Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

chígna , nf: chíngia, chingra, chinxa, cíngara, cingra, cringa Definitzione genia de chintórgiu chi si ponet po firmare sa sedha a s'animale passandhosidhu in bentre apresu a is cambas de ananti (petorru): dh'impreant ferrandho puru (ma prus manna e acanta a is cambas de asegus) po mantènnere su pegus in artu de terra chi no potzat fàere fortza cun is peis; est fintzes su singiale chi lassat in sa carre un'acapióngiu istrintu, unu cropu giau cun cosa longa (chintórgiu, fune, e àteru) Sinònimos e contràrios callitu, grinca, istranga, pretali Maneras de nàrrere csn: apretare un'animale a chíngia = afíere tropu sa chíngia; apretare a ccn. a chinxa = segai sa passiéntzia a ccn., apurire; sècere, no sècere una cosa in cingra a ccn. = pràghere, no pràghere Frases sa chigna fit larga e giughiat una tíbbia chi mancu chintorza! ◊ at fatu una chigna de pedhe ◊ issedhendhe ponent sos bàtiles, su sedhone e sa cringa ◊ a s'àinu li at fatu una pitigada sa cringa in su petorru ◊ in màchina cheret posta sa cringa pro seguresa ◊ acapiadhu cun sa cingra!◊ teniat s'arretranga, sa cíngara e pretale e pigàt a froncile s'animale (C.Arangino) 2. sa fune imboligada in sa manu, tostendhe, mi at fatu sa cringa 3. chíngias biancas imbóligant s'aera Ètimu ltn. cing(u)la Tradutziones Frantzesu ceinture Ingresu belt Ispagnolu cinturón, correa Italianu cìnghia, cintura Tedescu Gürtel

chinghédhu , nm: cignedhu, cingedhu, cinghedhu, singedhu Definitzione tira de cosa, mescamente de pedhe, cun sa tíbbia, o fintzes codriola de acapiare in chintzu, chintórgiu; oru de telu de lana Sinònimos e contràrios chintòglia, chíntula, lorita, tzinta / tzíngulu Frases in su chinghedhu portaiat s'ortigione cun sa màniga trabballada (R.Sardella)◊ mannoi iscudiat a cinghedhu ◊ tzia mi at curtu a chinghedhu ◊ acabbadha, citidi e bufa ca ci no seo piganno su cignedhu! Tradutziones Frantzesu lacet, cordon, ruban Ingresu small belt Ispagnolu oruga Italianu cìntolo, cìngolo Tedescu Band, Raupenband.

chintòglia, chintólgiu, chintòlza , nf, nm: chintòrgia, chintórgiu, chintorja, chintorju, chintorza, chintorzu, cintòrgia Definitzione tira de cosa, mescamente de pedhe, cun sa tíbbia, de pònnere in chintzu po poderare unu bestimentu / chintorza de santu Giuanne = frore de santu Giuanne, alluevogu, bruschiadina; pantalones a chintorza = cun sa tzinta Sinònimos e contràrios astrintorza, chíntula, lorita, tríncia, tzinta, tzintorja Frases s'arva li arriviat a sa chintorza ◊ iat pigau su chintórgiu e aiat giau una surra a su fígiu ◊ su piciochedhu camminat poderendu unu chintórgiu in is manus ◊ candho at papau si at fintzes illagrau su chintórgiu ◊ custa est una cintòrgia de pedhe Ètimu ltn. cinctorium Tradutziones Frantzesu ceinture Ingresu belt Ispagnolu cinturón Italianu cìntola, cintura Tedescu Gürtel.

chíntzu 1 , nm: cintu, cintzu, ginsu, scinsu, tzintu Definitzione tira de cosa, mescamente de pedhe, cun sa tíbbia, de acapiare in chintzu po poderare bestimentu, e fintzes su tretu de sa carena in mesania e parte de su bestimentu in custu tretu Sinònimos e contràrios chintòglia, gintone, singedhu, tzinta / chíntula Sambenados e Provèrbios smb: Cintu Ètimu ltn. cinctu(m) Tradutziones Frantzesu ceinture Ingresu belt Ispagnolu cintura Italianu cinto Tedescu Gürtel.

framucódhu , avb Definitzione manera de pònnere mescamente sa fune, chistia a lobos mannos, faendhodha passare in su codhu de una parte e asuta de su subrecu de s'àtera, o fintzes solu intrada o betada in codhos Sinònimos e contràrios armigodhu*, murucodhu Frases su pitzinnu zuchet sa bússia a framucodhu (G.Piga)◊ est rutu chin sa soca a framucodhu e s'istrale in manos ◊ est chin sa tzancheta galu a framucodhu Tradutziones Frantzesu bandoulière Ingresu shoulder belt Ispagnolu bandolera Italianu tracòlla Tedescu umgehängt.

laciàda , nf: lantzada, latada, latzada Definitzione tira larga de orrobba po imbodhigare su pipiedhu in chintzu Sinònimos e contràrios fasca Frases tocat a preparai cambuscedhus, pannitzus e latzadas po candu nascit su pipiu ◊ latzadas po is pipius no si ndi usat prus ◊ tèngiu ancora is pannitzus e is latzadas de candu iu tentu a tia ◊ sa latzada imbodhigàt a istrintu su pipiu dea chintzu fines a is benugos 2. e ita chi dhi ghetu sa lantzada a su gúturu!… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu langes Ingresu swaddling-bands, belt Ispagnolu pañales Italianu fasce, cintura Tedescu Windeln.

loríta , nf Definitzione tira de cosa, mescamente de pedhe, cun sa tzíbbia, de pònnere in chintzu Sinònimos e contràrios chintòglia, chíntula, tríncia, tzinta Frases s'est fuiu a lorita in manus, depiat èssi a daor'e brenti ◊ at afasciau is pértias cun sa lorita Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ceinture Ingresu belt Ispagnolu cinturón, correa Italianu cìntola Tedescu Gürtel.

tzínta , nf: chinta Definitzione tira de cosa, mescamente de pedhe, cun sa tíbbia, de pònnere in chintzu cun pantalones / iscorriada de tzinta = cropu giau cun sa tzinta Sinònimos e contràrios chinghedhu, chintòglia, chíntula, lorita, tríncia Tradutziones Frantzesu ceinture Ingresu belt Ispagnolu cinturón Italianu cintura Tedescu Gürtel.