addoliméntu , nm Sinònimos e contràrios
dabori,
dólima,
dolímine
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
douleur
Ingresu
ache
Ispagnolu
dolor,
pena
Italianu
dolóre
Tedescu
Schmerz.
addorojàda , nf Sinònimos e contràrios
abboghiada,
addorojamentu,
bérchida,
boche,
cérriu,
grida
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
hurlement de souffrance
Ingresu
cry
Ispagnolu
grito de dolor
Italianu
urlo di dolóre
Tedescu
Geheule.
dabòri , nm: daori,
dobori,
dolore,
dolori Definitzione
su istare male po calecunu arremu chi at tentu dannu o at fatu ifortzu mannu, carena malàida, o fintzes po unu dispraxere / d. forte, d. lenu o brandhu; d. fridu = dolore a carchi músculu (fintzas pro fritu), itl. mialgia
Sinònimos e contràrios
addolimentu,
dólima,
dolímine
/
cdh. dulori
Maneras de nàrrere
csn:
unu dolore benit, apretat, illébiat, curat, passat; su dolore si podet sentire, baliare, agguantare; pònneresi dolore = fàghere irfortzu mannu de ndhe àere dannu a sa carena; dolore bogau = dolore de intro de corpus chi no s'ischit cun pertzisione inue est; dhi at carriau unu dolori = li at bénnidu unu dolore; zenias de dolore: de conca, de barras, de itzugu, de mata, de costazu, de renes; dolores de culu = segamentu de matzàmini, cosas chi istrobbant o no praxint; doloris isbuidus de parteras = dolores apustis issindhigadas
Frases
so totu pistu e no poto istare de sos dolores ◊ inchi dhis bèngiat unu dabori de brenti chi no si potzant ni sèi e ni crocai! ◊ cussus daboris depint èssi peus de is daboris de iscendiai ◊ su dolore lu zuto a tochedhos
2.
est mannu su dolore, cun duos mortos in famíllia! ◊ no si morit de dolore, da agguantat su cristianu!
3.
mighi ti pones dolore, ti faghes carchi illascada barrièndhedi cosa gai a sa sola!
Sambenados e Provèrbios
prb:
dolore ispinghet boche ◊ menzus dolore in oro chi no dolore in coro
Ètimu
ltn.
dolore(m)
Tradutziones
Frantzesu
douleur
Ingresu
ache,
sorrow,
pain
Ispagnolu
dolor
Italianu
dolóre
Tedescu
Schmerz,
Leid.
disigàre , vrb Definitzione
bènnere a malu puntu de is dispraxeres, de s'afrigimentu, agummai coment'e consumàresi de sa tisichéntzia
Sinònimos e contràrios
indisicare,
indisichire
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
se consumer de douleur,
avoir de la peine
Ingresu
to grow sad,
to pine away
Ispagnolu
debilitarse por el dolor
Italianu
intristire,
consumarsi per dolóre
Tedescu
sich verzeheren.
dólima , nf, nm: dólimu Definitzione
dolore etotu, male chi faet a dolidura / dólima fratosa = carrasegada; genias de dólima: de mata, de lumbos, de su partu, e gai
Sinònimos e contràrios
addolimentu,
dabori,
dólida,
dolímine
Frases
so totu a dólimas de sos irfortzos chi apo fatu ◊ cantas renas bei at in sa marina, dólimas ti si potat buliare! (Cucca)◊ amus a intèndhere nínnidos cun uras consoladoras in oras de dólimu ◊ cussu est mortu de dólimas de mata
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
douleur
Ingresu
sorrow
Ispagnolu
dolor
Italianu
dolóre
Tedescu
Schmerz.
indoloriméntu , nm Definitzione
su indoloriri, dolore chi si sentit a sa carena, a un'arremu, po calecunu isfortzu
Sinònimos e contràrios
addoliadura,
cancaratzoni,
dólima
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
courbature,
engourdissement
Ingresu
soreness
Ispagnolu
dolor producido por un esfuerzo
Italianu
indolenziménto
Tedescu
Gefühllosigkeit.
malajàna , nf, nm, iscl: malejanu Definitzione
mala zana: sorte lègia, male; genia de frastimu: anchi tengat arrori, mabasorti
Sinònimos e contràrios
mabasorti
/
arràbiu!,
lampu!,
malasorte!,
male!
Frases
donzi borta chi mi provo a bogare a pizu carchi faina paret chi si mi apíliet su malejanu
2.
malajana, ti pasches de sàmbene innossente! ◊ su bentu, malajana!, cussu za lu timiant ca lis podiat brusiare sas piatzas de su carbone ◊ malajana, sos carabbineris li ant trabentau focu e li ant chimentau su bratzu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
zut!
Ingresu
damn!
Ispagnolu
¡mal dolor te dé!
Italianu
accidènti!
Tedescu
verdammt!,
verflucht!,
zum Teufel!,
verflixt!,
verwünscht!
mémula , nf: mímula,
mímulos,
múmula Definitzione
genia de murmutu ifadosu, cantighedhu, boghe o sonu no tanti fortes ma sighios; male, genia de doloredhu chi si sapit in sa carena, aintru (es. m. de coro, de istògomo)
Sinònimos e contràrios
càntara 1,
laredha,
mumuliu,
taja
/
ttrs. mímmura
Frases
s'intendhet sa mémula de una cantone ◊ s'intendhet sa mímula de sos ribos ◊ cheres cantare sa mímula de sas chícheras ◊ s'intendhet coment'e una mémula: sunt sas pregadorias de sa zente ◊ ammuinada dae su caldu a múmulas de chígula ti drommias (G.Branca)
2.
nosse, su dutore, no est dolore a su coro: una mímula est!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
rhonchus
Ingresu
dirge,
painful sensation
Ispagnolu
cantilena,
dolor en el pecho
Italianu
rónco,
nènia,
sensazióne dolorósa
Tedescu
Röcheln,
Geleier,
kleiner Schmerz.
ólchidu , nm, nf: órchida,
órchidu,
órghidu,
óschidu,
úlchida Definitzione
prus che àteru, boghe, grida po dolore forte o dannu mannu
Sinònimos e contràrios
addólimu,
bérchida,
írchidu,
tzérriu
Frases
fuindhe, a donzi passu una ruta e donzi ruta un'órchidu ◊ leados a istocadas, ant betadu un'óschidu e sunt mortos ◊ a s'acumpagnamentu de su mortu una giòvana fit pianghendhe a óschidos ◊ s'órchida sua tremiat sa domo, pariat chi bi aiat faladu unu lampu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
cri de douleur
Ingresu
howl of pain
Ispagnolu
grito de dolor,
alarido
Italianu
urlo di dolóre
Tedescu
Schmerzenschrei.
orchidàre , vrb: orchitare,
orghidare Definitzione
abboghinare, pesare a tzérrios, a órchidos, po dolore o dannu mannu
Sinònimos e contràrios
abbochinare,
abboigare,
addolimai,
berchidai,
iscramorai
Frases
luego torraiat a orchitare comente fachent sos tzecos
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
crier de douleur
Ingresu
to howl with pain
Ispagnolu
gritar por el dolor
Italianu
urlare di dolóre
Tedescu
vor Schmerzen schreien.
patisciòne, patissiòne , nf Definitzione
su patire, su sufrire, su istare male (po maladia, poberesa)/ p. de alimentos = farta, bisóngiu de nutrimentu; èssere in p. = sunfrendi
Sinònimos e contràrios
apascionu,
paténscia,
patimentu,
suferéncia
/
ttrs. padissimentu
| ctr.
contentu,
gosa,
prégiu
Tradutziones
Frantzesu
souffrance
Ingresu
pain,
suffering
Ispagnolu
sufrimiento,
dolor
Italianu
patiménto
Tedescu
Leid.
stenteriài , vrb: istantariare* Definitzione
est su chi faet unu candho provat unu dolore tropu forte, chi agiummai perdet su sentidu; foedhare chentza ischire mancu su chi est naendho, unu
Sinònimos e contràrios
desatinai,
ilbarionare,
iscassoletare,
sciolloriai,
strollicai
/
abbadherigare,
ammustèlchere,
dilmagiare,
ildimajare,
intostai,
sdemmaniai
Frases
mi seu ingortu a s'ossu arrabiosu: cosa de mi stenteriai!
2.
dhoi at genti stenteriada chi est a iscarada a fai tontesas ◊ no ti stentériis cun mei: mi depis nai "Sa meri"!
Tradutziones
Frantzesu
éprouver une douleur déchirante
Ingresu
to feel a very sharp pain
Ispagnolu
sentir un dolor muy fuerte
Italianu
provare un dolóre fortìssimo
Tedescu
einen stechenden Schmerz empfinden.