f. de 1ˆ persona sing. chi inditat possessu, apartenidura a mimi Frasi deo cufesso sas curpas meas, tue cufessa sas tuas! ◊ deo tenzo sos pitzinnos e sas cosas mias de atèndhere ◊ biadas is amigas mias impari cun is piciocus, passillendi! ◊ ci mi bolet iscurtare dhi depo nàrrere is òperas mias Traduzioni Francese mes (adj.), les miennes (pron.) Inglese my Spagnolo mis Italiano mie Tedesco meine, meine, die meinen, die meinigen.

mediàgu , nm: ammeriagu, meliagru, meraju, mereacru, meriacru, meriaghe, meriagru, meriagu, meriaju, meriarzu, meriaxu, miliacru, miriàciu, miriacru, miriagu, moliagru Definizione s'umbra de mesudie, logu e umbra (mescamente de matas mannas) inue su bestiàmene passat is oras de sole prus forte, in istade / fàghere meriaghe = meriare in s'umbra Sinonimi e contrari camadroxu, meriadórgiu, umbraghe Frasi sos masones sunt acuilados in su meraju ◊ sa domo fit unu meraju finas a sero ◊ a oras de sole forte, in istiu, su bestiàmine istat in su meliagru ◊ custos sunt masones fatendhe meriaghe ◊ saludi e bacas in su meriagu, e trigu meda, ma dinai pagu!(A.Mandis)◊ nonnu naraiat "moliagru" e no "meliagru" Terminologia scientifica pst Etimo srd. Traduzioni Francese ombrage Inglese nook where the flock tooks shelter from the sun Spagnolo sesteadero Italiano sito ombróso dóve si ripara il grégge dal sóle Tedesco Ort im Schatten, wo die Schafe Mittagsruhe halten.

mèos , agt, prn: mios, mius Definizione agt. e prn. pl. m. de 1ˆ persona sing. chi giaet un'idea de possessu meu: chi apartenent a mie, a mimi, chi mi pertocant o fintzes chi dhos istimo, chi dhos sento caros / sos meos, is mios, is mius (nau de gente) = is de domo, is parentes; pisedhos mios!… = ma càstia!… (nau a ispantu, coment'e dispràxius, coment'e sentza nci bolli crei) Frasi maridu meu est su babbu de fizos mios ◊ no chelzo chi su tempus si apadronet de sos pensamentos mios ◊ fizos mios, arretzide sa beneditzione mia! ◊ sos amantes mios como los bido passendhe a un'ancuju ◊ la chíllio in bratzos meos ◊ àbbile ammuntadore, lassa sos anzones meos! ◊ as abbruxau sos sentidos meos ◊ is afetus mius no s'isciollint ◊ dona atentzioni a is cuntzillus mius ◊ a is tempos de is babbais mios furint diferentes medas cosas 2. is mios no bollent a fàere cosas deosi! ◊ sos mios sunt allimidos e isfidant fogu e ferru pro m'iscavare fossos suta de pes ◊ crepint is de crepai, is mius impari a is tuus: sa cosa si at a fai bollendi nosus duus! 3. ell'e tandho, babbutzios mios, no nos dades nudha?! ◊ pisedhos mios, a ndhe cherides bídere de funtzione!…◊ pisedhos mios, a birgonza, a furare! ◊ pisedhos mios, ite fatza sa chi at zutu a mi pedire dinari candho ndhe tenet e mi ndhe depet puru! Traduzioni Francese mes (adj.), les miens (pron.) Inglese my Spagnolo míos, los míos Italiano miei Tedesco meine, meine, die meinen, die meinigen.

nesíre , vrb: niscire, nisire, nisiri, nissire Definizione sonare su nare, su nasu, innisire su mucu Sinonimi e contrari inniscire, ischisciare, ischiscire, mucai, sinire Frasi nesíresi su nasu ◊ sos mucadoredhos sunt fatos pro nisire ◊ nísidi su mucu! Etimo srd. Traduzioni Francese se moucher Inglese to blow one's nose Spagnolo sonarse, limpiarse las narices Italiano soffiarsi il naso Tedesco sich schneuzen, sich die Nase putzen.

«« Cerca di nuovo