frànghere , vrb Definitzione pònnere a una parte po costoire, chistire; trantzire, trocheresindhe de mesu de ue passat o dhue at ccn. cosa perigulosa, po no pigare atumbada, po no si lassare fèrrere; cuare, andharesindhe a logu chi no si biet o no s'ischit; cricare de s’iscabbúllere de ccn. dannu / pps. frantu Sinònimos e contràrios acampaniare, acoglire, arremonire, fràndhere, straviai, tòlchere, trancire / acuae, acucai, ammagare, apatai, atrabentare, intuzare, istichire, istugiai, istumponai / abbigare 1, aggrundhare, apaltare, apigai, arrundhare Frases sa robba neta cheret franta ca sinono l'imbrutamus torra ◊ frànghela a frigoríferu, custa cosa, pro no si guastare ◊ su paracu, daghi proet, ti franghet s'abba ◊ cuss'àrbure franghet sa tramuntana a su cuile 2. frànghedi sos pilos dae cara! ◊ franghedila cussa cosa chi zughes imbia, ca rues! ◊ iscudindhe za mi fit, ma sos corpos mi los apo totu frantos ◊ candho colat màchina frànghedi! 3. ti che cherent frànghere dae nois, ca meda t'istimamus ◊ Fulanu est frantu ca lu sunt chirchendhe sos carabbineris ◊ a babbu che l'at frantu su tempus e at betadu in lutu totu sa domo 4. nois amus s'istinu sinnau e dae cuche no nos franghimus ◊ de dogni cosa frangher nos podimus, no de sa morte (A.Fiori)◊ no mi ndhe poto frànghere: devo andhare! ◊ biadu a chie si ndh'est frantu de intrare a logu gai malu! Ètimu ltn. frangere Tradutziones Frantzesu esquiver, éloigner, écarter Ingresu to shift Ispagnolu apartar Italianu scansare, scostare Tedescu wegrücken, vermeiden.

iscamedhàre , vrb: iscammedhare, isgamedhare Definitzione istesiare unu pegus de su tàgiu, andharesindhe de sa cumpangia; fintzes iscapiare su giuale a is boes giuntos Sinònimos e contràrios irmedhae, iscambare, iscambuliare, iscamedhire, iscedhai, iscrobare, istagiai, istropedhare | ctr. amedhare Frases unu pisedhu s'isgamedheit de sos cumpagnos chi fint zoghendhe ◊ apo àpidu sas berbeghes chi mi mancaiant: las depiat àere iscamedhadas carchi cane ◊ pares iscammedhadu che angione sorteri 2. sos pitzinnos s'aunint a zocare che anzones iscamedhaos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu éloigner du groupe Ingresu to send out (of a group) Ispagnolu alejar, apartar Italianu allontanare dal gruppo Tedescu von der Gruppe entfernen.

issuzíre , vrb Definitzione istesiare, trantzire unu paghedhedhu, fàere logu Sinònimos e contràrios astesiai, illalgare, istegiare, istirire, istregire, tòlchere, transiri 1 | ctr. acoltziare, acostai Frases issuzi de s'oru no che ruas in su fossu! ◊ si bos issuzides unu pagu, inoghe che cabimus totu ◊ cussa cosa mi che l'as issuzida e como no bi lompo Tradutziones Frantzesu éloigner, écarter Ingresu to shift Ispagnolu alejar, apartar Italianu scostare Tedescu wegrücken.

istegiàre , vrb: istrejare, istresiai, istresiare Definitzione pònnere, pigare e trantzire o andhare atesu Sinònimos e contràrios allalgare, astesiai, illalgare, issuzire, istelare, istesare*, istesire, istregire | ctr. acoltziare, acostai, bènnere Frases ih, odheu, mi ndhe istégio!◊ gai arrexonamus istrejendhe sa duda doliana ◊ carchidabat pro istresiare sos gatos ◊ cussu tenit ispédhiu de nc'istresiai de bidha sua (M.Simbula) Tradutziones Frantzesu éloigner Ingresu to remove Ispagnolu alejar Italianu allontanare Tedescu entfernen.

istesàre , vrb: istesiai, istesiare, istesiari, istexare, istreare, istrexare, stesiai Definitzione pònnere, pigare e trantzire, andhare o essire atesu / fàghere a s'istésia istésia = fai andendi e istesiendi Sinònimos e contràrios allalgare, allongriai, astesiai, illalgare, issuzire, istegiare, istelare, istesire, istregire, longai | ctr. acoltziare, acostai Frases s'istéxiat currendhe ◊ pro agatare cosa bona tocat a istesiare ◊ noche istrexiemus in logos chena làcanas ◊ pro nudha m'istéxio dae su fadu chi mi trazat ◊ dae ue bi at perígulu sa zente si che istéxiat ◊ sa punga che istéxiat s'inimigu ◊ fit andhendhe a la ciòmpere, cudha si che istreat e faghet totu s'iscala a bórinu! Ètimu ltn. exte(n)siare Tradutziones Frantzesu éloigner Ingresu to remove Ispagnolu alejar Italianu allontanare, distanziare Tedescu entfernen.

istregíre , vrb: istretzire, istrexire, istritzire, istrizire Definitzione istesiare, trantzire unu paghedhedhu, fàere logu, mòvere unu tretu pagu Sinònimos e contràrios astesiai, illalgare, iscritzire, issuzire, istegiare, istesare, istirire, istreziare, istrinzire, schilliari, tòlchere, trancire | ctr. acoltziare, acostai Frases su trau si che fit istregidu dae s'àlvure ◊ nche l'aiat ischitata istritzinnencheli su bratzu ◊ bi aiat tres muscas chi no si che cheriant istretzire dae sa brochita ◊ nointamas de si che istrizire si m'acúrtziat de piús Tradutziones Frantzesu éloigner, déplacer Ingresu to move away Ispagnolu alejar, apartar Italianu scostare, spostare Tedescu wegrücken.

trancíre, trancíri , vrb: transie, transire 1, transiri, trantzire, trantziri, trasiri, trensiri, trentzí, trentziri Definitzione cambiare camminu, istesiare unu pagu, passare de un'oru o tretu a un'àteru, de unu camminu a un'àteru, pigare o ispostare, mòvere de unu logu (o determinu) a un'àteru; fàere a mancu, pònnere a una parte po no istrobbare o èssere istrobbaos, lassare istare a un'àtera borta, a un'àteru tempus / pps. transiu, trànsiu Sinònimos e contràrios apaltare, arrociare, cansai 1, frànghere, ischerciai, istransire, issuzire, istregire, passai, pesai, stressiai, tasire, tòlchere, trantziai / crastinare, faltare Maneras de nàrrere csn: trantzirisí de pari = lassàresi, irbortàresi (nadu mescamente de ómine e fémina cojendhe o cojados); trantziri su puntu de… = colàreche su límite, isazerare; transire su pretzipitu = muntènneresi o istaresindhe de fàghere carchi cosa de malu, fràngheresi de s'ocasione de fàghere male; s'annu trasiu = s'annu coladu; transire su pecadu, sas cunzunturas malas = itl. fuggire il peccato, le occasioni; transire de + inf. = fàere a mancu de… Frases si no trancis t'investo! ◊ transidí unu pagu! ◊ transis istrada po no t'incontrare deo? ◊ no transo sos tzumbos de codina in sos buturinos ◊ trantzidí de innòi a ingudheni! ◊ comenti fatzu a trentzí sa màchina po passai tui?! ◊ transit caminu candu bit a mei ◊ fiat màrtura e no si transiat de su letu ◊ su landiredhu no at trantziu sa téula in crabetura ◊ dhi at torrau sa lei sena de transiri una vírgula de su chi dhoi fiat iscritu ◊ ti giuru ca de custu votu no potzu trantziri! ◊ trasiu su soli, bivis in rénniu de bellesa ◊ sas arbeghes de inoghe che dhas trantzo a Sa Serra ◊ che ant trantziu sa làcana de su cugnau ◊ trantzidi de dienanti!◊ de s'opinioni sua no dha pòciu trancí 2. fipo vénniu peri a pede, ma cras apo imperjos chi non poto trantzire ◊ de àteru podis transiri, ma no de mòrriri ◊ no aiat pótiu transire de si cojubare ◊ su pagu chi bivis, no trantzas minutu de acanta mia! (Pillai G.)◊ de su chi mi timemu no mi trancemu! 3. no dhu permitit Deus chi si trantzaus de pari ◊ si m'istimas tui, de pari no trantzeus! ◊ at trantziu su puntu de sa seriedadi e megat de èssiri disonestu ◊ pro transire su pretzipitu donzi die mi castigo ◊ no si podit trentziri su destinu 4. su tempus trasiu est meda ◊ mi timu ca at a tocai a transiri sa coja! Ètimu itl. transire Tradutziones Frantzesu éloigner, écarter, se déplacer Ingresu to remove, to step aside, to shift Ispagnolu apartarse Italianu discostare, distògliere, spostarsi, scansarsi, rinviare Tedescu entfernen, ausweichen.

«« Torra a chircare