chínna , nf: ghigna Definitzione sa cara po su chi paret, po s'impressione lègia chi podet fàere Sinònimos e contràrios bisura, chèrgia, chígia, faci, inchérrida Frases chi ses faltzu già s'idet a sa chinna! ◊ a sa zovanedha de cantu fit brusiada no si li ladiant sos ojos, no aiat chinna de cristianu ◊ che dhi fatzo calare su píssiu a carrones solu abbaidandhedhu… ca mi connoschet a sa chinna! Tradutziones Frantzesu attitude Ingresu attitude Ispagnolu actitud Italianu atteggiaménto Tedescu Haltung.
cumpoltúra , nf: cumpostura Definitzione su cumpònnere, cumponimentu, siat coment'e cosa siat coment'e manera fintzes de si mòvere, de istare, de bestire (nau de sa persona); trastu o prendha chi si ponet in dossu po bellesa; cumposta de ingannos, ingannia Sinònimos e contràrios cumponidura / prendha, tràmmudu / cdh. cumpustura / abberintu, estremagiogu, imbovu, ingànniu, tramòglia, trampa, troga Frases sunt cantones de una tzerta cumpostura: bi at sonetos, otadas e duinas ◊ sos mustatzos chi giughes ti batint fea e pro cumpostura faghes sa figura de sa marmota! ◊ cust'isposa est bella de cumpostura: alta, sútili e liura ◊ fit pitzinna modosa in su faedhu e in sa cumpostura ◊ dh'apu assimbillau a sa cumpostura e a su fuedhai ◊ funt a carris in foras sene mancu una folla de figu de cumpostura ◊ passant in cumpostura de festa is gherreris Ètimu spn. compostura Tradutziones Frantzesu composition, pièce Ingresu composition Ispagnolu composición Italianu composizióne, portaménto Tedescu Komposition, Haltung.
sédiu , nm: assétiu*, sétiu 1 Definitzione nau de sa cosa, manera de istare, betu de èssere posta (coment'e a cicidura), de cicire bene (o fintzes bene arrexonada, giusta): nau de bestimentu, de orrobba o cosas deasi, portare calecuna pinniga; nau de su cumportamentu de ccn., manera de fàere crabbada, giusta, o fintzes chi no giaet cunfiantza, chi si credet meda Sinònimos e contràrios betu, ségiu / galania, garbu, tratu Maneras de nàrrere csn: tènniri, leare o pònnere sétiu = zúghere betu, èssere fatu de una manera chi setzit bene, chi istat bene postu, chi andhat bene, chi torrat paris, chi tenet fundhóriu; torrai a sétiu is cosas = pònnere a postu; pòniri su logu a sétiu = remonire su logu; no ndi fai una in sétiu = no ndhe faet una bene, faet totu chentza critériu, chentza arrexonare Frases ti moes chirchendhe sédiu nou ◊ custa perda no portat sétiu ◊ su chi ses nendi tui no tenit sétiu ◊ su brúciu de su gorfu portat su sétiu ◊ sa piciochedha no est papendi in sétiu, totu porcherias 2. no tenis sétiu, tui ses tonta e ti lassas imbovai! Tradutziones Frantzesu rangement, mise en ordre, position Ingresu good order, posture Ispagnolu orden, postura Italianu assètto, positura Tedescu Ordnung, Haltung.
tràgiu , nm: traju, trazu 1 Definitzione manera (fintzes moda) de si bestire, manera, betu de fàere; fintzes su chi unu paret a cara, a sa carena Sinònimos e contràrios grabbu, manera, tratu / aerada, bisura Frases ses giòvanu de bellu tràgiu, non feu che a mie ◊ su ghéneru teniat unu bonu traju in su manizu de sas piatzas de carbone ◊ bi at poetes a tràgiu lestru e poetes a tràgiu lenu, cantendhe ◊ su tràgiu est su chi distinghet su poete de palcu 2. chie est cudhe? a su traju mi paret gente nostra! ◊ a su tràgiu assimbillant a su babbu ◊ bidei custos benzendhe, ma de tràgiu no pariant de bidha ◊ custas poesias sunt a trazu de trallallera Ètimu ctl., spn. trajo Tradutziones Frantzesu allure, port, façon de s'habiller Ingresu style, carriage, look Ispagnolu traje, porte Italianu fòggia di vestire, tratto, portaménto Tedescu Tracht, Haltung.