Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

tenòre, tenòri , nm Definitzione càntigu a proa, cuncordu, cussertu, si faet in bàtoro ómines: su chi tumbat e cantat est sa boche, is chi dh'acumpàngiant formant su coro (bassu, contra, mesu boche); genia de boghe de ómine, sa prus arta cantandho Sinònimos e contràrios cuncordu, cuntzertu Terminologia iscientìfica sntz Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu chant choral typique de la Sardaigne, ténor Ingresu typical sardinian choral singing, tenor Ispagnolu canto coral sardo Italianu caratterìstico canto corale sardo, tenóre Tedescu typisch sardischer Choralgesang, Tenor.

tentàlza , nf: tentarza Definitzione pértiga longa de orruo, cambu de orruo totu ispina Sinònimos e contràrios àlamu, lama 1 Terminologia iscientìfica rbr Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu branche de la ronce Ingresu brier branch Ispagnolu rama de zarza Italianu ramo del róvo Tedescu Zweig des Brombeerstrauches.

transilléri , nm, nf: trantzilleri, trantzilloru, trintzillera, trintzilleri, truntzilleri Definitzione unos cantu acàpios postos impare in su derreri de sa sedha, pendhe pendhe, po acapiare, apicare cosa, e fintzes su chintórgiu po acapiare sa sedha etotu a s'animale Sinònimos e contràrios presógliu / apasibi, pendhone Maneras de nàrrere csn: a t. = a gurdoni; portai fangotu a trantzilleris = apicadu a sa sedha; zúchere a ccn. a trantzilloru = portaidhu sempri apicigau avatu (fintzas innamoradu) 2. cussa ti nche ghetat sa dommo, ti nche ghetat, ca no bi cheret su trantzilleri tuo a mantènnere una fémina prena de bíssios! ◊ nara, ma no seghist is trantzilleris meda meda, no! 3. sa superba bogat su frutu a trintzilleris Ètimu spn. trencillo Tradutziones Frantzesu ficelle de la selle Ingresu saddle string Ispagnolu cincha Italianu legàcciolo della sèlla Tedescu Schlaufe.

tripogliàre, tripollàre, tripozàre , vrb: atrepillai*, trobellare, tropellare, tropogliare, trovogliare, trupellai Definitzione pònnere tropellu; su si fadhire, cufúndhere, betare apare a trobedhadura Sinònimos e contràrios agiolotare, imbrabugliare, stragamullai, trumbugliai, trummentai / atrobodhare, batagugliare, intrebedhai, trabojare, trobodhicai, trobullai Frases lassamí in paxi no mi trupellis! ◊ mi apo tropogliadu sa cusséntzia cun su male chi apo fatu 2. si no bi est iscritu comente apo natu cheret nàrrere chi mi so tripogliatu ◊ si est totu tripogliatu in s'arréjonu ◊ messandhe, su trigu li trovogliaiat in manos! Tradutziones Frantzesu mettre la confusion Ingresu to provoke confusion Ispagnolu alborotar Italianu provocare confusióne Tedescu durcheinanderbringen.

túa , agt, prn Definitzione chi (sa chi, totu sa chi) est, o apartenet o pertocat a tie: coment'e agt. acumpàngiat númene fémina síngulu e si ponet sèmpere apustis che a totu is possessivos / a/c.: in d-unas cantu bidhas de foedhada tra camp. e log. inter Fordongianus e Sèneghe arresurtat sa forma de agt. mascu puru, solu de 2ˆ pers. sing., ca no segant su foedhu in sa tónica e po no nàrrere duas vocales oguales narant, es., fígiu tua, babbu tua Frases una de custas dies colo in domo tua ◊ iscrie sos númenes nostros: de mama, de frates meos, de nepotes e netas tuas ◊ língua tua santa! ◊ cras ti ponis a iscriri sa firma tua 2. custa est sa cosa mia: cussa est sa tua ◊ mih no ndhe fetas calicuna de sas tuas, mih! Ètimu ltn. tua Tradutziones Frantzesu ta, la tienne Ingresu your (s) Ispagnolu tu, tuya Italianu tua Tedescu deine.

tzurríta, tzurrítu , nf, nm Definitzione min. de tzurra 1, sa trota pitichedha Sinònimos e contràrios groli, odhiolu, seju 1, sodhiscu, trotischedha Tradutziones Frantzesu alevin de la truite Ingresu alevin Ispagnolu alevín de la trucha Italianu avannòtto della tròta Tedescu Forellefischbrut.

urósu , agt: aurosu* Definitzione chi tenet bonas uras, chi portat fortuna Sinònimos e contràrios afoltunadu, assortadu, auradu Frases rusignolos e canàrios intonant s'urosu cantu Tradutziones Frantzesu qui a de la chance, qui porte bonheur Ingresu good wish, lucky Ispagnolu que tienetrae buena suerte Italianu augurale, fortunóso Tedescu Glückwunsch.

vavàtza , nf Definitzione sa bandha de aintru de is còscias Terminologia iscientìfica crn Tradutziones Frantzesu partie intérieure de la cuisse Ingresu inside face of the thigh Ispagnolu entrepierna Italianu fàccia interna della còscia Tedescu Innenseite des Oberschenkels.

zuncuvémina , nm Definitzione giuncu a tres atzas, a triàngulu Sinònimos e contràrios sènsene Terminologia iscientìfica rba Tradutziones Frantzesu jonc de la famille des cypéracées Ingresu reed Ispagnolu juncia Italianu cìpero Tedescu Zypergras.