Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbadógiu, abbadógliu, abbadólzu , nm, nf: abbadòrgia, abbadorju, abbadorzu, abbatógliu, abbatórgiu, acuadórgiu 1, acuadroxa, acuadroxu Definitzione logu inue bufat o si faet bufare su bestiàmene, fintzes funtana Sinònimos e contràrios biberadóriu, bidorzu, peberadóriu, umiadroxu Frases sos tazos si sunt atrumados in s'abbadolzu ◊ sont annatos a li luvare s'abbatógliu de su bestiàmene ◊ su bestiàmini si àcuat in s'acuadroxu ◊ su carretoneri si est firmau in s'acuadroxa po fai bufai su cuadhu Ètimu ltn. aquatorium Tradutziones Frantzesu abreuvoir Ingresu trough (drinking) Ispagnolu abrevadero Italianu abbeveratóio Tedescu Tränke.

barchíle , nm: barcile, barcili, bartzile, bracibi, orcibi Definitzione fràigu po prènnere de abba, ma fintzes fossu, pischina, poju; istrégiu mannu po sa múrgia po su casu / casu de barchile = merca Sinònimos e contràrios balsa / mulgera Terminologia iscientìfica stz Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu bassin, lavoir Ingresu trough Ispagnolu dornajo, gamella Italianu truògolo Tedescu Trog.

conchédhu , nm Definitzione min. de concu; genia de istrégiu piticu a pònnere cosa de papare in su sartu; genia de istrégiu de linna, matucu, ue si ponet a papare a un'animale; su papu o conchedha de sa natura de s'ómine Sinònimos e contràrios lacu / conchedha 3 Frases bàtindhe su conchedhu de su giodhu, duos piatos e duos giogalzos ca immurzamus! 2. vae e prene su conchedhu a su procu! Sambenados e Provèrbios smb: Concheddu Terminologia iscientìfica stz Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu auge Ingresu trough Ispagnolu dornajo, gamella Italianu truògolo Tedescu Trog.

ischivèdha , nf: iscivedha, scifedha* Definitzione genia de istrégiu de terra, largu meda, no tanti artu, ma cun su fundhu meda prus istrintu de is oros de pitzu, impreau mescamente po impastare o cumossare sa farra po fàere su pane Sinònimos e contràrios cartina, conconedhu, cóncula, cunculina, ischiu 2, lachedhu, lacu, lebbreri, tavania, todinera Frases che li ant furadu unu discu, unu piatu e un'ischivedha Terminologia iscientìfica stz Tradutziones Frantzesu huche, maie Ingresu kneading trough Ispagnolu artesa Italianu màdia Tedescu Backtrog.

làcu , nm Definitzione genia de istrégiu de linna o de pedra, de fatura diferente segundhu a ite serbit: su l. de linna po catzigare s'àghina est unu truncu de mata buida de unos duos metros, isperrau de longu mesu mesu a manera de pònnere su sacu de s'àghina e de calare su mustu a una cobedina; su l. de sa mola est una pedra manna, tundha e arta, prus istrinta in fundhu e larga in pitzu, picada a imbuidadura fata coment'e istrégiu, cun d-un'apertura a paris de su fundhu po ndhe pòdere bogare sa farra, duas partis in artu agiummai a oros chi essint a bandha de aintro po cicire o agguantare su coru cun sa túnica; su l. po pònnere abba o a papare a is animales est de pedra picada, longu o fintzes cuadrau (in is crésias po s'abbasanta est tundhu)/ min. lachedhu, lachighedhu Sinònimos e contràrios scifedha, tavania, tuva / pica / abbasantera Frases su lacu de sa mola si est de linna si narat "cubedhu" puru ◊ su lachedhu a su porcu li cheret pienadu a manigare ◊ at cumintzatu a iscarchiare supra de su sacu de s'àchina collocatu in su lacu ◊ in crésia si ponit sempri arrimau acanta a su lacu de s'acuasanta ◊ sa pudha at criau un'ou mannu coment'e unu lacu de mola… Sambenados e Provèrbios smb: Laccu, Lacu Ètimu ltn. laccus Tradutziones Frantzesu bassin, lavoir, auge Ingresu trough Ispagnolu lagar, gamellón, solera, pila, artesa, batea Italianu truògolo Tedescu Trog.

píca , nf Definitzione pedra manna trebballada, imboidada e fata a bisura de bartza pitica de dhue pòdere pònnere cosa aintru (abba, impastu, brovendha), prus che àteru po betare a papare a is animales, ma fintzes manna a bisura de bartza a pedras picadas, fintzes in funtanas (tundha o prelongada) po bellesa / sa p. de s'àcua santa = abbasantera; surdu che p. = surdu che picu, meda Sinònimos e contràrios cumitedhu, lacu Frases in sas picas bi at galu impastu e landhe ◊ su frailarzu tenet sa pica de s'abba pro ifritare e temperare sas forramentas ◊ sas cocas in su corrale sunt bichendhe trigu in sa pica ◊ Tziscu umpit su mustu de sa pica ◊ nonnu teniat is picas aundi papànt is bòis 2. lassinendhe che ruo a sa pica e ndh'esso totu infustu Sambenados e Provèrbios smb: Pica, Picca Terminologia iscientìfica stz Ètimu ctl. pica Tradutziones Frantzesu bassin, lavoir en pierre Ingresu stone trough Ispagnolu artesa Italianu truògolo di piètra Tedescu Trog aus Stein.

tavanía , nf: tevania, tivania, tovania Definitzione tianu de cumossare, genia de istrégiu de terra, largu meda, no tanti artu, cun su fundhu tundhu ma ladu, meda prus istrintu de is oros de pitzu, impreau mescamente po impastare sa farra faendho su pane Sinònimos e contràrios conca 1, conconedhu, ischivedha, lebbreri, schivu 1, todinera Frases sa peta, segada e posta in d-una tivania manna, si cundhit e posca s'infelchit in s'istentina Terminologia iscientìfica stz Ètimu itl.t tefania Tradutziones Frantzesu maie Ingresu kneading trough Ispagnolu artesa Italianu màdia Tedescu Backtrog.

trógliu , nm: drógliu, trólliu, trúlliu Definitzione fossu o paule de abba comente si ndhe faet acanta a is funtanas e in is errios; logu po samunare, o samunadórgiu fatu apostadamente in bidha: una bartza manna de càbere in medas samunandho; sa bartza a ue calat s'abbagrasta in is molinos de s'ógiu; genia de fràigu a muràllia manna po arregòllere s'abba in is errios fintzes po fàere currente; fintzes sa currente de s'abba, s'abba currendho Sinònimos e contràrios fògia 1, pógiu / cdh. tisina / samunadorzu / diga, lagu Frases su riu at fatu unu trógliu tra crastos e rocas ◊ como eco s'abba cun trógliu bundhante! ◊ sa mola si moiat suta de su trógliu de s'abba ◊ sas féminas bi amus de tapulare sas bestes e de cúrrere a sos tróllios a las labare ◊ in custa bidha tróllios no bi ndh'at e benimus a su ribu ◊ bido istrampos e trúllios de ispuma 2. in su ribu sunt fachendhe unu trólliu prus artu de unu palatu pro cullire s'abba chi falat dae sos montes 3. li falaiant dai ojos sas làgrimas a trógliu ◊ su trógliu russu de su riu ruet in sa pischina cun rembumbu Tradutziones Frantzesu mare, lavoir Ingresu trough, pool Ispagnolu poza, charca, artesa Italianu tròscia, pózza, truògolo Tedescu Pfütze, Trog.

umiadórgiu, umiadróxu , nm Definitzione logu inue bufat o si faet bufare su bestiàmene; tretu e síngia a ue si depet lòmpere currendho a bínchidas, a trivas Sinònimos e contràrios abbadógiu, biberadóriu, bidorzu / ràgia 2. a cali umiadroxu eus a cúrriri? Tradutziones Frantzesu abreuvoir, ligne d'arrivée Ingresu trough (drinking), finishing line Ispagnolu abrevadero, meta Italianu abbeveratóio, traguardo Tedescu Tränke, Ziel.