abriòne , nm Definizione
cosa areste meda
Sinonimi e contrari
crabione
Cognomi e Proverbi
smb:
Abrioni
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sauvage
Inglese
big wild
Spagnolo
salvaje
Italiano
selvaticóne
Tedesco
sehr wild.
acarítu , agt: acariu Definizione
nau de ccn., chi est o si ammostat carosu meda
Sinonimi e contrari
afetzionosu,
amoríbbile,
carosu,
istimosu
| ctr.
odiosu
Frasi
teniat un'amicu acaritu mannu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
très affectueux
Inglese
very tender
Spagnolo
cariñoso
Italiano
mólto affettüóso
Tedesco
sehr zärtlich.
aciviméntu , nm: atzivimentu Definizione
su atzivire, sa resa, sa fortza de cundhire chi tenet una cosa chi, fintzes si est paga, bastat po meda; totu is trastos de una domo, mescamente cussos de s'isposa e fintzes is prendhas
Sinonimi e contrari
atzivu
2.
cussa fiat s'arrobba po s'acivimentu de is giòvanas isposas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
efficacité,
haut rendement
Inglese
efficacy,
strong return
Spagnolo
alto rendimiento,
eficacia
Italiano
fòrte résa,
fòrte rendiménto,
efficàcia
Tedesco
sehr gute Leistung,
Wirksamkeit.
aíra , avb, nf Definizione
a ira, a meda, cun fortza; fintzes airu, arrennegu cun calecunu
Sinonimi e contrari
pragabunta,
subercamenti
Frasi
est proindhe air'aira ◊ l'istimat aira ◊ s'olia in terra bi est aira
2.
lassa sas airas! ◊ s’aira de su Segnore si at a allúghere contra a vois e vos che tiat ispèrdere
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
énormément,
intensément
Inglese
very much,
intensely
Spagnolo
muchísimo,
intensamente
Italiano
moltìssimo,
intensaménte
Tedesco
sehr viel,
intensiv.
allutinédhu , agt Definizione
chi est allutau, allutu meda
Sinonimi e contrari
arrascuitu,
ispabillu,
prontudu,
sciscitu,
spiscinetu
| ctr.
abbabballocadu,
abbabbiocatu,
abballalloadu
Frasi
allutinedhu est!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
alerte
Inglese
lively,
very attentive
Spagnolo
avispado,
listo
Italiano
mólto attènto,
vispo
Tedesco
sehr aufmerksam,
lebhaft.
ammamizàre , vrb: ammammizare Definizione
nau de animales e de gente, andhare, acortzire a sa mama, cricare sa mama po amparu; istare o èssere atacaos meda a sa mama
Sinonimi e contrari
ammammaritzare
Frasi
cussos crabitos si sunt ammamizados
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se réfugier dans les bras de sa mère
Inglese
to shelter by one's own mother
Spagnolo
enmadrarse
Italiano
rifugiarsi prèsso la madre,
èssere mólto attaccato alla madre
Tedesco
sehr an der Mutter hängen.
ammammaritzàdu , pps, agt Definizione
de ammammaritzare; nau de ccn., chi est tropu atacau a sa mama
Sinonimi e contrari
cdh. ammammariciatu
Traduzioni
Francese
qui est dans les jupes de sa mère
Inglese
mummy's boy
Spagnolo
madrero
Italiano
mammóne
Tedesco
sehr an der Mutter hängend.
anticóriu , agt, nm, nf: antigória,
antigóriu Definizione
chi est de is tempos passaos de meda, is tempos de s'istória passaos dae meda
Sinonimi e contrari
anticu
/
antichidade
Frasi
semper gai est istadu dae tempos anticórios ◊ iscurtaio su nàrrere antigóriu pro connòssere is logos de su logu
2.
si bestint comenti fiant in s'antigória ◊ custa istatuedha fiat una raresa de antigória ◊ a torrare a s'anticóriu no si podet (L.Pusceddu)
Etimo
spn.
antigor
Traduzioni
Francese
très ancien,
antiquité
Inglese
ancientness
Spagnolo
muy antiguo,
antigüedades
Italiano
mólto antico,
antichità
Tedesco
sehr alt,
Altertum.
benemíndhe!, benemíndi! , iscl, avb: benimindi,
beniminne Definizione
(fintzas b. de…) bene + mi + ndhe: foedhu po nàrrere chi una cosa a ccn. dhi est andhada bene meda, chi unu est cuntentu o si ndhe cuntentat o chi dhue at de si ndhe cuntentare, chi una cosa est bella de abberu, ma s'impreat fintzes cun idea de paragone e coment'e avb. in su sensu de meda, bene meda (a bortas cun ironia, po nàrrere chi àtera cosa est méngius)
Sinonimi e contrari
ebbenemindhe
Frasi
benemindi prexu! benemindi festa! ◊ benimindi s'arrori, su dannu, sa festa, ecc.◊ beniminne de cadhu: ti siat po salude!
2.
in bidha s'istat bene: e benemindhe tzitade!…
3.
s'arriu est calendi benemindi ◊ ti apu bistu iscriendi cosa e sudendidí benimindi (F.Carlini)◊ est pascendu a fura benimindi! (T.Dei)
4.
s'istima de sa mama est menzus: e benemindhe amores de isposa!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
qu'il est beau!
Inglese
how fine!
Spagnolo
qué bien
Italiano
che bèllo!
Tedesco
wie schön!,
sehr gut!
benòne, benòni , avb Definizione
bene meda
Traduzioni
Francese
très bien
Inglese
very well
Spagnolo
muy bien,
requetebien
Italiano
benóne,
mólto bène
Tedesco
sehr gut.
beteròne , agt Definizione
chi est mannu meda, ispropositau de mannària: a diferéssia de bete, si acordat in númeru cun su númene (e si narat solu de cosa materiale)
Sinonimi e contrari
abbetone,
bete,
betecale,
debberone
| ctr.
minoredhu,
minudu
Frasi
sos boes sunt beterones animales
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
très gros
Inglese
very big
Spagnolo
muy grande
Italiano
mólto gròsso
Tedesco
sehr groß.
cadamàle , avb Definizione
cada + male: male a s'úrtimu puntu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
très mal
Inglese
very bad
Spagnolo
muy mal
Italiano
malìssimo
Tedesco
sehr schlecht.
carrafàle , agt, nf: cordofali,
corrofale,
garrofali Definizione
calidade de cheréssia barracochina, matuca meda
Sinonimi e contrari
cdh. carrafali
Modi di dire
csn:
fàula carrafale = manna meda; poeta carrafale = fentomadu, bonu
Frasi
sa cariasa areste tenet tenaghe tundhu che a sa carrafale…◊ at collitu ménnula durche e cariasa corrofale
2.
talentone, poete carrafale! (P.Casu)
Etimo
ctl., spn.
Traduzioni
Francese
cerise variété burlat,
napoléon
Inglese
kind of very big cherry
Spagnolo
garrafal
Italiano
qualità di ciliègia mólto gròssa
Tedesco
sehr große Kirsche.
corrónciulu , nm: corrúntzulu Definizione
sa teghighedha modhe de sa fae seberada de pagu, corredha
Sinonimi e contrari
basoledhu,
corra,
corriciolu,
corrischedhu,
faincione,
porrixedhu
/
cdh. currónciulu
Frasi
sa fae zughet corrúntzulu meda, paret seberendhe bene
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
féverole
Inglese
very tender broad bean
Spagnolo
haba muy tierno
Italiano
favétta mólto tènera
Tedesco
sehr weiche Ackerbohne.
crivinítu , nm Definizione
orrugu pitichedhedhu, finivini, de cosa, farinu
Sinonimi e contrari
chilivrida
Traduzioni
Francese
débris,
bribe
Inglese
very small fragment
Spagnolo
añicos
Italiano
frantumo minutissimo
Tedesco
sehr kleines Stück.
finedhédhu , agt Definizione
min. de fine, chi est finevine: nau de css. cosa (filu, linna, pruine, orrobba, o àteru) chi tenet sa prus pagu grussària chi si podet
Sinonimi e contrari
finevine
Traduzioni
Francese
très fin
Inglese
very thin
Spagnolo
muy sutil
Italiano
finìssimo
Tedesco
sehr dünn.
forcionúru , agt Definizione
nau de ccn., chi est forte meda, chi giughet fortzas
Sinonimi e contrari
folte,
forsudu
Traduzioni
Francese
musclé
Inglese
brawny
Spagnolo
forzudo
Italiano
forzuto
Tedesco
sehr kräftig,
sehr stark.
indilighídu , pps, agt Definizione
de indilighire; chi dolet, chi no faet a dhu tocare ca dolet / piae indilighida = chi dolet meda
Sinonimi e contrari
dílicu
/
addoliadu,
addolidu,
addolimadu,
addoloridu
Traduzioni
Francese
endolori
Inglese
numbed,
very sensitive
Spagnolo
dolorido,
muy sensible
Italiano
indolenzito,
mólto sensìbile
Tedesco
eingeschlafen,
sehr empfindlich.
irdurchirmentàdu , agt Definizione
chi est deasi druche chi de prus no faet, nau de cosas de papare
Sinonimi e contrari
druchilmentadu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
très doux,
très sucré
Inglese
very sweet
Spagnolo
muy dulce
Italiano
dolcissimo
Tedesco
sehr süß
lebiedhédhu , agt Definizione
lébiu lébiu, chi tene pesu pagu pagu
Traduzioni
Francese
très léger
Inglese
very light
Spagnolo
muy ligero
Italiano
leggerìssimo
Tedesco
sehr leicht.