afrachèsa , nf: frachesa 1 Definitzione pampada de calore / s'afrachesa de s'ora = candho su tempus est benindhe mancu Sinònimos e contràrios bura / frachillu Frases sa fémmina, sa domu, s'afrachesa de sa coja, is fillus: unu giogu de pensamentus! ◊ is afrachesas de is féminas funt pampadas de callenti a faci chi bandant e torrant Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu agitation, énervement Ingresu great, desire Ispagnolu sofoco, inquietud Italianu vampata, smània Tedescu Hitze, Toben.
afródhiu, afródhiulu , nm: afrodhu, afródhulu Definitzione genia de disígiu forte, de presse, de pentzamentu de bòllere fàere, bíere, ischire e àteru, fintzes braga, prexu presumiu Sinònimos e contràrios afràsciu, afreudhu, arraolu, assúgliu, atitivollu, bonaggana, codíssia, finitzu, furighedha, ischinitzu, pestighinzu, pistu / frandhigu, losinga Frases a ti ndhe leas afródhiu pro unu nudha! (G.Ruju)◊ immoi s'afródhiu est totu po su cimentu armau, ca est forti! ◊ gei fiat un'afródhiu, dh'est atacada sa mobadia de istudiai a maista! ◊ poita totu cust'afródhiu de fai aprovai su progetu? ◊ at curtu trint'annus tra iscola, fillus e una meca de afródhius ◊ candho l'intrat s'afródhiu de fàghere una cosa, inoghe no che parat prus nessunu! ◊ a bortas l'intrat s'afródhiu de tucare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu agitation Ingresu great desire Ispagnolu afán Italianu smània Tedescu Begierde.
dúdhuru , agt, nm Definitzione foedhu chi si narat a disprétziu candho unu mannu faet che is criaduras Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu grand enfant Ingresu great big baby Ispagnolu crío, niño de la rollona Italianu bambinóne Tedescu Kindskopf.
gràndhe , agt: grandi, grandu, grànduru, granne, grannu Definitzione inditat mannària, ma prus che àteru nau de una calidade in su sensu de meda, importante, bona e totu deosi (difatis podet acumpangiare su númene impare a mannu), po su prus no cuncordat che àteros agetivos e si ponet sèmpere innanti de su nm.: a bortas s'impreat coment'e avb. e chentza fàere acórdiu / grandhe chito = a chitzi meda Sinònimos e contràrios ispantosu, stravanau Frases custu est unu grandhe onore ◊ depeus fai una grandu festa ◊ fut grandu prexau ◊ custu giogu teniat unu granne significu pro s'amore naschinne ◊ s'incràs si ndh'est pesadu grandhe chito ◊ isse est unu grandhe professore ◊ ant fatu unu grandu pràngiu ◊ fiat unu mengianu de grandu cilixia ◊ custa mama fit grandhe pòvera ◊ est fendi grandus afàrius ◊ est una grandu sennora ◊ fit un'àrvure grandhe manna ◊ intro de cudhane ant bidu cultu grandhe pàtiu mannu ◊ fiat un'ómini de talentu e unu grandi cassadori (J.Murgia) 2. a mei is contixedhus mi grandu praxint (T.Dei)◊ Cubeddu e Còntene fint grandhe amigos Sambenados e Provèrbios smb: Grandu Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu grand, magnifique, majesteux, solennel, éminent Ingresu great, magnificent, excellent Ispagnolu grande Italianu grande, magnìfico, maestóso, solènne, eminènte Tedescu groß, großartig, erhaben, prächtig, prominent.