Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

apojài 2, apojàre , vrb: apozare 1, apoxare Definitzione nau de s'abba, fàere a poju, a paule, a lotzina, a foxina (ma si narat fintzes de àteru, in su sensu de arregòllere totu a unu, totu impare); pònnere in abba apojada, intrare a s'abba Sinònimos e contràrios abburgare, apadulare, apajolare / impogiare Frases in cue ca faghet a fossu bi apojat abba 2. est menzus a ischirent a apojare totus a manera chi non si che afochet nisciunu 3. totu sa musca apojada in sa porta est, ca bollit intrai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu former une flaque, des flaques Ingresu to make a thud Ispagnolu encharcar Italianu farsi tónfano, pozzànghera Tedescu eine Pfütze bilden.

calanzàda , nf: canangiada, cananzada Definitzione in is camminos de su sartu, tretu inue comente apàulat s'abba sa terra abbarrat modhe modhe e a dhue passare unu che afundhat fintzes si in pitzu no si paret Sinònimos e contràrios ludugógiu, maldangiada Frases in cussu caminu bi at cananzadas e tocat a colare ororu ◊ apo connotu cananzada de che afungare sos boes a bentre! ◊ colandhe in d-una cananzada si at illudriadu botinos e cambales Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu flaque vaseuse Ingresu slimy puddle Ispagnolu charco Italianu pozzànghera melmósa Tedescu Pfütze.

foghína , nf: fogina, foxina, fuxina Definitzione forada, fossu de abba e ludu inue s'imbuscinant is procos; fintzes cuadórgiu e crocadórgiu de animales Sinònimos e contràrios fangàriu, fògia 1 / acubiladorju, boada 1, cuadorzu Maneras de nàrrere csn: crocare a foghina (nadu de zente)= in medas totu paris in terra, comente si faghet in campu; mòrrere a foghina = aira, a muntones, a fasche; cordolinu a fogina = antunna a meda essida totu paris a mola in su matessi tretu, a tuedha, unu bàlliu Frases su sirboni essit de sa foxina po currullari in padenti ◊ furint postos a conca e a pes coment'e prochedhos a foghina 2. no isciu prus e uba m'intanai, immoi biu e non biu una foxina e intendu s'addólimu de s'erba istrumpada…◊ totu sos muscadorzos e foghinas ischit de sos buscos e serragos (B.Sulis)◊ sa mardi s'at istérriu sa fuxina ca depit angiari 3. dhue at calidade de cordolinu chi faet a foginas ◊ unu tempus de su mummurzolu moriant a foghinas e totus fiant ispaurigaos ◊ mi ant ispérdiu una fuxina de cracangiola fendi cussu trabballu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu flaque Ingresu puddle Ispagnolu charco Italianu pozzànghera Tedescu Pfütze.

girí , nm: girili Definitzione paule de abba in logu o tretu fintzes largu inue su terrenu faet a fossu / lon'e irí = loni de girí, pische, una genia de lissa Sinònimos e contràrios bedile, pajola, prògola, putziaghe Frases innòi su logu fait a fossu e unu tempus fiat totu unu girí ◊ ingunis fiat unu girí e dhoi cresciat su giuncu benemindi! Terminologia iscientìfica slg Tradutziones Frantzesu marécage Ingresu marsh, morass Ispagnolu charca Italianu acquitrino, pantano Tedescu Lache, Pfütze.

lacuèdha , nf, nm: lecuedhu Definitzione lurtzina, abba apaulada, isciustura Sinònimos e contràrios lacone, lacuina, làcuna, lazu, paulata, paule, tónchine Frases seu spricuendi su sciampitai allirgu de una piga aintru de una lacuedha Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu flaque Ingresu puddle Ispagnolu charco Italianu pozzànghera Tedescu Pfütze.

lacuína , nf Definitzione forada, fossighedhu prenu de abba chi si agatat in is orrugas candho proet, madrina Sinònimos e contràrios lacona, lacuedha, làcuna, paulata, paule, tónchine Frases su tretu de domu mia a domu de tzia mia est crutzu, ma su spàssiu est mannu puita cicu is lacuinas prus mannas, dhas istrecu e ainci m'isciundu bèni bèni!… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu flaque Ingresu puddle Ispagnolu charco Italianu pozzànghera Tedescu Pfütze.

làzu , nm Definitzione abba apaulada, nau fintzes de abba meda in terra aintru de domo, isciustura manna, madrina Sinònimos e contràrios lacuedha, lacuina, lagazu, ludrina, paule Frases fróbbiche custu lazu de abba chi as fatu in su pamentu! ◊ in dogni logu si formant iscolos formendhe lazos, trainos, rizolos (P.Sulis) 2. tessimus mizas de chistiones chena lòmpere a puntos de frimmesa ca intro de su lazu 'e sa brutesa bi lograt su fior'e sas persones (F.Dedola) Ètimu cdh. laàggju Tradutziones Frantzesu flaque Ingresu puddle Ispagnolu poza, charca Italianu guazzo Tedescu Lache, Pfütze.

lotzína , nf: lotzoina, lucina, lurtzina, lutzaina, lutzeina, lutzina Definitzione paule de abba, abba apojada; isciustura, prus che àteru manna, aintru de domo, abbadrinu, fintzes pauledha de sàmbene comente punghent unu pegus / fai lutzina = fàghere ifustura Sinònimos e contràrios foghina, ifustura, lacuina, pantamu, paule Frases is lutzinas de su stani praxint a is pillonis ◊ dh'iant lassau in d-una lotzina de sànguni ◊ candu proit adasiau parit chi no prengat lotzoinas ◊ custa carrada sfait: seu biendi sa lucina! ◊ seus pallasina abbarrada intru de lurtzinas de ludu…◊ sa temporada at abbenau su logu, su sartu est una lutzaina prena de corropus mannus de àcua (P.Pisu)◊ currendi in bicicleta nc'est arrutu in mesu de una lucina 2. no fatzas lutzina, ca apu apenas isciacuau! Tradutziones Frantzesu flaque Ingresu puddle Ispagnolu charco Italianu pózza, guazzo Tedescu Pfütze, Lache, Pfuhl.

peschína , nf: pischina, piscina, pissina Definitzione logu, terrenu chi dhue at abba meda; paule de abba (fintzes de is errios mannos), isciustura manna; impiantu a bisura de bartza manna po nadare, in logu apertu o fintzes ammontau e serrau Sinònimos e contràrios allagarzu, mara, pojale, tónchine 2. chin s'istratzu nche at suspiu una paja de pischinas de abba in cuchina ◊ in su riu bi at pischinas prufundhas ses metres ◊ tocai ca acostaus a s'erriu a biri is piscinas!◊ is pastoris ghetànt is brebeis in d-una piscina po dhas iscacuai in s'istadi ◊ su logu est totu a piscinas me is arrugas, comenti at própiu 3. in bidha ant fatu sa piscina a trassa de corropu, est unu perígulu a dhoi acostai! Ètimu ltn. piscina Tradutziones Frantzesu marécage, flaque, piscine Ingresu marsh, puddle, swimming pool Ispagnolu ciénaga, charco, piscina Italianu acquitrino, pozzànghera, piscina Tedescu Sumpf, Pfütze, Schwimmbad.

putziàghe , nm: putzinaghe Definitzione logu o tretu inue dhue at abba apaulada Sinònimos e contràrios bedile, girí, pajola, prògola Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu marécage Ingresu morass Ispagnolu pantano Italianu pantano Tedescu Pfütze.

trógliu , nm: drógliu, trólliu, trúlliu Definitzione fossu o paule de abba comente si ndhe faet acanta a is funtanas e in is errios; logu po samunare, o samunadórgiu fatu apostadamente in bidha: una bartza manna de càbere in medas samunandho; sa bartza a ue calat s'abbagrasta in is molinos de s'ógiu; genia de fràigu a muràllia manna po arregòllere s'abba in is errios fintzes po fàere currente; fintzes sa currente de s'abba, s'abba currendho Sinònimos e contràrios fògia 1, pógiu / cdh. tisina / samunadorzu / diga, lagu Frases su riu at fatu unu trógliu tra crastos e rocas ◊ como eco s'abba cun trógliu bundhante! ◊ sa mola si moiat suta de su trógliu de s'abba ◊ sas féminas bi amus de tapulare sas bestes e de cúrrere a sos tróllios a las labare ◊ in custa bidha tróllios no bi ndh'at e benimus a su ribu ◊ bido istrampos e trúllios de ispuma 2. in su ribu sunt fachendhe unu trólliu prus artu de unu palatu pro cullire s'abba chi falat dae sos montes 3. li falaiant dai ojos sas làgrimas a trógliu ◊ su trógliu russu de su riu ruet in sa pischina cun rembumbu Tradutziones Frantzesu mare, lavoir Ingresu trough, pool Ispagnolu poza, charca, artesa Italianu tròscia, pózza, truògolo Tedescu Pfütze, Trog.