Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

anticóriu , agt, nm, nf: antigória, antigóriu Definitzione chi est de is tempos passaos de meda, is tempos de s'istória passaos dae meda Sinònimos e contràrios anticu / antichidade Frases semper gai est istadu dae tempos anticórios ◊ iscurtaio su nàrrere antigóriu pro connòssere is logos de su logu 2. si bestint comenti fiant in s'antigória ◊ custa istatuedha fiat una raresa de antigória ◊ a torrare a s'anticóriu no si podet (L.Pusceddu) Ètimu spn. antigor Tradutziones Frantzesu très ancien, antiquité Ingresu ancientness Ispagnolu muy antiguo, antigüedades Italianu mólto antico, antichità Tedescu sehr alt, Altertum.

benòne, benòni , avb Definitzione bene meda Tradutziones Frantzesu très bien Ingresu very well Ispagnolu muy bien, requetebien Italianu benóne, mólto bène Tedescu sehr gut.

beteròne , agt Definitzione chi est mannu meda, ispropositau de mannària: a diferéssia de bete, si acordat in númeru cun su númene (e si narat solu de cosa materiale) Sinònimos e contràrios abbetone, bete, betecale, debberone | ctr. minoredhu, minudu Frases sos boes sunt beterones animales Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu très gros Ingresu very big Ispagnolu muy grande Italianu mólto gròsso Tedescu sehr groß.

cadamàle , avb Definitzione cada + male: male a s'úrtimu puntu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu très mal Ingresu very bad Ispagnolu muy mal Italianu malìssimo Tedescu sehr schlecht.

corrónciulu , nm: corrúntzulu Definitzione sa teghighedha modhe de sa fae seberada de pagu, corredha Sinònimos e contràrios basoledhu, corra, corriciolu, corrischedhu, faincione, porrixedhu / cdh. currónciulu Frases sa fae zughet corrúntzulu meda, paret seberendhe bene Terminologia iscientìfica rbr Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu féverole Ingresu very tender broad bean Ispagnolu haba muy tierno Italianu favétta mólto tènera Tedescu sehr weiche Ackerbohne.

deguàpas , avb Definitzione bene meda / istare d. = menzus de gai no faghet Tradutziones Frantzesu magnifiquement, très bien Ingresu magnificiently Ispagnolu muy bien Italianu magnificaménte, benóne Tedescu herrlich.

finedhédhu , agt Definitzione min. de fine, chi est finevine: nau de css. cosa (filu, linna, pruine, orrobba, o àteru) chi tenet sa prus pagu grussària chi si podet Sinònimos e contràrios finevine Tradutziones Frantzesu très fin Ingresu very thin Ispagnolu muy sutil Italianu finìssimo Tedescu sehr dünn.

indilighídu , pps, agt Definitzione de indilighire; chi dolet, chi no faet a dhu tocare ca dolet / piae indilighida = chi dolet meda Sinònimos e contràrios dílicu / addoliadu, addolidu, addolimadu, addoloridu Tradutziones Frantzesu endolori Ingresu numbed, very sensitive Ispagnolu dolorido, muy sensible Italianu indolenzito, mólto sensìbile Tedescu eingeschlafen, sehr empfindlich.

insoràu , pps, agt Definitzione de insorai; isciustu de sudore, colagola de suore Sinònimos e contràrios assorau, sudorau 2. no ndi potzu prus: comenti apu fatu cussu pagu pagu de cosa seu totu insorau! ◊ portat is callenturas e fatuvatu est totu insorau ◊ su molenti est insorau colagola! Tradutziones Frantzesu moite (de sueur) Ingresu bathed in sweat Ispagnolu muy sudado Italianu màdido di sudóre Tedescu schweißgebadet.

irdurchirmentàdu , agt Definitzione chi est deasi druche chi de prus no faet, nau de cosas de papare Sinònimos e contràrios druchilmentadu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu très doux, très sucré Ingresu very sweet Ispagnolu muy dulce Italianu dolcissimo Tedescu sehr süß

lebiedhédhu , agt Definitzione lébiu lébiu, chi tene pesu pagu pagu Tradutziones Frantzesu très léger Ingresu very light Ispagnolu muy ligero Italianu leggerìssimo Tedescu sehr leicht.

lindepíntu , agt: lintepintu Definitzione lintu e pintu: chi est precisu precisu che un'àteru, chi si assimbígiat meda meda Sinònimos e contràrios pentifilau, pintellintu, provincu Frases custu pisedhu est lintepintu su babbu ◊ filla mia est linta e pinta dèu candu fiu picioca Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu parfaitement pareil, identique Ingresu perfectly similar Ispagnolu idéntico, muy parecido Italianu perfettaménte sìmile Tedescu völlig gleich, identisch.

mèda , avb, nm, prn, agt: mera, meta Definitzione avb.: in manera airada, craca, càdria, forte; prn. e nm. de gente o de cosa: in cantidade manna o númeru mannu (no càmbiat de m. a f.: sos medas, sas medas); agt.: chi est in cantidade manna, in númeru mannu, no càmbiat de m. a f. e candho est postu apustis de su nm. po su prus no càmbiat mancu de su sing. a su pl.: si ponet agiummai sèmpere apustis de su nm. e candho est avb. sèmpere apustis / min. = meditu, meditzu Sinònimos e contràrios abbedhu, abbotu | ctr. pacu Maneras de nàrrere csn: pagu meda = paghitzedhu, paghitzedhedhu; mera famíglia tenit? = famíllia manna, fizos meda; dae meda = de diora, de tempus meda; mera 'e cosa!… = est tropu su chi cheres!, bastat gai!, àteru nono! Frases mi piaghes meda ◊ custa cosa fata aici bandat bèni meda ◊ onzi canale de sa cobertura falat a butarolu, de cantu est proindhe meda ◊ sos Sardos perdent, ca sunt meda pagos e ant mínimas fortzas in parada (S.Lay Deidda)◊ sunt ómines chin s'ojada marfusa e bia, buglistas meda ◊ cussu est prus meda de custu ◊ sa craba inoghe rendhet prus meda de sa erveghe 2. medas pagus faint unu meda ◊ medas iscialant in sa pedhe anzena ◊ de totu cussu brutore, su meda za ch'est andhadu ◊ de cantas medas fint…, sas berbeghes, ndhe as cambadu una puru! ◊ de su pagu paghedhu: de su meda nudha ◊ metas sont mortos ◊ si semus in medas bi la faghimus ◊ amus pagu ma cherimus meda ◊ de custu cundhimentu bi ndhe cheret meda 3. a su mundhu tia chèrrere abboghinare cosas medas (A.M.Leone)◊ su ferenu meda dhi est zai passau ◊ un'annu ch'est passadu e cosas meda no sunt piús che tandho ◊ ganas de si cojai no ndi tenit mera ◊ custas peràulas sunt medas ◊ zente meda faghet goi ◊ bi aiat zente meda ◊ cussa cosa praxit a genti mera 4. sos fizos che sunt emigrados dae meda Sambenados e Provèrbios smb: Medas Ètimu ltn. meta Tradutziones Frantzesu assez, beaucoup Ingresu much (very), hard Ispagnolu mucho, muy Italianu mólto, tanto, assài, parécchio, numeróso, intensaménte Tedescu sehr (intensità), viel (quantità), zahlreich, intensiv.

minoredhédhu , agt Sinònimos e contràrios minoredhutzu, pirrichininiu Tradutziones Frantzesu très petit Ingresu very small Ispagnolu muy pequeño, minúsculo Italianu piccolíssimo Tedescu sehr klein.

paghennennúdha , nm Definitzione ne pagu e ne nudha, pagu de abberu, nau de una persona puru: nau in cobertantza, meda Frases su chi mi at dadu est paghennennudha 2. cussu paghennennudha no ndhe faghet de cosa in adderetu (G.Ruju) 3. li ponzeit custu paghennennudha de sa timória chi comintzeit a titillias de fritu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu très peu Ingresu very little Ispagnolu muy poco Italianu pochìssimo Tedescu sehr wenig

pichininíu , agt Definitzione deasi piticu chi no dhue at mancu it'e bíere Sinònimos e contràrios minudedhedhu Tradutziones Frantzesu microscopique Ingresu very little Ispagnolu muy pequeño Italianu minutìssimo Tedescu sehr klein.

piticadhédhu , agt: pitichedhedhu Definitzione chi est piticu meda, própriu pagu cosa de mannària Sinònimos e contràrios minudu, picaradhedhu, pitiarredhedhu, pitinninniu, pitirrinchinu, tzintzirichedhu | ctr. debberone, mannu Tradutziones Frantzesu très petit Ingresu very small Ispagnolu muy pequeño Italianu piccolìssimo Tedescu sehr klein.

sbrociàu , pps, agt Definitzione de sbrociai; nau de ccn. po su bestimentu, chi dhu portat apertu in petorras, spritau / s. in su tzugu = (nau de bestimentu) ischeadu tropu in s'oru de su trugu, a s'ala de dainanti Sinònimos e contràrios ispetadu 1, ispetorriadu Tradutziones Frantzesu très décolleté Ingresu low-necked Ispagnolu muy escotado Italianu scollacciato Tedescu dekolletiert.

scabixàu , agt Sinònimos e contràrios afésiu, malacariu, marriu, scalarxiu, scariatzu, scarritzinu, surgiu 1 | ctr. rassu Frases circu, debbadas, in cussus ogus alluinaus, in cussa faci scabixada sa gana de bíviri Tradutziones Frantzesu très maigre Ingresu very thin Ispagnolu muy flaco Italianu magrìssimo Tedescu sehr schlank.

scalarxíu , pps, agt: iscalaxiu, scalaxiu, scalixiu Definitzione de scalaxiri; chi est làngiu meda Sinònimos e contràrios afésiu, iscariu, mabagrabiu, marriu, scabixau, scariatzu, scariau, scarritzinu, spiunchiu, surgiu 1 2. is perdas funta prus scalixias e firmas ◊ chin'est chi at biu sa terra scalixia de su sciutori cument'e oi? ◊ cussa fémina portat sa faci scalaxia Tradutziones Frantzesu très maigre Ingresu very thin Ispagnolu muy delgado Italianu magrìssimo Tedescu sehr schlank.

«« Torra a chircare