anneciàre , vrb: neciare* Definitzione pònnere nècias, magàngias, fàere guastu, pònnere neghe Sinònimos e contràrios ammaciae, nesicare Tradutziones Frantzesu abîmer, détériorer, ronger Ingresu to rot Ispagnolu estropear Italianu magagnare, cariare Tedescu verderben, angreifen.
conciumíre , vrb: consumire, consumiri, cossumire, cussumire Definitzione acabbare, ispaciare ccn. cosa, imbeciare is cosas a fortza de dhas manigiare: dhu narant fintzes de gente, torrare a malu puntu de sa debbilesa po is dispraxeres Sinònimos e contràrios afinai, afinigai, assutighilare, consumai, ifiniare, infinigae, isgumentare, ispitire, sutigare | ctr. abboniare Frases su lughinzu a che èssere cossumidu prego siant chent'annos e piús ◊ apo pediu sa gràcia de pòdere conciumire cust’orrughedhu de vida innoe, aube n’est barta sa pena de dha bivire (G.Locci) 2. prite, amantes, faghides tanta gherra e bos consumides in debbadas? Ètimu ctl., spn. consumir(se) Tradutziones Frantzesu détériorer, brûler (fig.), être dévoré Ingresu to damage, to be distressed Ispagnolu consumir, gastar Italianu deteriorare, strùggersi Tedescu abnutzen, vergehen.
fragiàre , vrb: frajare, frazare Definitzione su bènnere o fàere bènnere mancu de sa cosa posta a fàere isfortzu o trebballu, chi deasi acabbat po èssere débbile, segada, freada (nau de sa pedhe), bècia; abbandhonare una cosa chi no s'impreat prus; impreare, ispèndhere, ispaciare Sinònimos e contràrios acabbae, arrogai, consumai, conciumire, finire, infinigae, istradhusciare, malocrare / friai, malandrare Frases chie est massone no che frazat sos ossos in presone (L.Ilieschi)◊ mamas chi ant frazadu sa mezus gioventude, ancora pitzinnas parent betzas ◊ s'avaru no si setzit ca frazat sa cadrea, no movet passu ca frazat sos solos ◊ prus si ruet e prus su corpus si frazat ◊ cussos si ant frazadu s'onestade ◊ prite su tempus meu cun sas fiaras no ti l'as frazadu? 2. apo frazadu milli ispijitos ◊ at frazadu sa broca 3. fit unu cadhitu frajadu e mortu de fàmine ◊ a s'àinu frajadu sedha dhu pículat 4. sos milliardos bi sunt ma no si podent frazare ◊ su carrarmadu cun d-una incricadedha frazat unu bidone de binzina Sambenados e Provèrbios prb: chie servit a segnore sa domo sua la frazat: in s'órriu ponet paza e in sa cuba lentore Tradutziones Frantzesu détériorer, user, écorcher Ingresu to deteriorate, to wear (out), to damage, to excoriate Ispagnolu deteriorar, gastar, estropear, excoriar Italianu deteriorare, logorare, sciupare, escoriare Tedescu verderben, abnutzen, abschürfen, aufreißen.
maculài 1, maculàre , vrb: magulare, margulare Definitzione pònnere màcula, neghe, pecu, fàere dannu a s'onore, a sa salude Sinònimos e contràrios macrare, nesicare, tacare, tunconire Frases su sèmene de sa figu, bellu e tundhu, ti màculat sa vida e s'onore e ti atirat sas befas de su mundhu (B.Mureddu)◊ no sias contr'a mie risentida, no timas chi ti màcule sas alas po custa nova falsa chi est essida ◊ mi at maguladu sa pessone cun nésigas e dólimas, corchendhe fora Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu abîmer, détériorer, tacher Ingresu to spot Ispagnolu malear, echar a perder Italianu magagnare, macchiare Tedescu beflecken.