Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

ispabaràre , vrb Definitzione pònnere ispratu, istérriu de si pòdere bídere totu, bene Sinònimos e contràrios ispàlghere, istèrrere, istirare, stendiai | ctr. atuturae, imboligare Frases torrant cun cudha tela manna, naro chi fit nessi duos metros e chimbanta, la ponent in terra e l'ispàbarant (M.Bua) Tradutziones Frantzesu déployer Ingresu to spread Ispagnolu desplegar, extender Italianu dispiegare Tedescu ausbreiten.

ispiòndiri , vrb: ispròndhere, ispròndiri, isprúndhere, isprúndiri, spòndiri Definitzione iscúdere, betare, fèrrere atesu (fintzes nàrrere); bogare, bogare prus in fora (fintzes essire), aporrire, giare o fàere a bíere cosa faendhodha, naendhodha e faendhodha connòschere Sinònimos e contràrios aggradiare, aporrire, fèrrere, imperiare, impròdere, lampinare, spiondai / espressai Frases cun d-unu cannedhu sulendi a totu fortza nci ispiondit a celu cudhas birilliedhas ◊ dae cue subra s'ispériat unu paris mannu, a cantu podet ispròndhere s'oju! ◊ mi at ispróndiu una pedra ◊ is sardistas defendint e isprundint s'istória de sa Sardigna ◊ su pulíticu cheriat cundennadu a si manigare sas paràulas ch'isprundhit 2. de ingunis sa rivolutzioni isprundit in totu s'Europa ◊ est tzerriendumí ca mi at ispróndiu cosa de su muru de cortili ◊ su tostoine isprundhiat sa conca dae su covecu ◊ ge si dh'at circara sa serbidora: bai e circa de aundi nd'est isprúndia! Tradutziones Frantzesu se pencher, dépasser Ingresu to stretch, to jut out Ispagnolu arrojar, asomar, extender Italianu protèndere, spòrgere Tedescu vorstrecken, hinausstrecken.

istèndhere , vrb: istèndiri, stendi Definitzione ispràghere is trastos isciustos po asciutare in su sole (o àteru), pònnere sa cosa a manera chi arresurtet o abbarret isprata in largària, o fintzes istirada in longària Sinònimos e contràrios atendiai, istenniare, istèrrere, istirare, stendiai, tèndhere | ctr. atuturae Ètimu ltn. extendere Tradutziones Frantzesu étendre, étaler Ingresu to hang out (lay), to stretch Ispagnolu tender, extender Italianu stèndere, sciorinare Tedescu aufhängen.

istendiài , vrb: istenniare, stendiai Definitzione pònnere istérriu, istirau, bene apertu Sinònimos e contràrios atendiai, ispàlghere, istèrrere, istirai, tèndhere | ctr. atuturae Frases si dhi fut firmau ananti e poi dh'iat istendiau sa manu nendidhi calincuna cosa ◊ is mortus abarrant istendiaus ◊ portat sa faci istendiada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu étendre Ingresu to extend Ispagnolu distender, extender Italianu stèndere, distèndere Tedescu ausstrecken.

istèrrere , vrb: istèrriri, sterri Definitzione pònnere sa cosa a manera de pigare logu meda, atesu de pare, in paris (fintzes in su sensu de carragiare cun cosa istérria, de pònnere cosa modhe isprata po pònnere àteru in pitzu), fintzes pònnere crocau; cumenciare unu chistionu, presentare un'argumentu; nàrrere a bàntidu cosa meda prus de su chi est; allonghiare una chistionada, un'allega, a manera de nàrrere cosa meda, fintzes creschendho sa cosa / pps. istérridu, istretu Sinònimos e contràrios atendiai, ilboligare, ispabarare, ispàlghere, isparcinare, istèndhere, istenniare, istirare, stendiai, tèndhere | ctr. ammuntonae, atuturae Frases s'isterrent sos trastes ifustos in su sole ◊ isterro su pamentu a pabilos pro no imbrutare illatendhe ◊ suta de sas olias como isterrent telos pro coitare collindhe ◊ tocat a istèrrere zara in s'istrada ◊ sas tzitades si sunt isterrindhe, ma medas bidhas si che sunt derruindhe ◊ sa canna prantada s'isterret, si leat su logu ◊ su fogu fuidu s'est istérridu meda ◊ istèrredi cue e drómmidi ◊ no t'isterras tropu! 2. sunt a bínchida isterrendhe versos ◊ como cussu isterret carchi àtera fàula! ◊ toca, isterri sa chistioni, ca intendeus! 3. e za no isterret, mih, candho chistionat de su fizu: paret menzus de Deus! 4. s'ora ch'est tarda e no mi apo a istèrrere meda cun sa chistionada mia ◊ si li naro carchi fàula no l'abbàido mancu in oxos, ca sinono si mi leget in cara deretu chi so isterrendhe Ètimu ltn. sternere Tradutziones Frantzesu étendre, répandre Ingresu to spread out Ispagnolu extender Italianu spàrgere, stèndere, estèndere Tedescu verstreuen, ausstrecken, erweitern.

istiratzàre , vrb Sinònimos e contràrios istirai, istiriolare, istirodhai, stirociae Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu étirer Ingresu to stretch Ispagnolu estirar, extender Italianu stiracchiare Tedescu strecken.

istiriolàre , vrb Definitzione istirare unu pagu tropu, fàere prus longu istirandho Sinònimos e contràrios ilfodhonare, illonghiae, istiratzare, istirodhai, stirociae Frases a fortza de l'istiriolare, custu gorfo, como ti ruet male 2. no bi l'istirioles, su cuntrestu: sègalu in curtzu! (G.Ruju) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu étirer Ingresu to stretch Ispagnolu estirar, extender Italianu stiracchiare Tedescu strecken.

tèndhere , vrb: tèndiri, tènnere 1 Definitzione istrecare a alladiare sa pasta fintzes a dha fàere de sa grussària giusta e parívile segundhu sa calidade de pane chi si bolet (o fintzes po fàere a macarrones, es. lisòngias); nau de orrobba o fintzes de àteru, pònnere istérria, istirada; rfl. nau de ccn., su si prestare, giare agiudu / pps. téndhiu, tesu; tèndhere sa manu = (a unu) agiudai, donai una manu de agiudu, ma fintzas ponnirisí a fai faina, aprontai su logu po calincun'àteru trabballu; téndhia de manu = manu de agiudu Sinònimos e contràrios acannonare, incannonare 1 / atendiai, ispàlghere, istèndhere, istenniare, istèrrere, istirai, stendiai Frases tendhindhe su pane a cannedhu cheret chi sas manos fetant fortza paris ◊ a tèndhere bi cheret pratighesa, sinono su pane essit a tretos russu e a tretos fine ◊ a tèndhere su pane como est a màchina ◊ tèndiri pillus de pasta 2. intrat a samunare e sa robba l'at totaganta tesa e ispalta ◊ Marta fit in su cortile tendhindhe sos pannos chi aiat sammunadu 3. issu fut sèmpere prontu a si tèndhere po agiudare is àteros 4. unu massau iat pigau un'incone de terrenu e, brexosu, cumènciat a dhue tèndhere sa manu narbonandhodhu Ètimu ltn. tendere Tradutziones Frantzesu abaisser la pâte avec le rouleau Ingresu to roll bread Ispagnolu extender la masa Italianu spianare la pasta col matterèllo Tedescu den Teig mit dem Nudelholz dehnen.