afitulàu , pps, agt Definitzione
de afitulai; chi est totu fítulos
Sinònimos e contràrios
alzoladu,
pabedhosu,
pigotosu
2.
sa bardúfula est totu afitulada
Tradutziones
Frantzesu
grêlé,
variolé
Ingresu
pockmarked
Ispagnolu
picado
Italianu
butterato
Tedescu
pockennarbig.
aperdiaméntu , nm Definitzione
su pigare o bochíere a cropos de pedra, gherra a cropos de pedra; su pònnere pedras a pesu in pitzu de calecuna cosa
Sinònimos e contràrios
carranzu,
predarjata
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
grêle de pierres
Ingresu
hail of stones
Ispagnolu
apedreamiento
Italianu
sassaiòla
Tedescu
Steinhagel.
beradítos , nm pl: biraditos,
viraditzu Definitzione
s'istentina fine / biraditos altarados = itl. ileite
Sinònimos e contràrios
beladitos,
busellos,
garaitzos*,
iltentina,
mannaditzus,
stintinigu
Terminologia iscientìfica
crn
Tradutziones
Frantzesu
intestin grêle
Ingresu
small intestine
Ispagnolu
intestino
Italianu
intestino tènue
Tedescu
Dünndarm.
filarítzu , nm: filuritzu Definitzione
s'istentina fine / f. de angioni = sa córdula de s'angione
Sinònimos e contràrios
beraditos,
busellos,
garaitzos,
iltentina,
stintinigu,
stintiritzu
Terminologia iscientìfica
crn
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
intestin grêle
Ingresu
small intestine
Ispagnolu
intestino delgado
Italianu
intestino tènue
Tedescu
Dünndarm.
gràndhile , nm: gràndhine,
gràndili,
grànnile Definitzione
abba astrada a farinedhos piticos, chi betant is nues segundhu comente si agatant (ma ndhe podet fàere fintzes matucu meda)
Sinònimos e contràrios
làndini,
landiredhu,
ràndhine,
ranzola,
ranzudu
Terminologia iscientìfica
tpm
Ètimu
ltn.
grandine(m)
Tradutziones
Frantzesu
grêle
Ingresu
hail
Ispagnolu
granizo
Italianu
gràndine
Tedescu
Hagel.
grandhinàdu , pps, agt: grandhinau,
granninatu Definitzione
de grandhinare; nau de logu, chi est ammontau de gràndhine, totu gràndhine; nau mescamente de su pilu de is animales, chi est a marchighedhos de diferente colore, a ischecos
Sinònimos e contràrios
randhinadu
/
biscacadu,
cacarru,
incespiau,
pintarinadu,
pintolinadu
2.
sa cara granninata de negros minoredhedhos lu fachiant assimitzare a sa ficumurisca ◊ mi est mancada sa pudha randhinada
Terminologia iscientìfica
clr
Tradutziones
Frantzesu
grêlé
Ingresu
spotted,
hailed
Ispagnolu
apedreado,
granizado
Italianu
grandinato,
picchiettato
Tedescu
gehagelt,
getüpfelt.
grantzòla , nf: granzola Definitzione
gràndhine minudu, a farinos, fintzes nie
Sinònimos e contràrios
gràndhile,
làndini,
landiredhu,
ràndhine,
ranzola
Frases
azes a bíere burrascas de granzola, abba e bentu
Terminologia iscientìfica
tpm
Ètimu
ltn.
*grandeola
Tradutziones
Frantzesu
grêle
Ingresu
hail
Ispagnolu
granizo
Italianu
gragnòla
Tedescu
Graupeln,
Hagel.
landiredhàda , nf Definitzione
iscutulada o nue de gràndhine
Sinònimos e contràrios
randhinada
Frases
sa landiredhada forti chi at fatu at atzumborau is màchinas chi at agatau foras
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
averse de grêle
Ingresu
hailstorm
Ispagnolu
granizada
Italianu
grandinata
Tedescu
Hagelschlag.
ortíciu , agt: antitzu,
ortiju 1,
ortitzu Definitzione
chi est naschiu chentza lómpiu, chentza cumpriu: dhu narant de pipios, de animales (e de frutuàriu puru candho no lompet e ndhe orruet); si narat fintzes de cosa chi creschet pagu, a trebballu / ou ortíciu = criadu cun sa corza modhe, chena su pizu tostu
Sinònimos e contràrios
agurtitu,
agurtiu
/
ingatzinau
/
agurtidura,
aurtíngiu
| ctr.
cumpridu,
lómpidu
/
imbénnidu,
losanu
Frases
cani impressia catzedhus ortitzus
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
abortif,
grêle
Ingresu
abortive,
hard
Ispagnolu
abortivo,
duro,
penoso,
premioso
Italianu
abortivo,
stentato
Tedescu
abortiv,
verkümmert,
kümmerlich.
pabedhósu , agt: pebedhosu Definitzione
chi portat pabedhas; afrantzesadu, malàidu de pabedhas; nau de su casu apenas fatu (fintzes de sa pedhe) chi est arrasposu, coment'e a granighedhos
Sinònimos e contràrios
afitulau,
alzoladu,
semosu
/
cdh. papidhosu
Maneras de nàrrere
csn:
arrana pabedhosa = itl. ròspo; pàrriri una rana pebedhosa = zúghere sa cara fea de comente est totu a butonedhos che pigotosu
Frases
lu creiant pabedhosu, ma in cara no fit maltratu de pigota
2.
unu pabedhosu malaitu mi cheriat cundhire, ischifosu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
grêlé,
variolé,
syphilitique
Ingresu
pocked,
syphilitic
Ispagnolu
picado,
virolento,
sifilítico
Italianu
pustolóso,
butterato,
sifilìtico
Tedescu
pustulös,
pockennarbig,
syphilitisch.
picotósu , agt: pigotosu Definitzione
nau de ccn., chi portat sa pedhe totu a marcos de sa pigota
Sinònimos e contràrios
aggutau,
pigotau
/
ttrs. vagliuradu
Frases
miràdela sa màschera: est sentza ojos, sentza orijas, pigotosa!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
grêlé,
variolé
Ingresu
pocked
Ispagnolu
picado
Italianu
butterato
Tedescu
pockennarbig.
piscillíncu , nm Definitzione
persona de carena pitica e débbile
Sinònimos e contràrios
atzegu,
gàlinu
Terminologia iscientìfica
zcrn
Tradutziones
Frantzesu
frêle,
grêle
Ingresu
frail
Ispagnolu
endeble,
delgado
Italianu
gràcile
Tedescu
schlanker und schwacher Mensch.
randhinàda , nf: randilada Definitzione
su grandhinare; nue, iscutulada de gràndhine
Sinònimos e contràrios
grandhinada,
grandilada,
landiredhada,
ranzudada
Frases
cun sas randhinadas no distruas su semenadu!
Terminologia iscientìfica
tpm
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
averse de grêle
Ingresu
hailstorm
Ispagnolu
granizada
Italianu
grandinata
Tedescu
Hagelschlag,
Hagelfall.
randhinàdu , pps, agt Definitzione
de randhinare; nau de su logu, chi dhue at gràndhine de comente ndhe at betau meda; nau de su colore de un'animale in sa pilidura, chi est a pintirighinos mannos de diferente colore
Sinònimos e contràrios
grandhinadu
/
cacarru,
iscacadu,
pintarinadu
Frases
tempus malu: oe at fintzas randhinadu
2.
su logu est abbarradu randhinadu tota die, de cantu at fatu fritu a pustis de cussa nue de cosa
3.
isfrunzas randhinadas de usciareu mudant su logu chi parent bandheras ◊ tenzo una pudha randhinada ◊ zughet sa cara randhinada de suore ◊ cussu logu est totu randhinadu de domos, fraighendhe in totue
Tradutziones
Frantzesu
grêlé,
tacheté,
moucheté
Ingresu
hailed,
punctuated
Ispagnolu
granizado,
manchado,
moteado
Italianu
grandinato,
macchiettato
Tedescu
gehagelt,
gesprenkelt,
scheckig.
ràndhine , nm: ràndili,
rànnine Definitzione
abba astrada a suchitu, a granos (ma ndhe podet fàere fintzes cantu una nughe), chi betant is nues segundhu comente si agatant / su ràndhine de sa fodhe = genia de nodighedhu chi si faet in sa prabarista
Sinònimos e contràrios
gràndhile*,
landiredhu,
làndini,
ranzola,
ranzudu
Frases
sas nues, niedhas che titones, ràndhine e lampos iscàrrigant ◊ su ràndhine, mescamente si est maduru, faghet dannu
Sambenados e Provèrbios
smb:
Randine
Tradutziones
Frantzesu
grêle
Ingresu
hail
Ispagnolu
granizo
Italianu
gràndine
Tedescu
Hagel.