Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

brócu , nm: Definitzione orrugu de linna (prus che àteru a punta a una parte) prantau in terra o cravau in su muru po acapiare o apicare cosa, istrégiu (ma est fintzes postu, tretu, inue in is cumbessias unu costumat – o tenet diritu – a pònnere su bagàgliu, is trastos, a si arrimare); fintzes ogu de linna ue isparat cambu nou; àinu o cuadhu malandhau Sinònimos e contràrios brechioni, cantu, rocu, runcu, tretu / frusticu Maneras de nàrrere csn: téteru che b. = círdinu, téteru che fuste, chi si creit meda e mancu saludat; èssere tirau che pedhe in b. = èssiri tirau che cani, èssere chentza tempus nudha nudha; brochedhu pro innetare dentes = ispuligadente; no ischire mancu su b. chi che li vocat s'ocru = no si abbizare de sos dannos e istrobbos prus ladinos, no bídere su male mancu candho est craru; annare che a su brocu (circhendu calecuna cosa)= andai a corpu seguru aundi est sa cosa circada Frases bi at unu brocu de linna chi marcat sa làcana ◊ in domo sua no cheret tocare brocu dae terra! ◊ bi at tzente chi de unu brocu ndhe fachet una ràica! 2. est camminandhe téteru che brocu ◊ sa zente, de su bisonzu, fit tirada che pedhe in brocos 3. su priore ocupabat tres brocos, in sa cumbessia ◊ sos Portolos aiant picau possessu de su brocu issoro chi fit in s'úrtimu cuzone de sa cumbessia (S.Spiggia) Sambenados e Provèrbios smb: Broccu Ètimu ltn. broccus Tradutziones Frantzesu pieu, piquet Ingresu peg Ispagnolu estaca, piquete Italianu pïòlo, picchétto Tedescu Haken, Pflock.

clavíglia, clavílla , nf, nm: cravilla, cravillu Definitzione orrughedhu de linna o àteru chi si ponet a intradura po aguantare o arrèschere calecuna cosa Sinònimos e contràrios cabiga, cangiolu, carícia, ordigione / brocu, giau, obbibi Frases su procu uscrau dh'apicant in d-un'iscala a cravillus po dh'obèrriri a ndi bogai su matzàmini Ètimu ctl. clavilla Tradutziones Frantzesu cheville, pieu, piquet Ingresu bolt Ispagnolu estaca Italianu cavìcchia, piòlo Tedescu Pflock.

cràdiu , nm Definitzione puntedhu de canna o de linna chi si fichit in terra po singialare cosa (es. unu puntu, ue si depet prantare o pònnere calecuna cosa) o fintzes, si su cràdiu est a nae longa, po arraigare cosa prantada; segundhu, fintzes ràgiu de orroda Sinònimos e contràrios arradicra, brocu, cerboni Tradutziones Frantzesu piquet, petit pieu Ingresu stake Ispagnolu piquete Italianu picchétto, palétto di sostégno Tedescu Pflock.

pabòni 1 , nm: palone 1, paloni Definitzione puncione, orrugu de linna a punta po prantare cosas in s'ortu; nae de linna acutzada, prus che àteru iscomada, chi si ponet po arraigare is fundhos de sa bide in is bíngias; arraighina de dente; palu, puntedhu mannu puru Sinònimos e contràrios rocu / ladicra, pontedhu Maneras de nàrrere csn: fàghere su p. = fàghere s'àrbure ritza, fai s'àrburi de s'arenada, o de sa nai; casciale a duos, a tres palones = chi portat duas, tres arréxinis; ebba de palone = sa de mesu, in s'arzola, presa a su rocu Frases si ponent fichidos che duos palones ◊ at apicau su capedhu a unu paboni Sambenados e Provèrbios smb: Palone, Paloni Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu petit pieu Ingresu stake Ispagnolu estaca, palo Italianu palétto Tedescu Pflock.

palighédhu , nm Definitzione orrugu de ferru grussu, longhitu e tundhu, a punta a una parte e a bisura de pei a s'àtera, impreau prus che àteru po fàere istampos in terra a fichire arraiga, frucàgios o àteru, o a mòvere (cun su pei, ca faet leva) pedras mannas Sinònimos e contràrios palu, prapali Terminologia iscientìfica ans Tradutziones Frantzesu petit pieu Ingresu crowbar Ispagnolu calce, alzaprima Italianu palanchino Tedescu Hebelbaum.

rócu , nm Definitzione orrugu de linna puntudu cravau (o de cravare) in terra po acapiare animale o, prus piticu, in su muru po apicare cosa, orrugu de nae curtzu chi abbarrat in sa mata de una nae immuciurrada, cantighedhu de linna puntudu po fàere fossu in terra a pònnere prantàgia, sèmene / min. rochitu Sinònimos e contràrios brocu*, fuste Maneras de nàrrere csn: semenare, prantare cosa a r. = faghindhe unu fossitedhu cun d-unu rocu e betendhe su ranu o ponindhe sa prantaza; téteru che rocu = (nadu de ccn.) téteru che fuste, intreu, chi si creit meda; rocu de arxola = postubbariu, puntellu ficadu in mesu de s'arzola pro bi prèndhere sos cadhos triulendhe; manigare erba de rocu = nudha (ca s'animali acapiau no podit andai) Frases prèndhere un'animale a su rocu ◊ faghe sa regulada a sos faedhos malos, o ti as a bídere presu sentza rocos! ◊ pro ordire ponent sos rocos in terra 2. sa prantaza (latuca, chibudha, e gai), candho est de pònnere si prantat a rocu Sambenados e Provèrbios smb: Roccu Tradutziones Frantzesu pieu, piquet Ingresu pin (wooden ) Ispagnolu gancho, plantador Italianu pïòlo, cavìcchio Tedescu Pflock, Bolzen.

travèdha , nf Definitzione orrugu de linna, de tàula o de àteru materiale, chi si ponet a istúturu (es. in is iscalas, is gecas, is sedhatzos e àteru) po poderare impare duas cosas o fintzes po serru, pòdere pònnere su pei o àteru Sinònimos e contràrios reja 1, traessa / pedarzu Frases sa cradea zughet sas travedhas ◊ s'iscala de linna de su mastru de muru est a travedhas Tradutziones Frantzesu pieu, traverse, barreau Ingresu peg, transom Ispagnolu gancho, travesaño Italianu pïòlo, travèrsa Tedescu Pflock.